Με την επισήμανση ότι η απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση είναι από τις μεταρρυθμίσεις που έχουν συζητηθεί εξαντλητικά στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, ο γενικός γραμματέας του υπουργείου Εσωτερικών Κ. Πουλάκης ξετυλίγει στην “Αυγή" της Κυριακής τις πτυχές του νέου συστήματος αντιπροσώπευσης και των επερχόμενων μεταρρυθμίσεων στην Αυτοδιοίκηση σε δυο φάσεις με την επωνυμία “Κλεισθένης”. Μιλάει, παράλληλα, για την ημέρα μετά την έξοδο από το Μνημόνιο τονίζοντας πως από τον Αύγουστο και έπειτα η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ θα έχει μεγαλύτερο βαθμό ανεξαρτησίας για να προωθήσει μεταρρυθμίσεις με σαφές αριστερό πρόσημο.
* Την περασμένη εβδομάδα, στο κοινό συνέδριο δημάρχων και περιφερειαρχών, αποτυπώθηκε μια ευρύτατη διαφωνία για την εφαρμογή της απλής αναλογικής. Πώς αυτή θα προωθηθεί;
Πρώτον, εκτός από την ηγεσία της ΚΕΔΕ και της ΕΝΠΕ, τους δημάρχους και τους περιφερειάρχες, υπάρχουν και οι χιλιάδες αιρετοί ανά την Ελλάδα που ανήκουν στις μειοψηφίες. Και βέβαια υπάρχει η κοινωνία, η οποία σε συντριπτική πλειοψηφία, σύμφωνα με όλες τις έρευνες, τάσσεται υπέρ της απλής αναλογικής, ακριβώς γιατί αναγνωρίζει ότι είναι το δημοκρατικότερο εκλογικό σύστημα. Και είναι κρίμα για πολλούς δημάρχους και περιφερειάρχες να αποδεικνύονται κατώτεροι των κοινωνιών που εκπροσωπούν.
Από εκεί και πέρα πρόκειται για μια αλλαγή που έχει συζητηθεί εξαντλητικά, όσο ελάχιστες μεταρρυθμίσεις στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, τόσο σε θεσμικό επίπεδο όσο και δημόσια. Επομένως προχωράμε άμεσα στην τελική διαβούλευση και στην κατάθεση στη Βουλή προς ψήφιση.
* Για τον κ. Μητσοτάκη, που καλλιεργεί αντικυβερνητικό σόου, πιστεύετε ότι θα εξασφαλίσει υποστήριξη στην ακραία αντιπολιτευτική πολιτική στο πλαίσιο των σχεδιασμών του στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;
Θα σας αναφέρω την εμπειρία μου, τόσο ως προέδρου της Επιτροπής που επεξεργάστηκε στο υπουργείο Εσωτερικών τις κατ' αρχήν προτάσεις για τη μεταρρύθμιση όσο και από τις περίπου 35 δημόσιες ομιλίες που έχω κάνει για το θέμα γυρίζοντας τη μισή Ελλάδα. Η μεγάλη πλειονότητα των ανθρώπων της Αυτοδιοίκησης -ακόμα και αυτοί που πιθανώς διατηρούν κάποια επιφύλαξη απέναντι σε ορισμένες προτάσεις μας- συνολικά συμμερίζονται την προσπάθειά μας και δεν ακολουθούν τον κ. Μητσοτάκη στην προσπάθειά του να στήσει ακόμα ένα σκηνικό τεχνητής έντασης.
Εξάλλου ακόμα και οι προερχόμενοι από τη Νέα Δημοκρατία αιρετοί έχουν πικρή εμπειρία από τα πεπραγμένα και τη σκληρή νεοφιλελεύθερη προσέγγιση του κ. Μητσοτάκη, οπότε μάλλον ασπάζονται την άποψη -για να παραφράσω τον στίχο του Κ. Ουράνη- ότι «το πιο φριχτό ναυάγιο θα ήταν να σώσει την Αυτοδιοίκηση ο κ. Μητσοτάκης". Άλλωστε όλοι γνωρίζουν ότι εδώ και τρία χρόνια πορευόμαστε στο υπουργείο Εσωτερικών χωρίς κομματικά στεγανά και με ειλικρινή διάθεση να συνεργαστούμε μαζί τους για να αντιμετωπίσουμε τα χρόνια και συσσωρευμένα προβλήματα των τοπικών κοινωνιών. Γι’ αυτό και μας εμπιστεύονται.
