Live τώρα    
22°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
22 °C
20.2°C23.5°C
2 BF 43%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
20 °C
16.6°C22.9°C
2 BF 45%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
17.1°C21.5°C
2 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.2°C21.1°C
1 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
17.9°C17.9°C
0 BF 59%
Στην "πρωτεύουσα" της art nouveau αρχιτεκτονικής
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Στην "πρωτεύουσα" της art nouveau αρχιτεκτονικής

Στην Elizabetes iela 10b βρίσκεται το δημοφιλέστερο αρτ νουβώ κτήριο της Ρίγα, ο "Αμφορέας" του 1903. Οι έξι όροφοί του είναι διακοσμημένοι από τον Μιχαήλ Αϊζενστάιν με άνθη, θαλασσί τούβλα, παγώνια και δύο γυναικεία πρόσωπα σε γωνία προφίλ

Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

1925. Ο κόσμος του κινηματογράφου ανακαλύπτει τον 27χρονο σκηνοθέτη και σεναριογράφο του "Θωρηκτού Ποτέμκιν", της τρίτης ταινίας του Σεργκέι Αϊζενστάιν μετά τη μικρού μήκους παρωδία "Το Ημερολόγιο του Γκλούμοφ" και την "Απεργία". Ως τότε όμως, ένας άλλος είναι ο διάσημος Αϊζενστάιν, ο πολιτικός μηχανικός και αρχιτέκτονας Μιχαήλ Οσίποβιτς Αϊζενστάιν, πατέρας του Σεργκέι. Γερμανικής και εβραϊκής καταγωγής Ρώσος, γεννημένος στη Ρίγα της μετέπειτα Λετονίας, στην ηλικία των 35 με 40 χρόνων θα σχεδιάσει διάσημα αρτ νουβώ κτήρια της γενέτειράς του.

Το κίνημα αυτό γεννήθηκε τελευταία εικοσαετία του 19ου αιώνα και έγινε παγκοσμίως γνωστό με τη γαλλική του ονομασία, "Art Nouveau", γνωστό ωστόσο και με τη γερμανική του, "Jugenstil", που θα πει "Νέο Ύφος". Βασίζεται σε επιτηδευμένες μορφές ζωγραφικής, αρχιτεκτονικής, κοσμηματοποιίας, διακόσμησης, γραφιστικής, υαλουργίας, επιπλοποιίας, γλυπτικής και κεραμικής, οι οποίες αντλούν έμπνευση από τη φύση και τους συμβολισμούς. Δανείστηκε δε στοιχεία από μπαρόκ, γοτθικό ρυθμό, βικτωριανή εποχή, ακόμη και από την ιαπωνική τέχνη.


Ο Άιζεν Λάουμπε, πρωτοπόρος του "Jugendstil" στη Λετονία, σχεδίασε το 1908 το "κάθετο αρτ νουβώ" με ρομαντικά στοιχεία κτήριο επί της Alberta iela 11

Αν στη ζωγραφική γνωστά ονόματα είναι ο Άλφονς Μούχα ή ο Γκούσταβ Κλιμτ, στη γλυπτική ο Αντόλφο Βιλντ ή η Χάννα Φρανκ, και στην κοσμηματοποιία ο Άντον Κραουτχάιμερ, στην αρχιτεκτονική είναι o Βέλγος Βίκτορ Χόρτα με τέσσερα κτήριά του να έχουν χαρακτηριστεί μνημεία από την UNESCO, ο Άλμπερτ Φρήντριχ Σπέερ, πατέρας του υπουργού του Χίτλερ, Άλπερτ Σπέερ, και δεκάδες ακόμη από Ρωσία μέχρι Αργεντινή. Ανάμεσα σε αυτούς κυρίαρχη μορφή είναι και ο Μιχαήλ Αϊζενστάιν.

2013. Ενδιάμεσος σταθμός μου σε ένα οδικό ταξίδι στη Βαλτική, είναι η Ρίγα. Η πρωτεύουσα της Λετονίας διαθέτει αρκετά τουριστικά αξιοθέατα, όπως το ύψους 42 μέτρων Μνημείο της Ελευθερίας, οι εκκλησίες Αγίου Πέτρου και Αγίου Αλεξάνδρου Νέφσκυ, η αγαπημένη των χίπστερς Μιέρα Λέλα με τις παμπ και τα κλαμπ, ή το Πάρκο της Νίκης. Ωστόσο, το κυριότερο αξιοθέατο που έχω εντάξει στο πρόγραμμα σκοπεύοντας να αφιερώσω αρκετό χρόνο, είναι η αρχιτεκτονική της. Η Ρίγα διαθέτει τα περισσότερα και εντυπωσιακότερα κτήρια αρτ νουβώ στον κόσμο.


Σχεδιάζοντας το 1905 το κτήριο της Alberta iela 13, ο Μιχαήλ Αϊζενστάιν επιστράτευσε στον μεγαλύτερο δυνατό βαθμό τη δημιουργική του φαντασία κατασκευάζοντας ένα αριστούργημα με έμφαση στις λεπτομέρειες με παγώνια, γυμνές γυναίκες, χίμαιρες, θάμνους και τεράστιες μάσκες

Ένα από τα ωραιότερα κτήρια της Ρίγα, είναι η αρτ νουβώ πολυκατοικία που βρίσκεται στην αρχή της οδού Αλβέρτου, στην Alberta iela 2a, η οποία χτίστηκε το 1902 σε σχέδιο του Μιχαήλ Αϊζενστάιν. Μάλιστα, σε αυτήν γεννήθηκε το 1909 και πέρασε τα παιδικά του χρόνια ο Ρωσοβρετανός φιλόσοφος και ιστορικός Αϊζάια Μπερλίν.

Σε αρκετά κτήρια και μνημεία της πόλης έχει αφήσει τη σφραγίδα του ο Γερμανός γλύπτης Αουγκούστ Φολτς, με έργα του μέσα και έξω από την όπερα, ενώ αντίγραφα των πρωτότυπων γλυπτών του βρίσκονται στο κτήριο της Αδελφότητας των Μαυροκέφαλων που καταστράφηκε αρχικά από τους γερμανικούς βομβαρδισμούς στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο και στη συνέχεια ισοπεδώθηκε το 1948 από τους Σοβιετικούς για να ξαναχτιστεί τη δεκαετία του 1990. Με τον χάρτη ανά χείρας προχωρώ στους δρόμους με τα κυριότερα δείγματα Αρτ Νουβώ, όπως η Αλμπέρτα, η Κρίσυαν, η Λομονόσωβα, η Τζιρνάβου, η Μπριβίμπας, η Στρελνιέκου, η Ελιζαμπέτες και άλλοι που τους κοσμεί η υλοποίηση των εμπνεύσεων των Μάντελσταμ, Μπιλενστάιν, Άλκσνις και άλλων αρχιτεκτόνων, κυρίως ντόπιων, αλλά ακόμη και γερμανικής και εβραϊκής καταγωγής.


Σύζευξη αρτ νουβώ και εκλεκτικισμού από τον Μιχαήλ Αϊζενστάιν. Alberta iela

Είναι τόσο έντονο το στοιχεία της Αρτ Νουβώ στη Ρίγα, ώστε και καιρό μετά, οι περισσότερες εικόνες που σχηματίζοντα στο μυαλό μου σε κάθε αναφορά της, είναι η "Νέα Τέχνη".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL