Live τώρα    
17°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
13.4°C18.7°C
3 BF 63%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
12.0°C16.9°C
1 BF 66%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.3°C16.6°C
2 BF 61%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
13.8°C18.0°C
2 BF 62%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
10 °C
9.9°C14.6°C
2 BF 76%
Βιβλίο / Μια ηχώ περιπλανώμενων ποδιών
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Βιβλίο / Μια ηχώ περιπλανώμενων ποδιών

Πριν από λίγες μέρες αποχαιρετίσαμε τον Άμος Οζ, τον κορυφαίο συγγραφέα του Ισραήλ. Τώρα, οι εκδόσεις Μελάνι έρχονται να μας συστήσουν τον S. Yizhar, ψευδώνυμο του Yizhar Smilansky, που το 1949, ένα χρόνο μετά την ίδρυση του κράτους του Ισραήλ, και ενώ δεν είχαν κοπάσει ακόμα οι πυροβολισμοί του πρώτου αραβοϊσραηλινού πολέμου, γράφει τη νουβέλα «Ήταν το Χιρμπέρτ Χιζέ», ένα από τα σημαντικότερα έργα της ισραηλινής λογοτεχνίας, που έγινε αμέσως επίκεντρο έντονης δημόσιας αντιπαράθεσης για να φτάσει, το 1964, να προστεθεί στη διδακτέα ύλη του ισραηλινού σχολείου.

Πρόκειται για τη διήγηση ενός ανώνυμου στρατιώτη -ο ίδιος ο συγγραφέας υπηρέτησε στον ισραηλινό στρατό κατά τον πρώτο αραβοϊσραηλινό πόλεμο- που, μια χειμωνιάτικη ηλιόλουστη μέρα, καλείται, μαζί με μια ομάδα άλλων στρατιωτών, να εκκενώσουν από τους εναπομείναντες κατοίκους του ένα παλαιστινιακό χωριό, το Χιρμπέρτ Χιζέ: το ίδιο είναι αμφίβολο αν υπήρξε, η μοίρα του όμως είναι αληθινή, καθώς υπήρξαν άλλα χωριά στη θέση αυτού. «Είναι αλήθεια ότι όλα αυτά συνέβησαν πριν πολύ καιρό, κι όμως από τότε με κυνηγάνε».

Ο αφηγητής, όσο κι αν προσπαθεί να πνίξει «στη δίνη του χρόνου» τα γεγονότα που τον σημάδεψαν, βλέπει πως αυτά αντιστέκονται, παραμένουν εκεί ως ανεπούλωτη πληγή μέσα στην ψυχή του. Και είναι ακριβώς αυτό το στοιχείο που κάνει τη νουβέλα να ξεφεύγει από τα όρια μιας αντιπολεμικής κραυγής και να γίνεται η υπαρξιακή κατάδυση ενός σκεπτόμενου ανθρώπου στο ζόφο της βίας και της επιβολής. Του κάθε σκεπτόμενου ανθρώπου, που βασανίζεται από αντικρουόμενες φωνές ανάμεσα στο εθνικό καθήκον και την προσωπική συνείδηση, αλλά και από εκείνη την κατάρα της οδυνηρής ενσυναίσθησης. Γιατί αυτό ακριβώς καταφέρνει ο νεαρός στρατιώτης. Ή μάλλον από αυτό ακριβώς δεν καταφέρνει να ξεφύγει: από το να τοποθετεί, ανά πάσα στιγμή, κάτω από οποιαδήποτε συνθήκη, στη θέση των κατατρεγμένων τον εαυτό του. Να μπορεί να μπει στη θέση τους και να βιώσει τα δεινά τους σαν να είναι δικά του δεινά. Προερχόμενος, έτσι κι αλλιώς, από τον πολύπαθο λαό των Εβραίων δεν μπορεί να μείνει αμέτοχος στο δράμα των Παλαιστινίων. Γιατί η εξορία είναι το ίδιο σκληρή πάντα και για όλους. «Κάτι με χτύπησε σαν κεραυνός. Μεμιάς τα πάντα απέκτησαν διαφορετικό νόημα: εξορία. Αυτή είναι η εξορία. Έτσι ήταν η εξορία». Μόνο που στη θέση του θύματος είναι άλλοι τώρα. Κι αυτός, δίχως να το επιλέξει, βρίσκεται στη θέση του θύτη. «Για στάσου. Δυο χιλιάδες χρόνια εξορίας. Ολόκληρη η ιστορία. Εβραίοι να σκοτώνονται. Εμείς ήμασταν τα τέρατα τώρα». Βλέπει το μέλλον. Το μέλλον είναι μόνο ερήμωση. Σπίτια που παραμένουν άδεια, χωράφια που δεν θα καλλιεργηθούν ποτέ ξανά, «μια ηχώ περιπλανώμενων ποδιών, ηχώ από πόδια άλλων εξοριών, σκοτεινών, μακρινών, σχεδόν μυθικών».

Οι λεπτομερείς, συνταρακτικής ομορφιάς, περιγραφές της φύσης καταλαμβάνουν μεγάλο μέρος του βιβλίου. Μιας φύσης αιώνιας μεν, όμως όχι μακάριας και αμέτοχης. Μιας φύσης που πάνω της καταγράφονται οι οδύνες των ανθρώπων. Η οδύνη του άντρα που στέκεται πανικόβλητος μπροστά στους Ισραηλινούς στρατιώτες «χωρίς η ψυχή του να μπορεί να ισορροπήσει μεταξύ αυτού που ακριβώς - πριν - από - αυτή - τη - στιγμή ήταν και αυτού που ακριβώς - αυτή - τη - στιγμή συνέβαινε». Η οδύνη μπροστά στο ακατανόητο. Και το αμετάκλητο. Το αμετάκλητο που κάθε εξορία κρύβει μέσα της.

Μια στιγμή πριν, ήταν το Χιρμπέτ Χιζέ. Μια αιωνιότητα μετά, δεν είναι.

Μια αντιπολεμική κραυγή απύθμενου υπαρξιακού πόνου.

S. Yizhar, «Ήταν το Χιρμπέτ Χιζέ»

Εκδ. Μελάνι

Μετάφραση: Ίων Βασιλειάδης

108 σελ. Τιμή: 12 ευρώ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL