Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Στο Κατέτσε της μπόσα νόβα και της ζετουλιανής εποχής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στο Κατέτσε της μπόσα νόβα και της ζετουλιανής εποχής

Η οδός Κατέτσε. Με μπεζ χρώμα πρόσοψης, το ξενοδοχείο "Ριασόρ" στον αριθμό 160

Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

1957. Ο νεαρός δημοσιογράφος Μόυζες Φουκς παρουσιάζει στη συναυλία του Grupo Universitário Hebraico do Brasil (Γκρουπ του Εβραϊκού Πανεπιστημίου της Βραζιλίας) στο Ρίο Ντε Τζανέιρο το συγκρότημα που ετοιμάζεται να ανέβει στη σκηνή με τη φράση "Hoje. Sylvia Telles e um Grupo Bossa Nova", δηλαδή "Σήμερα, η Σύλβια Τέλες και το συγκρότημά της Μπόσα Νόβα". Ο Φουκς αναφέρει ξεχωριστά την Τέλες, καθώς η 23χρονη τραγουδίστρια, που εκείνη τη χρονιά βγάζει τον πρώτο της δίσκο ("Carícia"), είναι το μεγάλο όνομα και περιγράφοντας το γκρουπ ως "μπόσα νόβα" χρησιμοποιεί για πρώτη φορά τον όρο. Στη δεκαετία του 1950 "μπόσα" σημαίνει επίκαιρο, μοντέρνο, αυτό που στον 21ο αιώνα θα αποδίδεται με τον αγγλοσαξωνικό όρο "τρέντι" και σε αυτό θα προστεθεί η λέξη "νόβα".

Η περίοδος αυτή, της μπόσα νόβα, την οποία θυμούνται με νοσταλγία οι παλαιότεροι Καριόκας, συμπίπτει με την αίγλη του παλιού Ρίο. Αυτή θα εξαφανιστεί την τελευταία χρονιά της δεκαετίας, στις 21 Απρίλιου 1960, όταν η πρωτεύουσα, με την έδρα των τριών εξουσιών και τις πρεσβείες, θα μετακομίσει στην Μπραζίλια. Σταδιακά, η νέα πρωτεύουσα της Βραζιλίας θα γίνει η πλουσιότερη πόλη μεταξύ όλων των λατινοαμερικάνικων μεγαλουπόλεων.


Το Edifício Seabra ανεγέρθηκε το 1910 και αποτελεί το παλιότερο συγκρότημα διαμερισμάτων στη Βραζιλία, με τέσσερα διαμερίσματα ανά όροφο. Πριν μάλιστα από τη δεκαετία του 1930, διέθετε αποτεφρωτήρες σκουπιδιών. Την εποχή εκείνη διαφημίζονταν το ασανσέρ, το τηλεφωνείο και η υγιεινή ζωή δίπλα στη θάλασσα, με ιδανικές συνθήκες ηλιοφάνειας και ανέμου

Όταν το Κατέτσε ήταν πρωτεύουσα

Φεβρουάριος, περίοδος Καρναβαλιού του Ρίο. Προτού αναχωρήσω για Σάο Πάολο, αφιερώνω την τελευταία ημέρα στη συνοικία Κατέτσε. Όπως λένε κάποιοι Βραζιλιάνοι, πριν την Μπραζίλια, πρωτεύουσα της Βραζιλίας ήταν το Κατέτσε, εννοώντας πως εδώ χτυπούσε η καρδιά της βραζιλιάνικης μεγαλούπολης. Αλλά και παγκοσμίως παραμένουν μνήμες και αναφορές για το κοσμπολίτικο Ρίο την εποχή της μπόσα νόβα και του Ζετούλιο Βάργκας, υπηρεσιακού κυβερνήτη, εκλεγμένου Προέδρου και δικτάτορα της χώρας, ο οποίος αυτοκτόνησε το 1954, χρονιά που έκλεισε τη "ζετουλιανή εποχή" όπως ονομάστηκε από δημοσιογράφους και πολιτικούς.

Παίρνω το μετρό και κατεβαίνω στον σταθμό Κατέτσε που εξυπηρετεί και την πράσινη γραμμή και την πορτοκαλί και είναι ουσιαστικά ο τελευταίος ερχόμενος από τα νότια πριν το κέντρο του Ρίο, για το οποίο εξυπηρετούν οι σταθμοί Γκλόρια, Σινελάντια, Καριόκα, Ουρουγκουιάνα Πρεζιντέντε Βάργκας και ο Κεντρικός Σταθμός. Από την Κοπακαμπάνα η απόσταση είναι σχεδόν ένα τέταρτο με το μετρό και από εκεί ελάχιστα λεπτά με τα πόδια.

