Τα 5 δυνατά σημεία του εγχώριου τουριστικού προϊόντος και η στόχευση
Σε ένα πλέγμα μέτρων που περιλαμβάνουν τη σύνδεση του τουριστικού προϊόντος με την εγχώρια παραγωγή, την προώθηση των λιγότερων δημοφιλών νησιωτικών προορισμών αλλά και τη σύνθεση προϊόντων και υπηρεσιών για τη δημιουργία ειδικής ζήτησης εστιάζει ο ΕΟΤ με στόχο την παγκόσμια τουριστική αγορά.
Στο πλαίσιο αυτό, ο ΕΟΤ συνεργάζεται στενά με τους επαγγελματίες του τουρισμού αλλά και τους περιφερειακούς και δημοτικούς άρχοντες και όλοι μαζί δημιουργούν θεματικά τουριστικά προϊόντα που συνδέονται με τον Πολιτισμό και την Ιστορία κάθε τόπου, τη γαστρονομία της κάθε περιοχής, τις δυνατότητες υπαίθριων δραστηριοτήτων αλλά και την αξιοποίηση των φυσικών πόρων που προσφέρει κάθε τόπος, όπως είναι, για παράδειγμα, οι πολυάριθμες ιαματικές πηγές της χώρας. Παράλληλα, συνεχίζεται η προσπάθεια προβολής των ελληνικών θαλασσών ως ιδανικών για τουρισμό κρουαζιέρας, yachting και καταδυτικό τουρισμό, αλλά και των μεγάλων αστικών κέντρων, όπως η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη, για city break και συνεδριακό τουρισμό.
Επιπλέον, η ενδοχώρα και τα λιγότερο δημοφιλή νησιά είναι σήμερα στο προσκήνιο της πολιτικής του ΕΟΤ. Με στόχο την επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου, τα γραφεία του ΕΟΤ στο εξωτερικό οργανώνουν για τους προορισμούς αυτούς δεκάδες ταξίδια εξοικείωσης δημοσιογράφων και bloggers αλλά και μεγάλων τουριστικών πρακτόρων. Ο στόχος, όμως, συνδέεται άρρηκτα και με τις ευκαιρίες επένδυσης στον τουριστικό κλάδο. Χαρακτηριστικά παραδείγματα, η αναβάθμιση των περιφερειακών αεροδρομίων της Ελλάδας, οι μαρίνες και οι λιμένες, η ακτοπλοΐα, η αγορά τουριστικής κατοικίας και η ανάδειξη των προϊόντων με Προστατευόμενη Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) μέσω της διασύνδεσής τους με τους επιμέρους τουριστικούς προορισμούς. Κάθε πρωτοβουλία που κινείται προς αυτό τον στόχο είναι ευπρόσδεκτη.
Στα δυνατά σημεία του εγχώριου τουριστικού brand name είναι το μοναδικό κλίμα και το φως, τα διαφορετικά τοπία, η αυθεντικότητα του ελληνικού τουριστικού προϊόντος, οι υψηλού επιπέδου τουριστικές υπηρεσίες και κυρίως η ποικιλία στις επιλογές τουρισμού. Η χώρα, άλλωστε, προσφέρει ασφαλές περιβάλλον, φιλόξενες υπηρεσίες, σύγχρονες υποδομές διαμονής, αγορών και ψυχαγωγίας, αναρίθμητους πολιτισμικούς θησαυρούς, ατελείωτα χιλιόμετρα ακτογραμμής, πολυάριθμα νησιά και πελάγη που, σε συνδυασμό με το ήπιο κλίμα, προσφέρονται ιδανικά για κρουαζιέρες και ιστιοπλοΐα. Εναλλακτικά επίσης γνωρίσματα της ξεχωριστής παρουσίας του εγχώριου τουριστικού προϊόντος στον παγκόσμιο τουριστικό χάρτη αποτελούν τα επιβλητικά ορεινά τοπία αλλά και τα γνήσια προϊόντα μεσογειακής διατροφής, οι γαστρονομικές επιλογές και τα μακραίωνα ήθη και έθιμα. Αυτά προβάλλει ο ΕΟΤ μέσα από το πρόγραμμά του, ώστε η Ελλάδα να αποτελέσει μία από τις πρώτες επιλογές τουριστών για διακοπές, αξιοποιώντας τις μεγαλύτερες τουριστικές ψηφιακές πλατφόρμες του κόσμου και τα πλέον δημοφιλή Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης στο εξωτερικό. Παράλληλα, εργάζεται μεθοδικά για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, την προσέγγιση νέων αγορών και τη σύνθεση προϊόντων και υπηρεσιών για τη δημιουργία ειδικής ζήτησης και στηρίζει την επιμόρφωση του ανθρώπινου κεφαλαίου μέσω της διά βίου μάθησης. Όλα τα παραπάνω αποτελούν «παράθυρα ευκαιρίας» μιας βιώσιμης τουριστικής ανάπτυξης.
Την ίδια ώρα, οι θεωρήσεις εισόδου συνιστούν ακόμη ένα καρποφόρο πεδίο συνεργασιών και αμοιβαίων δράσεων των υπουργείων Εξωτερικών, Τουρισμού και του ΕΟΤ. To αποτέλεσμα είναι εντυπωσιακό. Η Ελλάδα βρίσκεται στην πρώτη πεντάδα των ευρωπαϊκών χωρών με τις ταχύτερες διαδικασίες στις θεωρήσεις της βίζας για τους Ρώσους, ανάμεσα στις Ισπανία, Ιταλία, Λετονία και Φινλανδία. Κι αυτό το επιβεβαιώνουν οι ίδιοι οι τουριστικοί παράγοντες της Ρωσίας, που ομολογουμένως τον περασμένο Μάιο ζητούσαν επιτάχυνση του ρυθμού έκδοσης. Επιπλέον, από τον περασμένο Ιούνιο χορηγούνται από τις ελληνικές προξενικές αρχές 50% περισσότερες θεωρήσεις από αυτές των προξενικών υπηρεσιών άλλων χωρών Σένγκεν, πολλαπλής χρήσεως με ισχύ τριετίας, ενώ η διάρκεια της διαδικασίας δεν ξεπερνά πλέον τις δύο εργάσιμες ημέρες.
Το στοίχημα της επιμήκυνσης της σεζόν
Του Γιώργου Τσακίρη*
Σε μια χρονική συγκυρία που η θερινή τουριστική σεζόν δείχνει για αρκετούς τουριστικούς προορισμούς να πιάνει τα όριά της, με βάση τις δεδομένες υποδομές φιλοξενίας, η επιμήκυνση της τουριστικής περιόδου είναι απαραίτητη περισσότερο από ποτέ.
Αποτελεί στοίχημα πολλών κυβερνήσεων, όμως αυτό που έχει επιτευχθεί είναι συγκυριακό. Η συνταγή επιμήκυνσης της σεζόν, δεδομένου του ήπιου χειμώνα της Ελλάδας, ουσιαστικά εμπεριέχει τον εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, όπου εναλλακτικές μορφές τουρισμού δύναται να αναπτυχθούν προκαλώντας ροές τουριστών όλο το χρόνο, ενώ παράλληλα, μέσω της ανάπτυξης του θεσμού των city breaks και του συνεδριακού τουρισμού παρέχεται η δυνατότητα οι μεγάλες πόλεις της Ελλάδας να αυξάνουν διαρκώς το εισόδημά τους από υψηλού βαλαντίου τουρίστες. Ειδικά ο συνεδριακός τουρίστας δαπανά 5-6 φορές περισσότερο από τον κλασικό τουρίστα του πακέτου.
Στον τομέα του εναλλακτικού τουρισμού, υπάρχει ο τουρισμός Υγείας. Παράλληλα, τουρίστες της τρίτης ηλικίας θα μπορούσαν να «γεμίζουν» όλο τον χρόνο την Ελλάδα. Οι ιαματικές πηγές και ο ιατρικός τουρισμός, αν είχαν προβληθεί σωστά στο εξωτερικό, θα μπορούσαν να στηρίξουν δυναμικά την εκτός σεζόν λειτουργία του τουρισμού. Βέβαια, για να επιτευχθεί αυτό, πρέπει να υπάρχουν και οι σχετικές προδιαγραφές από την πολιτεία.
Θα μπορούσα να αναφερθώ σε πάρα πολλές μορφές τουρισμού, όπως ο προσκυνηματικός τουρισμός, που δειλά-δειλά κάνει τα πρώτα βήματά του στην Ελλάδα ή ο αναρριχητικός, του οποίου έχουμε ήδη δει τα ευεργετικά αποτελέσματα στην Κάλυμνο.
Επιπλέον, η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε σήμερα περισσότερα από δέκα γήπεδα γκολφ. Οι ευεργετικές επιπτώσεις από την ανάπτυξή τους, πάντα σε ορθολογικό και οικολογικό περιβαλλοντικό πλαίσιο, δίνει σημαντική ώθηση στα έσοδα της ευρύτερης περιοχής.
Σαφώς, πρέπει να δοθεί ώθηση και στο κομμάτι του home porting όσον αφορά την κρουαζιέρα, ενώ το yachting, για να αναπτυχθεί, θέλει περισσότερες οργανωμένες μαρίνες και όχι μόνο.
Αναφέρθηκα παραπάνω στο city break, που έχει σημαντικές δυνατότητες προσέλκυσης επισκεπτών, ειδικά από την Ευρώπη και τις χώρες της Μέσης Ανατολής . Η Ελλάδα, και ειδικά η Αθήνα, είναι ιδανικός προορισμός, με μουσεία, διασκέδαση, εμπορικά κέντρα, ενώ σε απόσταση είκοσι λεπτών από το κέντρο της Αθήνας κολυμπάς και απολαμβάνεις την παραλία και τη θάλασσα σε περιβάλλον ελκυστικότατο.
Γνωρίζει κανείς στο εξωτερικό ότι, σε πολύ μικρή απόσταση από την Αθήνα υπάρχουν εξαιρετικά χιονοδρομικά κέντρα, τα οποία, ειδικά όσον αφορά τις χώρες της Μέσης Ανατολής, θα μπορούσαν να προσελκύσουν υψηλού εισοδήματος τουρίστες;
Την ίδια ώρα, όμως, βλέπουμε ότι το κέντρο της Αθήνας παραμένει απροστάτευτο σε φαινόμενα κοινωνικής παθογένειας, ενώ η φυσική παρουσία της Αστυνομίας στα τουριστικά σημεία τής πόλης είναι σχεδόν ανύπαρκτη, όταν οι κλοπές σε βάρος τουριστών βρίσκονται σε έξαρση. Η πολιτεία πρέπει να αστυνομεύσει το ευρύτερο ιστορικό κέντρο και να επαναφέρει τις περιπολίες των ένστολων στο κέντρο της πρωτεύουσας.
Βέβαια, για να μπορεί να αναπτυχθεί ορθολογικά ο τουρισμός όλο τον χρόνο, οφείλουν και οι τοπικές κοινωνίες να ανταποκριθούν. Για παράδειγμα, εκτός της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης και ενδεχομένως μερικών άλλων αστικών κέντρων, οι κλασικοί προορισμοί μετά τον Οκτώβριο προσιδιάζουν με “νεκρές περιοχές”, χωρίς καμία κοινωνική και οικονομική δραστηριότητα, αφού στην πλειονότητά τους οι επιχειρήσεις κλείνουν.
Την προσπάθεια επιμήκυνσης της σεζόν έκανε ουκ ολίγες φορές η Ρόδος, όμως το εγχείρημα δεν ήταν επιτυχές, αφού η τοπική κοινωνία, πλην ελαχίστων, δεν διατηρούσε ανοιχτά τα καταστήματά της, δηλαδή εστιατόρια, μπαρ και εμπορικές επιχειρήσεις, προκειμένου να υποδεχθεί τους όποιους τουρίστες θα ήθελαν να περιηγηθούν στην πόλη. Αντίστοιχα φαινόμενα παρατηρήθηκαν και στην Κρήτη.
Το ζητούμενο σε όλα αυτά είναι η χώρα να διευρύνει τα έσοδά της από τον τουρισμό. Τούτο όμως, για να επιτευχθεί, απαιτεί δαπάνες προβολής αλλά και αφύπνιση της τοπικής κοινωνίας, ώστε να διευρύνει τους ορίζοντές της, ειδικά στην ανάπτυξη των εναλλακτικών μορφών τουρισμού. Όμως, για να είναι η χώρα ανταγωνιστική, πρέπει αφενός να περιοριστεί η υπερφορολόγηση στον κλάδο, καθώς και να παταχθεί η παραοικονομία, ειδικά της σκιώδους καταλυματικής υποδομής, δηλαδή της ενοικίασης άνευ προϋποθέσεων ιδιωτικών κατοικιών, μια δραστηριότητα που δημιουργεί συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού σε βάρος των αδειοδοτημένων καταλυμάτων, ενώ παράλληλα αποστερεί σημαντικά έσοδα από το κράτος και την κοινωνία.
*Ο Γιώργος Τσακίρης είναι πρόεδρος του Ξενοδοχειακού Επιμελητηρίου Ελλάδος
