Ανταπόκριση του Κυριάκου Πεφτιτσέλη
Όπως κάθε Οκτώβριο, αφού έχουν φύγει οι καλοκαιρινοί επισκέπτες, το ειδυλλιακό νησί της Τενέδου, τρία ναυτικά μίλια από τις τουρκικές ακτές, σφύζει πάλι από ζωή για πέντε μέρες με την παρουσίαση ταινιών τεκμηρίωσης που εστιάζουν πάντα στην οικολογία, στο περιβάλλον και στα ανθρώπινα δικαιώματα (πρόγραμμα BIFED). Την οργάνωση και τις επιλογές επιμελούνται η Πέτρα Χόλτζερ και ο Ετέμ Οζγκιουβέν, με τη βοήθεια σημαντικού επιτελείου και πολλών εθελοντών σε μια περιπέτεια στη σκέψη.
Κινηματογραφιστές, δημοσιογράφοι και φίλοι του κινηματογράφου, μαζί με σπουδαστές αλλά και αποφοίτους κινηματογραφικών σχολών από όλο τον κόσμο μοιράζονται στις δύο θεατρικές αίθουσες και ανταλλάσουν απόψεις στις συζητήσεις μετά τις προβολές. Είναι εντυπωσιακό το γεγονός της συμμετοχής των μονίμων κατοίκων. Το φεστιβάλ αυτό εστιάζει στην κοινωνική και οικολογική αφύπνιση, την προσωπική ευθύνη και την αλληλεγγύη ενάντια στη γενική απάθεια. Θέματα των ταινιών είναι οι απειλές που δέχεται το περιβάλλον και οι παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, σε περιορισμένο αλλά και γενικό πληθυσμό, από την αδηφάγα καπιταλιστική δραστηριότητα και τα μεγάλα συμφέροντα εταιρειών που αδιαφορούν για τις ζωές και τις πολιτιστικές αξίες που χάνονται. Δεν είναι εύκολη υπόθεση. Στις περισσότερες συγκρούσεις "κερδισμένες" είναι οι εταιρείες. Αλλά ο αγώνας είναι αναπόφευκτος για το λίγο ή το πολύ κέρδος.
Τα μέλη της κριτικής επιτροπής για το βραβείο "ΓΗ" (νέοι, σπουδαστές) αποτελούν η Ακγιούν Ιτχάν (Τουρκία - αρχιτέκτων, πανεπιστημιακός, ειδική για τη Διαχείριση του Νερού), η Ραφαέλα Σπάντολα (Ιταλία - ειδική σε θέματα κινηματογραφικών δομών) και ο Ζαφέρ Τοπάλογλου (Τουρκία -πανεπιστημιακός, ειδικός σε οπτικοακουστικά μέσα).
Τα μέλη της κριτικής επιτροπής για τα βραβεία Φαχτί Καγιάλπ (*) αποτελούν η Αντρέα Κούλκοβα (Πράγα - παραγωγός, λέκτορας οπτικοακουστικής τέχνης), η Χάιντι Γκρόνουερ (Γερμανία - σκηνοθέτις, διευθύντρια δύο εταιρειών κινηματογράφου), η Σουζάνα Αμάντο (Βραζιλία - παραγωγός, διευθύντρια επιμορφωτικών προγραμμάτων τηλεόρασης), ο Ερντάλ Μπουλτούν (Τουρκία - παραγωγός ταινιών ντοκιμαντέρ και μικρού μήκους, βραβευμένος φωτογράφος σε πολλές ταινίες και εκθέσεις) και ο Ουμίτ Ουνάλ (Τουρκία - παραγωγός και σεναριογράφος σε 16 βραβευμένες ταινίες).
Η ώρα των βραβεύσεων...