Κρίνοντας από παλιές φωτογραφίες και αναφορές για τις δεκαετίες πριν από το 1960, αλλά και με βάση τη σύγχρονη εικόνα της περιοχής, εύκολα γίνεται αντιληπτό ότι πολλά κτήρια έχουν κατεδαφιστεί, ενώ δεν είναι σπάνιο το θέαμα των εγκαταλελειμμένων. Σε αυτό μεσολάβησε και η ζήτηση κατοικιών και καταστημάτων κοντά στη θάλασσα. Κάποια σωζόμενα κτήρια, όπως το καλοδιατηρημένο ανάκτορο του Κατέτσε, που κάποτε χρησίμευε ως προεδρικό μέγαρο, μαρτυρούν ότι η εμπορική αυτή μεσοαστική συνοικία υπήρξε κάποτε το διοικητικό κέντρο της χώρας. Όπως μαρτυρούν επίσης ότι σε αυτή τη μεσοαστική γειτονιά, που υπήρχε ήδη από την αποικιακή περίοδο, αποτελώντας αρχιτεκτονικό -και όχι μόνο- "μουσείο" της πόλης του "Ποταμού του Ιανουαρίου" και ένα ζωηρό αποτύπωμα της βραζιλιάνικης Ιστορίας, βρισκόταν το "παλιό καλό" Ρίο του πρώτου μισού του 20ου αιώνα. Εδώ βρίσκονταν μερικά από τα πολυτελέστερα κτήρια της χώρας προτού μεταφερθεί η πρωτεύουσα στην Μπραζίλια και ήδη με την πρώτη μου επαφή με την περιοχή η παλαιά "αρχοντιά" της δεν κρύβεται. Πάρκα, πλατείες, πολύχρωμα αποικιακά κτήρια και καταπράσινοι κατοικημένοι δρόμοι μαρτυρούν το ένδοξο παρελθόν της συνοικίας.


Τυπική γωνιά του Κατέτσε, με ένα γνωστό μποτέκο δεξιά, το Bar Getúlio, προτού αυτό μετακομίσει στην Κοπακαμπάνα

Μποτέκος και μποτέκιμ

Περπατώντας στους κυριότερους δρόμους, περνώ από διάφορα μποτέκος, που συναποτελούν με τη σάμπα, το ποδόσφαιρο και τις ζωή στις παραλίες του Ρίο, από Ιπανίμα και Κοπακαμπάνα μέχρι τις λιγότερο ονομαστές, αναπόσπαστο μέρος της κουλτούρας των Καριόκας. Πρόκειται για "χαμηλού προφίλ" μπαρ - εστιατόρια, λιγότερο "φανταχτερά" από τα μπαρ και λιγότερο φασαριόζικα από τα κλαμπ, τα οποία κατά κανόνα σερβίρουν από μπίρα και φαγητό μέχρι κατσάκα και καϊπιρίνια, έχοντας μακρά "προϊστορία", από τον 19ο αιώνα. Ονομάστηκαν έτσι από την πορτογαλική λέξη "μποτίκα", η οποία περιγράφει καταστήματα γενικών ειδών που χρησίμευαν ως σημεία για ραντεβού. Καθώς αποτελούσαν σημείο αναφοράς για συναντήσεις, στην αρχή του 20ού αιώνα άρχισαν να προσφέρουν και ποτά στους πελάτες, κυρίως παγωμένη μπίρα. Σε αντιδιαστολή με το "μποτέκο", που αποτελούσε εξέλιξη μικρομάγαζου, καθιερώθηκε ο όρος "μποτέκιμ" για τα μεγαλύτερα καταστήματα με τραπέζια, μενού και σερβιτόρους, με το "μποτέκο" να χρησιμοποιείται στη χρυσή εποχή του Κατέτσε υποτιμητικά, σαν κάτι "παρακατιανό".

Προχωρώντας διαπιστώνω ότι η συνοικία παρουσιάζει πολλά ενδιαφέρονται και αξιοθέατα, όπως το παλιό προεδρικό μέγαρο, ή η πλατεία Λάργο Ντο Ματσάδο από την πλευρά του Φλαμένγκο, με μια λευκή, νεοκλασικού ρυθμού εκκλησία με πυργίσκο, με ένα σιντριβάνι που πλαισιώνει ένα άγαλμα και πράσινο.

Παρά το πολύωρο περπάτημα, αντιλαμβάνομαι ότι για τέτοια εποχή είναι ελάχιστοι οι τουρίστες. Το Κατέτσε δεν είναι ο ορισμός της τουριστικής περιοχής. Δεν είναι ούτε Κοπακαμπάνα ούτε Ιπανίμα. Ωστόσο, είναι το αντιπροσωπευτικότερο μέρος του Ρίο για όσους ενδιαφέρονται να βρουν πορτογαλικό αποικιακό χρώμα, μια ιδιαίτερη αρχιτεκτονική και τον απόηχο της χρυσής εποχής του Ρίο.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL