Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
22.0°C25.2°C
3 BF 51%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.8°C25.4°C
2 BF 41%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
19.9°C21.6°C
4 BF 55%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
21 °C
20.4°C20.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.9°C24.0°C
0 BF 33%
Οροθετικές γυναίκες / ΕΡΕΙΠΙΑ: Το χρονικό μιας διαπόμπευσης,
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Οροθετικές γυναίκες / ΕΡΕΙΠΙΑ: Το χρονικό μιας διαπόμπευσης,

Συνέντευξη - επιμέλεια: Αλίκη Κοσυφολόγου

Όταν τον Δεκέμβριο του 2011 ο Αν. Λοβέρδος είχε υποστηρίξει δημόσια ότι οι εκδιδόμενες γυναίκες συνιστούν απειλή για την «ελληνική οικογένεια», εισήγαγε έναν λόγο περί υγειονομίας και στο πεδίο παραγωγής πολιτικών - προεκλογικών εντυπώσεων και ταυτόχρονα άνοιγε τον δρόμο για την ποινική μεταχείριση της οροθετικότητας.

Προφανώς, πέραν του ακραίου σεξιστικού της περιεχόμενου, αλλά και των μεσοπρόθεσμων στόχων που εξυπηρετούσε, η δήλωση αυτή επιχειρούσε, μεταξύ άλλων, να κρύψει ή καλύτερα να αποπροσανατολίσει από τους πραγματικούς κινδύνους που ελλοχεύουν για την κοινωνία από την κατάρρευση του δημόσιου συστήματος υγείας καθώς και από τη διάλυση των δομών κοινωνικής φροντίδας που η μνημονιακή πολιτική έχει επιφέρει.

Βέβαια, ο λόγος περί «υγειονομικών κινδύνων» είχε εισαχθεί πολύ νωρίτερα στην πολιτική με την αντιμεταναστευτική προπαγάνδα, που χρησιμοποιήθηκε για την περαιτέρω αυταρχικοποίηση των εφαρμοζόμενων πολιτικών στα ζητήματα μετανάστευσης. Εξάλλου, με την εισαγωγή του «βιολογικού» στην πολιτική συζήτηση, επιχειρήθηκε η λείανση του εδάφους για την ιδεολογική νομιμοποίηση αυταρχικών/ρατσιστικών πολιτικών.

Επιπλέον, η υπόθεση αυτή υπήρξε το εφαλτήριο για τη γενίκευση της πρακτικής της κατάργησης του τεκμηρίου της αθωότητας με τη δημοσίευση των φωτογραφιών των συλληφθεισών -και με την άκριτη αναπαραγωγή τους από τα ΜΜΕ- καθώς και με την παραβίαση προσωπικών δεδομένων της υγείας.

Το ντοκιμαντέρ Ruins, Eρείπια. Οροθετικές γυναίκες. Το χρονικό μιας διαπόμπευσης καταγράφει βήμα-βήμα όλες τις φάσεις που οδήγησαν στη σύλληψη, την εξαναγκαστική υποβολή σε ιατρικούς ελέγχους και τέλος στη δημόσια διαπόμπευση 12 φερόμενων ως οροθετικών γυναικών. Η «συνέργια» εκπροσώπων του κράτους με τους γιατρούς του ΚΕΕΛΠΝΟ και με την αστυνομία, ο ρόλος ορισμένων ΜΜΕ στην αναπαραγωγή και διακίνηση των φωτογραφιών συνθέτουν το εφιαλτικό παζλ, ορίζοντας τη στιγμή της εισόδου εκφασισμένων πρακτικών στο πεδίο της πολιτικής πάλης. Η κουβέντα με τη Ζωή Μαυρουδή, όπως και το ντοκιμαντέρ της, ανοίγουν ορίζοντες.

* Με ποια αφορμή θελήσατε να πάρετε την πρωτοβουλία να πραγματοποιήσετε το ντοκιμαντέρ για την υπόθεση αυτή;

Ξεκίνησα να κάνω αυτή την ταινία γιατί ήμουν εξοργισμένη με αυτό που έγινε. Πίστευα ότι έπρεπε να γίνει μια καταγραφή της υπόθεσης αυτής. Ήταν μία υπόθεση που έδειξε ένα κομβικό σημείο. Έδειξε ότι κάτι έχει αλλάξει στην Ελλάδα. Επρόκειτο για μία υπόθεση στην οποία το ίδιο το ελληνικό κράτος, γιατροί και πολιτικοί, επιτέθηκαν σε ευάλωτες ομάδες και τις διέσυραν. Το κράτος, οι θεσμοί χρησιμοποίησαν όλα τα μέσα που είχαν στη διάθεσή τους για να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες ηθικές, ψυχολογικές και σωματικές βλάβες σε αυτές τις γυναίκες. Διαπόμπευσαν αυτές και τις οικογένειές τους, εγκαινιάζοντας την πρακτική της πλήρους παραβίασης των προσωπικών τους δεδομένων. Τις χρησιμοποίησαν ως αποδιοπομπαίους τράγους για τις δικές τους πολιτικές αποτυχίες, δηλαδή την ουσιαστική αποτυχία του συστήματος το οποίο εκπροσωπούν. Στην πραγματικότητα, αυτό που συνέβη ήταν ότι ένα σύστημα υγείας, «νοσηρό» από μόνο του, στράφηκε κατά αρρώστων ανθρώπων.

Επρόκειτο για μια ρατσιστική και συνάμα ακραία σεξιστική πολιτική εκμετάλλευση των γυναικείων σωμάτων, τα οποία παρουσιάστηκαν ως φορείς μίας επιδημίας. Επιπλέον, μέσα από τον λόγο που παρήγαγαν οι υπεύθυνοι φορείς διαστρεβλώθηκε η ίδια η πραγματικότητα και σε σχέση με τα ζητήματα της οροθετικότητας: ότι δηλαδή αυτά τα προβλήματα υπάρχει τρόπος να αντιμετωπιστούν με την πρόληψη κυριότερα καθώς και με την κατάλληλη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Επρόκειτο για τελείως αντιεπιστημονική προσέγγιση του ζητήματος από τις αρχές, η οποία απέβλεπε στην ενίσχυση των προκαταλήψεων, καθώς και στην περαιτέρω περιθωριοποίηση και ηθική - σωματική εξόντωση γυναικών, τα σώματα των οποίων ήταν ήδη πολύ ταλαιπωρημένα από την τοξικοεξάρτηση.

Η μεταχείριση που επεφύλαξαν οι θεσμικοί φορείς καθώς και ορισμένα ΜΜΕ σε αυτές τις γυναίκες μας «επιτρέπει» να περιγράψουμε αυτή την υπόθεση ως «κυνήγι μαγισσών».

* Στο ντοκιμαντέρ αποδίδεται μεγάλη έμφαση στο ότι τα γεγονότα αυτά συνέβησαν λίγο πριν τις βουλευτικές εκλογές του 2012.

Έτσι ακριβώς. Ανοίγουμε τις τηλεοράσεις και ξαφνικά βλέπουμε τα ΜΜΕ, μεταξύ των οποίων κι ένα κρατικό κανάλι να αναπαράγουν την επίθεση του υπουργείου Υγείας, του Ανδρέα Λοβέρδου και του ΚΕΕΛΠΝΟ. Με αυτό τον τρόπο έγινε πρώτο θέμα, παρουσιάστηκε ως άμεσος κίνδυνος για τη χώρα, ενώ δεν αποτελούσε τέτοιο πράγμα. Ήταν απλά μια τακτική αποπροσανατολισμού από τα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα. Για να καλύψουν τις αδυναμίες της πολιτικής που εφαρμόζουν, οι εκπρόσωποι των θεσμών έφτασαν στο σημείο να διαπομπεύσουν και να παρουσιάσουν ως πηγή όλων των κακών άρρωστους ανθρώπους. Πρόκειται για μια αισχρή τακτική που χρησιμοποίησαν για στρέψουν το βλέμμα της κοινωνίας μακριά από τα πολιτικά ζητήματα. Και το χειρότερο απ' όλα είναι ότι μέχρι σήμερα κανείς δεν έχει απολογηθεί.