* Για το νομοσχέδιο, το οποίο μεταξύ άλλων θα περιλαμβάνει την απλή αναλογική στην Αυτοδιοίκηση, έχουν εκφραστεί αντιδράσεις από πολλούς αιρετούς. Πώς θα διασφαλιστεί η αποτελεσματικότητα στην Αυτοδιοίκηση με το νέο εκλογικό σύστημα;
Όπως κατ’ επανάληψη έχουμε εξηγήσει, σε θεσμικό επίπεδο έχουμε εξαντλήσει τα περιθώρια καθιέρωσης μιας σειράς δικλίδων ασφαλείας, που θα απομακρύνουν τον κίνδυνο αδιεξόδου και θα διευκολύνουν τη διαμόρφωση συναινέσεων και την επίτευξη λειτουργικών πλειοψηφιών μέσα στα δημοτικά και περιφερειακά συμβούλια. Από εκεί και πέρα, όμως, ξέρετε πολύ καλά ότι και με το ισχύον ακραία πλειοψηφικό εκλογικό σύστημα έχουν υπάρξει περιπτώσεις όπου η πλειοψηφία χάθηκε.
Σε τελική, επομένως, ανάλυση, η αποτελεσματική λειτουργία των δήμων και των Περιφερειών είναι ένας στόχος που θα πρέπει να υπηρετηθεί πρώτα και κύρια από τους ίδιους τους αιρετούς, οι οποίοι καλούνται να διαπλάσουν μια νέα κουλτούρα δημοκρατικής διοίκησης αφ’ ενός και εποικοδομητικής αντιπολίτευσης αφ’ ετέρου, με διάθεση συναίνεσης, διαλόγου, σύνθεσης και δημιουργικής κατάθεσης προτάσεων.
* Έχουν περάσει τέσσερα χρόνια από τις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2014 και τρία χρόνια από τη διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ. Τι φέρατε στην Αυτοδιοίκηση;
Θα ήταν εξαιρετικά δύσκολο να απαριθμήσω στο σύνολό του ένα έργο τριών χρόνων, με τρεις διαφορετικούς υπουργούς - τον Νίκο Βούτση, τον Παναγιώτη Κουρουμπλή και, τον τελευταίο ενάμιση χρόνο, τον Πάνο Σκουρλέτη. Ένα έργο που δεν περιορίζεται σε νομοθετικές ρυθμίσεις και αποφάσεις, αλλά συντελείται κάθε μέρα αθόρυβα με την άμεση ανταπόκρισή μας σε κάθε μικρό ή μεγάλο θέμα που αντιμετωπίζουν οι δήμοι και οι Περιφέρειες της χώρας.
Μένοντας, λοιπόν, αναγκαστικά στα ορόσημα του έργου αυτού, θα υπενθυμίσω τον νόμο 4368/2016 για το λεγόμενο «παράλληλο πρόγραμμα», με τον οποίο αποκαταστήσαμε αδικίες εις βάρος των εργαζομένων στην Τοπική Αυτοδιοίκηση και στηρίξαμε τη στελέχωση των ΟΤΑ. Θα υπενθυμίσω επίσης το λεγόμενο «πολυνομοσχέδιο» που περάσαμε το καλοκαίρι, το οποίο περιέλαβε θέματα όπως το νέο θεσμικό πλαίσιο για τις ΔΕΥΑ, θέματα προσωπικού και ασφάλειας και υγείας στην εργασία, η αποκατάσταση του ρόλου και της καταστατικής θέσης των αιρετών, η διευκόλυνση της είσπραξης των ιδίων εσόδων των ΟΤΑ και το νέο θεσμικό πλαίσιο για τους Ευρωπαϊκούς Ομίλους Εδαφικής Συνεργασίας (ΕΟΕΣ).
Και βέβαια, στο μείζον θέμα των πόρων της Αυτοδιοίκησης, εκτός του ότι από το 2015 και μετά ήταν η πρώτη φορά από το 2009 που οι ΚΑΠ όχι μόνο δεν μειώθηκαν, αλλά οριακά αυξήθηκαν, έχουμε ενεργοποιήσει χρηματοδοτικά εργαλεία, με πιο πρόσφατα το «Φιλόδημος Ι» και «Φιλόδημος ΙΙ», που καλύπτουν στοχευμένες ανάγκες και δράσεις των ΟΤΑ, με μεγάλη προστιθέμενη κοινωνική και αναπτυξιακή αξία. Το έργο αυτό θα ολοκληρωθεί σε όλη του την έκταση με την υλοποίηση της μεταρρύθμισής μας - άμεσα τον «Κλεισθένη Ι» και σε λίγο καιρό τον «Κλεισθένη ΙΙ» που θα ακολουθήσει.
* Ποιες είναι οι προτεραιότητες για την κυβέρνηση της Αριστεράς στην Αυτοδιοίκηση;
Οι προτεραιότητες μιας αριστερής κυβέρνησης στον τομέα της Αυτοδιοίκησης πηγάζουν από το ίδιο το αξιακό της φορτίο. Αναμφίβολα μιλάμε για πρώτα απ’ όλα για τη δημοκρατία και την ουσιαστική κοινωνική συμμετοχή, που βρίσκεται στη βάση κάθε πραγματικά βιώσιμης και κοινωνικά δίκαιης ανάπτυξης.
Επίσης μιλάμε για την αναβάθμιση της διοικητικής αποτελεσματικότητας, της διαφάνειας και της νομιμότητας στη δράση των ΟΤΑ, καθώς, κατά την αντίληψη της Αριστεράς, ακόμα και τα θέματα της καθημερινότητας δεν είναι πολιτικά και ταξικά ουδέτερα. Και τέλος, μιλάμε για την ολόπλευρη στήριξη -θεσμική, οικονομική και με έμψυχο δυναμικό- των δήμων και των Περιφερειών, προκειμένου να αναπτύξουν ελεύθερα πρωτοβουλίες και να σχεδιάσουν το παρόν και το μέλλον του τόπου τους, στο πλαίσιο των εθνικών κατευθύνσεων.
* Οι 8.166 προσλήψεις στις ανταποδοτικές υπηρεσίες των δήμων είναι πελατειακού τύπου όπως σας κατηγορεί η Ν.Δ.;
Είναι αστειότητα να χαρακτηρίζονται πελατειακές οι προσλήψεις μόνιμων εργαζομένων μέσω διαγωνισμού του ΑΣΕΠ, τη στιγμή που έρχονται να αντικαταστήσουν τον κατ' εξοχήν πελατειακό θεσμό -αυτόν των επαναλαμβανόμενων συμβάσεων για την κάλυψη πάγιων και διαρκών αναγκών, που κρατούσε τους συμβασιούχους σε πλήρη εξάρτηση από τον εκάστοτε δήμαρχο.
Ο πραγματικός λόγος για τον οποίο ο κ. Μητσοτάκης στοχοποιεί τον συγκεκριμένο διαγωνισμό είναι γιατί μέσω αυτού εξασφαλίζουμε τον δημόσιο χαρακτήρα των υπηρεσιών καθαριότητας των δήμων και του χαλάμε τα σχέδια για εκτεταμένες ιδιωτικοποιήσεις.
Σχεδιάζουμε την επόμενη μέρα μαζί με τις τοπικές κοινωνίες
* Ποιο θα είναι το αριστερό στίγμα στην πορεία της χώρας την επόμενη μέρα μετά το Μνημόνιο;
Ο ερχόμενος Αύγουστος είναι ένα σημαντικό ορόσημο στην προσπάθειά μας να κάνουμε πράξη αυτό για το οποίο μας ψήφισε ο ελληνικός λαός: να βγάλουμε τη χώρα από την κρίση με την κοινωνία όρθια. Από το φθινόπωρο και μετά, έχοντας κατακτήσει αυξημένους βαθμούς ελευθερίας, θα έχουμε έναν ολόκληρο χρόνο μέχρι το τέλος της θητείας μας, για να ξεδιπλώσουμε πιο εντατικά ένα έργο με σαφές αριστερό πρόσημο.
Στο πλαίσιο αυτό θα έχουν κεντρική θέση πρωτοβουλίες σε τρεις κατευθύνσεις: πρώτον δημοκρατικές μεταρρυθμίσεις, προστασία των δικαιωμάτων και διαφάνεια, δεύτερον στήριξη των πιο αδύναμων κοινωνικών ομάδων με στοχευμένες δράσεις κοινωνικής αλληλεγγύης και τρίτον ένα θετικό αναπτυξιακό σοκ, που θα στηρίζεται πλέον σε ένα νέο, εναλλακτικό μοντέλο και θα έχει ως βασικούς στόχους τη διάχυση των ωφελειών σε όλη την κοινωνία, την εξασφάλιση της βιωσιμότητας και της αειφορίας και, κυρίως, την τόνωση της απασχόλησης με σταθερές σχέσεις εργασίας.
Ένα τρίπτυχο που, μαζί με την Αυτοδιοίκηση, συζητάμε και σχεδιάζουμε στα περιφερειακά αναπτυξιακά συνέδρια σε όλη τη χώρα.
* Χρόνια ασχολείστε με τις δημοσκοπήσεις. Πώς βλέπετε τα ευρήματά τους και τι λέτε για την αξιοπιστία τους;
Όπως ξέρετε, ενώ μέχρι το 2015 επικοινωνούσα τακτικά με τους αναγνώστες της «Αυγής» μέσω άρθρων μου για τις δημοσκοπήσεις, τα τελευταία χρόνια, λόγω της θεσμικής μου θέσης στο υπουργείο Εσωτερικών έχω πάψει να παρεμβαίνω δημόσια - χωρίς φυσικά να έχω πάψει να συλλέγω και να μελετάω τα στοιχεία.
Θα σας απαντήσω λοιπόν πρώτα για το διαχρονικό θέμα της αξιοπιστίας και θα σας πω κατηγορηματικά, όχι επειδή είμαι αφελής ή δεν ξέρω ότι έχουν υπάρξει και κακές πρακτικές, ότι, αν κανείς μελετήσει τις δημοσκοπήσεις στο σύνολό τους, μπορεί να βγάλει τα αναγκαία πολιτικά συμπεράσματα. Αρκεί και εμείς, ως πολιτικοί, ως δημοσιογράφοι, ως πολίτες, να μάθουμε να αντιμετωπίζουμε τις δημοσκοπήσεις ως ερευνητικό εργαλείο -με τα όρια που θέτει η μεθοδολογία τους- και όχι ως προγνωστικά στο στοίχημα.
Με αυτή, λοιπόν, την προσέγγιση θα σας πω ότι, από τη διαχρονική μελέτη όλων των δημοσκοπήσεων, θεωρώ πιο σημαντικό θέμα, το οποίο συνήθως περνάει στα «ψιλά», την αποστασιοποίηση μεγάλης μερίδας του εκλογικού σώματος από τα κόμματα και την πολιτική συνολικά και λιγότερο τα ποσοστά των υποτιθέμενων «μονομάχων».
Άλλωστε, και ως προς το θέμα αυτό, έχω κατ’ επανάληψη πει ότι πρέπει να διαβάζουμε πίσω από την πρόθεση ψήφου. Και εκεί βλέπουμε τη Νέα Δημοκρατία να έχει καθηλωθεί στο δυνητικό «ταβάνι» της και να έχει απολέσει κάθε περαιτέρω δυναμική, ενώ αντίθετα ο ΣΥΡΙΖΑ έχει ακόμα τεράστια περιθώρια να εμπνεύσει ξανά ένα μεγάλο μέρος των δικών του, αριστερών και προοδευτικών ψηφοφόρων.
Γι’ αυτό άλλωστε μίλησα προηγουμένως για ένα χρόνο που θα έχουμε μπροστά μας από τον ερχόμενο Αύγουστο έως τις εκλογές, κατά τον οποίο θα πρέπει να δουλέψουμε εντατικά και με ξεκάθαρο πολιτικό στίγμα. Και είμαι σίγουρος ότι οι πολίτες, στο τέλος της τετραετίας, θα αποτιμήσουν θετικά το έργο μας.
