Έναν "δοξαστικό μονόλογο για το ανθρώπινο σώμα", με τίτλο "ID: Αχινός", εμπνεύστηκε και έγραψε ο θεατρικός συγγραφέας Τσιμάρας Τζανάτος με αφορμή το Διεθνές Φεστιβάλ της Νάπολης, τμήμα του οποίου αφιερώνεται στους 629 μετανάστες και πρόσφυγες που βρέθηκαν πάνω στο πλοίο "Aquarius", περιπλανώμενοι στη Μεσόγειο στην προσπάθειά τους να βρουν αραξοβόλι.
Στη θεματική "629 - Άνθρωποι σε κλουβί", που παρουσιάζεται 19 και 21 Ιουνίου σε επιμέλεια Μάριο Τζελάρντι, συμμετέχουν με έργα τους Ιταλοί, Ισπανοί και Έλληνες που, εκτός από τον Τ. Τζανάτο, είναι οι Γιώργος Μανιώτης, Μαρία Γιαγιάνου, Γιάννης Παπάζογλου και Πέννυ Φυλακτάκη. Τη μετάφραση των κειμένων υπογράφει η Τζίνα Καρβουνάκη.
"Το θέμα του 'Aquarius' είχε δημιουργήσει σάλο" θυμάται ο Τσιμάρας Τζανάτος. "Με τεράστιες κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις, καθώς οι Ιταλοί αρνούνταν με πείσμα να δώσουν λύση, κάτι που εξέθεσε διεθνώς και τη χώρα τους. Όλο αυτό το εύρος του απόλυτου παραλογισμού, έδωσε και το μέγεθος της τραγικότητας στη ροή προσφύγων. Κάτι που ξέρουμε πολύ καλά εμείς ως Έλληνες.
Ίσως ήταν κι ένας λόγος που ο Ιταλός συγγραφέας, σκηνοθέτης και παραγωγός Μάριο Τζελάρντι επέλεξε ανθρώπους προερχόμενους από χώρες που βρέχει η Μεσόγειος να γράψουν για τα προσφυγικά καραβάνια" σχολιάζει ο συγγραφέας και ηθοποιός.
Το πλοίο "Aquarius", που ανήκε στη μη κυβερνητική οργάνωση Sos Mediterranèe, μετέφερε «απελπισμένους της θάλασσας», όπως τους χαρακτήρισαν τότε τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, ξεκινώντας το ταξίδι τους από τη Λιβύη και διασώθηκαν σε μια σειρά επιχειρήσεων. Στους επιβάτες συμπεριλαμβάνονταν ανήλικα παιδιά και έγκυες γυναίκες.
"Είχα τον φόβο να μην ολισθήσω σε μια δημοσιογραφική καταγραφή, καθώς το ντοκουμέντο μάς ξεπερνά με έναν πολύ ισχυρό τρόπο" εξηγεί ο Τ. Τζανάτος. "Θα έπρεπε να σκεφτώ πώς όλο αυτό το γεγονός θα πάρει μια άλλη συμπύκνωση και διάσταση, φεύγοντας από το αναμενόμενο και ίσως και το "αγοραίο".
Σκέφτηκα ότι θα έπρεπε να εντάσσεται και να υπαινίσσεται την ταυτότητα του ανθρώπου. Ποιοι είμαστε ως πολίτες. Και πόσο μας καθορίζει η ταυτότητά μας. Και πώς έχει φτάσει να μας καθορίζει. Ο προβληματισμός που έχω για το ποια είναι η ταυτότητα του ανθρώπου και της ύπαρξης είναι μεγάλη. Είναι η πρώτη ετικέτα που μας κολλάνε, αυτό το 'από πού είσαι'. Πρόκειται για μια μεγάλη ιστορία, ένα θαύμα. Κι εγώ θέλω να δώσω τη διάσταση ότι η ύπαρξη είναι ένα μαγικό, θαυμαστό γεγονός που συμβαίνει.
Πυρήνας και ιερό της ύπαρξης είναι ο σεβασμός σε αυτήν. Ο πρώτος τίτλος που έδωσα στον θεατρικό μονόλογο που έγραψα ήταν ID. Με βασάνισε πάρα πολύ. Έψαχνα υλικό από ντοκουμέντα για να δω από πού θα αντλήσω στοιχεία καταλήγοντας σε ένα συνοδευτικό υλικό ενός Έλληνα που είχε συνεργαστεί με το 'Aquarius', σε ανύποπτο χρόνο. Κατέληξα στον τίτλο 'ID: Αχινός'".
Η ιστορία του προσώπου έτσι όπως μας την αποκαλύπτει ο Τ. Τζανάτος για τον ήρωά του κινείται σε πέρα από ένα επίπεδα. Στο παρόν, όπου ο ίδιος βρίσκεται σε ένα πλοίο - κλουβί, το οποίο θα μπορούσε να ήταν "μήτρα αλλά και κενοτάφιο". Κάποια στιγμή, ενώ μιλά για τη συνθήκη που βρίσκεται, θυμάται τη μάνα του που την έχει χάσει πολλά χρόνια πριν, στην προσπάθειά της να σώσει το παιδί και την οικογένειά της φεύγοντας από μια φρικτή χώρα. Ο άνθρωπος αυτός είναι μόνος, χωρίς γονείς. Δεν έχει κανέναν. Και το όνομά του, ή μάλλον το χαϊδευτικό του, που δίνει και τον τίτλο του έργου είναι "αχινός", καθώς όπως μας αποκαλύπτει ο συγγραφέας:
"Από μωρό είχε αυτά τα μαύρα, πυκνά, φουντωτά μαλλιά. Και η μάνα του του είχε δώσει το χαϊδευτικό 'αχινός'. Ακόμα και η μαμή αρνιόταν να τον ξεγεννήσει, γιατί φοβόταν ότι θα τσιμπηθεί από τα μαλλιά του μωρού. Ήθελα να παίξω πολύ με τον χρόνο και ποιο είναι αυτό που κάνει τον άνθρωπο να επιβιώνει κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη. Ο αχινός έχει κάτι χαρακτηριστικό, σε αποτρέπει να τον πλησιάσεις. Σε απειλεί. Αδυνατείς να κάνεις αυτό που ένας άνθρωπος ζητά από έναν άλλον, να τον πλησιάσεις και να τον αγκαλιάσεις".
Ταυτόχρονα με την παρουσίαση των ελληνικών μονολόγων, 19 και 21 στο Διεθνές Φεστιβάλ της Νάπολης, παρουσιάζεται και η πρώτη ανθολογία σύγχρονου ελληνικού θεατρικού έργου των εκδόσεων Σοκόλη που κυκλοφορεί στην ιταλική γλώσσα. Η παρουσίαση παρόντος του Έλληνα πρέσβη στη Ρώμη τελεί υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών και την υποστήριξη του Γιάννη Κεντ και των Θεατρικών Σκηνών.
Η επιλογή των κειμένων σε μετάφραση Maurizio de Rosa έγινε από τον Ιταλό εκδότη και περιλαμβάνει έργα των συγγραφέων Νίνας Ράπη, Γιάννη Μαυριτσάκη, Έλενας Πέγκα, Τσιμάρα Τζανάτου, Ανδρέα Στάικου, Άκη Δήμου και Σοφίας Καψούρου.
Μάνια Ζούση