* Πέρα από τη διάσταση της καταγγελίας, ποια είναι η πολιτική συνεισφορά του ίδιου του ντοκιμαντέρ;

Ακούστηκε η φωνή αυτών των γυναικών και των οικείων τους προσώπων. Φωτίστηκαν πλευρές της υπόθεσης τις οποίες δεν είχαμε φανταστεί. Στο ντοκιμαντέρ μιλούν δύο γυναίκες και δύο μητέρες. Είναι πραγματικά αξιοθαύμαστη η ψυχραιμία και η αξιοπρέπεια που επιδεικνύουν μιλώντας για τα γεγονότα που σημάδεψαν τη ζωή τους. Είναι αξιοθαύμαστη η λιτότητα και η σοβαρότητα που χαρακτηρίζει τον λόγο αυτών των γυναικών, καθώς και το πόσο ουσιαστικό είναι το περιεχόμενο της ομιλίας τους. Ο τρόπος της ομιλίας τους με έκανε να σκέφτομαι τον τρόπο που εμείς έχουμε επιλέξει να συζητάμε και να ακουγόμαστε και πόσο έχουμε αφαιρέσει την ουσία και την ψυχραιμία από τον δημόσιο λόγο. Το ντοκιμαντέρ είναι μια ευκαιρία να δίνεις σε κάποιον «ένα παράθυρο χρόνου» για να μπει σ' ένα κλίμα πραγματικής συζήτησης

* Τι αντίκτυπο κοινωνικό είχε αυτή η υπόθεση;

Κατά τη γνώμη μου, συνιστά αποκορύφωση της πρακτικής παραβίασης προσωπικών δεδομένων. Άνθρωποι οροθετικοί έγιναν βορά στα ΜΜΕ γιατί υπάρχει μία διάταξη που επιτρέπει να γίνει αυτό. Όλη αυτή η υπόθεση διαμόρφωσε τις προϋποθέσεις για τη στοχοποίηση κάθε οροθετικού ατόμου στην Ελλάδα. Βέβαια, είναι πολύ κεφαλαιώδους σημασίας να αναφερθεί ότι υπήρξε και μεγάλη κοινωνική κινητοποίηση ενάντια σε αυτή την πολιτική επιλογή που πάρθηκε από Χρυσοχοΐδη, Λοβέρδο και ΚΕΕΛΠΝΟ. Δημιουργήθηκε μια πλατιά πρωτοβουλία αλληλεγγύης στις διωκόμενες γυναίκες και αυτό είναι το μόνο ενθαρρυντικό στην όλη υπόθεση.

* Κατά την πραγματοποίηση της ταινίας σας συναντήσατε εμπόδια;

Οι μόνοι που αρνήθηκαν να μου μιλήσουν ήταν ο Λοβέρδος, ο Χρυσοχοΐδης και το ΚΕΕΛΠΝΟ. Δεν μου δόθηκε κάποια επίσημη αιτιολογία για την άρνησή τους. Ωστόσο, είμαι εξαιρετικά ευγνώμων σε όλους, που ανοίχτηκαν και ειδικότερα στις γυναίκες που μου έδειξαν εμπιστοσύνη. Σήμερα, η πραγματικότητα σε καταδιώκει, στη συνείδηση και στα ενδιαφέροντά σου. Δεν γίνεται να μην προσπαθήσεις να την αποτυπώσεις. Οι οικογένειες των γυναικών αυτών υπέφεραν πάρα πολύ. Όμορφα παιδάκια, όμορφοι γονείς είχαν τραυματιστεί ανεπανόρθωτα. Αυτό προσπάθησα να δείξω και με τις συνεντεύξεις των μητέρων. Υπέφεραν κάποιοι άνθρωποι τόσο πολύ και δεν έβλεπες κανέναν από αυτούς. Θέλησαν να μας κάνουν να πιστέψουμε ότι αυτοί οι άνθρωποι είναι υπεύθυνοι για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε. Θέλησαν να τους μεταφέρουν όλο το βάρος των δικών τους πολιτικών ευθυνών.

* Η ταινία Ruins, Eρείπια έκανε πρεμιέρα στην Αθήνα στο Μουσείο Μπενάκη στις 15/9 και στις 17/9 στην αίθουσα τελετών του ΑΠΘ στη Θεσσαλονίκη. Στην Αθήνα θα γίνουν προβολές του φιλμ μέχρι τις 6/10 στον κινηματογράφο Μικρόκοσμο, Συγγρού 106, Αθήνα. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι στις 19/9 πραγματοποιήθηκε προβολή του ντοκιμαντέρ στην Ιερισσό. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό. Μπορείτε να ενημερώνεστε σχετικά στην επίσημη ιστοσελίδα: http://ruins-documentary.com/en/

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL