Στρατιωτική θητεία λίγων εβδομάδων, πρόσβαση της νεολαίας στον πολιτισμό και τον αθλητισμό, εισαγωγή μαθημάτων για τα δικαιώματα και τη σεξουαλικότητα στα σχολεία ζητάει η νεολαία ΣΥΡΙΖΑ, εν όψει του 1ου Συνεδρίου της από τις 6 έως τις 9 Απριλίου. Ο Κώστας Τσούκαλης, νομικός και μέλος της Επιτροπής Δικαιωμάτων της Νεολαίας απαντά στην "Α" για τα κρίσιμα ζητήματα που επεξεργάζονται πριν το συνέδριο.
Συνέντευξη στη Μίνα Κωστοπούλου
* Σε διεθνές επίπεδο παρατηρείται τα τελευταία χρόνια μια «εκ νέου συντηρητικοποίηση» του πολιτικού σκηνικού και περιστολή των κοινωνικών δικαιωμάτων. Κάτι αντίστοιχο παρατηρείται στην Ελλάδα, σε επίπεδο λόγων και πρακτικών, με χαρακτηριστικότερη όλων την ένταση της καταστολής. Συνδέεται η τάση αυτή με την κρίση;
Από το 2008 ζούμε μια πρωτοφανή χρηματοπιστωτική κρίση παγκόσμιας κλίμακας, όμως η επικράτηση της λιτότητας και η διεύρυνση των ανισοτήτων όμως δεν συνέβη αυτόματα. Η εμπέδωση ανάλογων πολιτικών βαδίζει χέρι - χέρι με τη διάλυση του κοινωνικού κράτους, άρα και των κοινωνικών δικαιωμάτων στις λεγόμενες “δυτικές” κοινωνίες συνδέεται με την άγρια καταστολή οποιουδήποτε αντιδρά ή αντιστέκεται και την ανάδειξη ακροδεξιών φωνών που εξυπηρετούν το σύστημα και βάζουν φρένο σε κάθε προοδευτική εναλλακτική. Στην Ελλάδα, η ενίσχυση της Χρυσής Αυγής, η βιαιότητα της καταστολής, η συντηρητική στροφή των κομμάτων του λεγόμενου Κέντρου είναι ταυτόχρονα αιτία, αλλά και αποτέλεσμα της ηγεμονίας του νεοφιλελευθερισμού.
* Βλέπουμε σήμερα τη νεολαία να συσπειρώνεται γύρω από ποικίλα αιτήματα, που ξεπερνούν παραδοσιακές διεκδικήσεις και αφορούν ευρύτερα δικαιώματα. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι την ίδια στιγμή παρατηρείται μια τάση «αποσυσπείρωσης» της νεολαίας γύρω από κεντρικά πολιτικά επίδικα;
Η νεολαία, ακριβώς επειδή αποτελεί το πλέον δυναμικό κομμάτι της κάθε κοινωνίας, είναι αναμφίβολα ο πιο "επικίνδυνος" αντίπαλος για τον νεοφιλελευθερισμό. Δεν είναι τυχαίο ότι οι νέες και οι νέοι βιώνουν μια εφιαλτική πραγματικότητα στο πεδίο της εργασίας. Ταυτόχρονα όμως, έβλεπαν μέχρι πριν από δύο χρόνια την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση να υποβαθμίζεται συνεχώς, καθώς και τις απαγορευτικές λογικές να πληθαίνουν. Γι’ αυτό προκύπτει ως ανάγκη το να αγωνίζονται καθημερινά και να διεκδικούν καλύτερους όρους ζωής, με ποιοτική εκπαίδευση, αξιοπρεπή εργασία, περισσότερη ελευθερία, πρόσβαση στον αθλητισμό, τον πολιτισμό και άλλα.
Ταυτόχρονα όμως, η νεολαία βρίσκεται αντιμέτωπη με λογικές “αποπολιτικοποίησης”. Είναι βασική όψη του νεοφιλελεύθερου σχεδίου αυτό. Αν πείσεις το πιο διεκδικητικό τμήμα της κοινωνίας, δηλαδή τους νέους ανθρώπους, ότι "είναι όλοι ίδιοι", ότι "δεν αξίζει να ασχολείσαι με την πολιτική" και ούτω καθ’ εξής, έχεις τη δυνατότητα να επιτύχεις τις πιο αντιδραστικές αλλαγές με τις ελάχιστες δυνατές αντιδράσεις. Εδώ όμως πρέπει να αναλογιστούμε και τις δικές μας ευθύνες. Ως πολιτική οργάνωση της ριζοσπαστικής Αριστεράς οφείλουμε να δείξουμε στη νέα γενιά γιατί είναι σημαντικό να μάχεται συλλογικά για τη βελτίωση της ζωής της και για περισσότερα δικαιώματα.
* Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις σήμερα -ίσως παγκοσμίως- είναι το προσφυγικό ζήτημα. Με ποιον τρόπο μπορούν οι νέοι άνθρωποι σήμερα να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του προβλήματος;
Το προσφυγικό ζήτημα μπορεί να κινητοποιήσει είτε τα πιο προοδευτικά είτε τα πιο συντηρητικά αντανακλαστικά της κοινωνίας. Ο ρόλος των νέων ανθρώπων είναι να συνδράμουμε, ώστε με αφορμή την παρουσία των προσφύγων να μη δοθεί χώρος στον ρατσισμό, τον φασισμό και στην ξενοφοβία. Σήμερα καλούμαστε να δίνουμε μάχη υπέρ της αλληλεγγύης σε κάθε κοινωνικό χώρο.
"Δικαίωμα ψήφου για τους μετανάστες"
* Για τους μετανάστες ποιες θεσμικές αλλαγές διεκδικείτε πέραν του νόμου για την ιθαγένεια;
Χρειάζεται μια πιο συνεκτική, ολοκληρωμένη πολιτική, που θα διασφαλίζει στους μετανάστες πλήρη δικαιώματα, χωρίς καμία διαφοροποίηση από τους έχοντες εξαρχής ελληνική υπηκοότητα. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, το δικαίωμα ψήφου, την πρόσβαση στο εκπαιδευτικό σύστημα και το σύστημα υγείας χωρίς κανένα εμπόδιο, τη διευκόλυνση εύρεσης εργασίας και την εγγύηση ότι δεν θα πέφτουν θύματα εκμετάλλευσης σε καμία Μανωλάδα.
* Ένα από τα ζητήματα που αντιμετωπίζουν οι νέοι σήμερα είναι αυτό της έλλειψης χρόνου, αλλά και χώρου, προκειμένου να δραστηριοποιούνται συλλογικά. Πώς θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί;
Ο ελεύθερος χρόνος και η ψυχαγωγία είναι επίδικα ζωτικής σημασίας για κάθε νέο άνθρωπο. Το βαρύ πρόγραμμα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά θα πρέπει να αφήνει περιθώριο και για άλλες δραστηριότητες, όπως η άθληση, η ενασχόληση με τον πολιτισμό και η ξεκούραση. Η Πολιτεία πρέπει να παρέχει περισσότερες δυνατότητες στη νεολαία για ποιοτική ψυχαγωγία, μέσα από τη δημιουργία χώρων άθλησης, την ελεύθερη πρόσβαση σε πολιτιστικά μνημεία ή εκδηλώσεις και την ανάδειξη της συλλογικής δράσης ως αντιπαράδειγμα στην επιλογή του ατομικού δρόμου.
"Οι φαντάροι ως πολίτες με πλήρη δικαιώματα"
* Η θέση σας για τη στρατιωτική θητεία ποια είναι;
Η υποχρεωτική στρατιωτική θητεία λειτουργεί στις περισσότερες περιπτώσεις σαν εμπόδιο, που ανακόπτει την πορεία των στρατεύσιμων και τους εντάσσει σε ένα αφιλόξενο περιβάλλον, όπου κυριαρχούν η πειθαρχία, η έλλειψη δημιουργικότητας και η ουσιαστική στέρηση της προσωπικής ελευθερίας. Αυτό μας βρίσκει αντίθετους. Η διάρκεια της θητείας πρέπει σταδιακά να φτάσει σε ένα minimum ελάχιστων εβδομάδων. Μέχρι να γίνει αυτό, ο στρατός πρέπει να εκδημοκρατιστεί εκ βάθρων, να απαλλαχθεί από φασιστικές ή φασίζουσες νοοτροπίες και να δίνει χώρο σε κάθε μορφή διαφορετικότητας. Οι φαντάροι πρέπει να λογίζονται πολίτες με πλήρη δικαιώματα και να μην υποβάλλονται σε αναιτιολόγητες δοκιμασίες.
"Η πολιτική στράτευση για καλύτερη καθημερινότητα οδηγεί μακριά από τις εξαρτήσεις"
* Για τη χρήση της κάνναβης ποια είναι η θέση σας; Και πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η μάστιγα των εξαρτήσεων;
Η χρήση κάνναβης για βιομηχανικούς σκοπούς πρέπει αυτονόητα να επιτρέπεται για την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας. Το ίδιο και για ιατρικούς λόγους εξάλλου. Έχει επιστημονικά αποδειχτεί ότι η εν λόγω ουσία επιδρά θετικά σε μια σειρά ασθενειών και βοηθά τους ασθενείς. Ορθώς η κυβέρνηση προχώρησε στη ρύθμιση του σχετικού θεσμικού πλαισίου.
Όσο για την ψυχαγωγική χρήση της κάνναβης πρέπει να καταστεί σαφές, η απαγόρευση και οι αυστηρές ποινές δεν έχουν συμβάλει ποτέ και πουθενά για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Χρειάζεται να δοθεί έμφαση στην πρόληψη της χρήσης, στην ψύχραιμη ενημέρωση του κόσμου, στη φροντίδα των εξαρτημένων και ιδίως στην τιμώρηση των εμπόρων. Τα παραπάνω δεν σημαίνουν ότι είμαστε υπέρ της "ναρκωκουλτούρας". Πιστεύουμε ότι η ενασχόληση με τον αθλητισμό και τον πολιτισμό, η πολιτική στράτευση για διεκδίκηση μιας καλύτερης καθημερινότητας είναι λύσεις που οδηγούν μακριά από τους δρόμους της εξάρτησης.
* Οι αντιδράσεις της Εκκλησίας απέναντι στην περίφημη Θεματική Εβδομάδα στα σχολεία έφεραν στο προσκήνιο το ζήτημα του ρόλου των έμφυλων διακρίσεων στην εκπαίδευση. Ποια είναι η θέση σας;
Η Θεματική Εβδομάδα στα σχολεία και η ουσιαστική πληροφόρηση για τις έμφυλες ταυτότητες συνιστά μια θετικότατη πρωτοβουλία, που δεν πρέπει ωστόσο να μείνει εκεί. Η εισαγωγή μαθημάτων για τα ανθρώπινα δικαιώματα, τις ταυτότητες και τον σεξουαλικό προσανατολισμό στο κανονικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα είναι για μας αναγκαία. Οι αντιδράσεις της Εκκλησίας είναι απολύτως αναμενόμενες. Διαχρονικά αντιδρά σε οτιδήποτε μπορεί να πάει την κοινωνία ένα βήμα μπροστά και διαχρονικά προσπαθεί να εξασκεί την επιρροή της για την επικράτηση συντηρητικών αντιλήψεων, που όμως καμία σχέση δεν έχουν με μια δημοκρατική κοινωνία ελευθερίας και ισότητας του 21ου αιώνα.