Από τις έντεκα διαγωνιζόμενες ταινίες, το βραβείο "ΓΗ" δόθηκε στη ταινία "Ψαράδες χωρίς θάλασσα". Θέμα της, ο αγώνας αλιέων και κατοίκων να σώσουν την πανίδα όρμου που χρησιμοποίησε η φιέστα της Ολυμπιάδας του Ρίο. Τα βραβεία Φαχτί Καγιάλπ δόθηκαν στις ταινίες: 1) "Το τραγούδι δεν τελειώνει ποτέ" των Κ. Παριέττι και Σ. Πρόνσον (Γαλλία). Ο αγώνας των τελευταίων φυλών (Βόρνεο) ενάντια των εταιριών που καταστρέφουν το πυκνό δάσος τους, αλλά και την ύπαρξή τους (3ο βραβείο). 2) "Η κιβωτός του Ανότε" του Μάθιου Ριτζ (Καναδάς). Σε μια από τις περιοχές χαμηλής στάθμης του πλανήτη, μια γυναίκα προσπαθεί απελπισμένα να επιβιώσει ή να ψάξει άλλη γη (2ο βραβείο). 3) "Αστράλ" του Ζόρντι Εβόλ (Ισπανία). Μια γενναία και ριψοκίνδυνη αποστολή που ανέλαβε το πλήρωμα ενός μεταποιημένου γιοτ (πρώην πολυτελούς θαλαμηγού) να περιπολεί μεταξύ Ιταλίας και αφρικανικών ακτών, περισυλλέγοντας συνολικά 4.500 χιλιάδες ναυαγούς εγκαταλελειμμένους από διακινητές.
Ένα σύντομα σχόλιο για μερικές ταινίες από τις είκοσι πέντε που μπόρεσα να δω: 1) "Σπόροι ζωής" της Μ. Νταζά. Προσπάθεια να διαδοθεί η χρήση παραδοσιακών σπόρων ενάντια στους καταστροφικούς και αμφιβόλου διατροφικής αξίας σπόρους γνωστών εταιρειών. 2) "Κακοί σπόροι" του Ετέμ Οζγκιουβέν και της Πέτρας Χόλτζερ. Συνδυάζει τη χρήση των κακών σπόρων με τη διάλυση της κοινωνικής συνοχής που προκύπτει από την εσωτερική μετανάστευση των αγροτών προς τις πόλεις. 3) "Φουντούκια τέλος" του Ε. Κεσάλ. Σε μια περιοχή παραγωγής φουντουκιών, οι λίγοι πια κάτοικοι θυμούνται τη ζωή της αλληλεγγύης σε σύγκριση με τον σημερινό εγωκεντρισμό. 4) "Παλιά σπίτια και βυσσινιές" του Ε. Γιλντίζ. Στα παράλια της Μαύρης Θάλασσας, η εικόνα των σπιτιών από ξύλο και πέτρα που εγκαταλείπονται για να κάνουν χώρο στο μπετόν αρμέ. Παράλληλη και η μειωμένη παρουσία των φημισμένων βυσσινιών. Μια γλυκιά νοσταλγία που εκφράζεται με τραγούδια, χορό και ποίηση. Η ταινία θα γοητεύσει τους Έλληνες Ποντίους και όχι μόνο. 5) "Καπνοί και αναθυμιάσεις" του Γ. Μίρβαχ. Καταδεικνύει τα εξόφθαλμα ψέματα των μεγάλων εταιρειών για την "ανύπαρκτη" κλιματική αλλαγή μετά την αποκάλυψη των μυστικών μελετών που είχαν παραγγείλει, αλλά κράτησαν στα συρτάρια τους. 6) "Το σύνδρομο Πανγκούνα" του Αλεξάντερ Μπέρμαν. Ένας συγκλονιστικός ένοπλος αγώνας των αυτοχθόνων (Νέα Γουινέα) για ανεξαρτησία, αλλά και προβληματισμός, για τη διάσπασή τους ενώπιον του επικείμενου δημοψηφίσματος. 7) "Ένα πάνω απ’ όλα" της Δάφνης Μπενγκόα και της Ολυμπίας Μυτιληναίου (**). Μια ομάδα σχεδιαστών μόδας (ΣΟΦΦΑ) στην Αθήνα οργάνωσαν έναν κοινωνικό συνεταιρισμό που απασχολεί πρόσφυγες και περιθωριακούς στη διάδοση βιώσιμης ενσωμάτωσης.
Στην τελετή έναρξης του φεστιβάλ η Πέτρα Χόλτζερ χαιρέτισε το κοινό και εξήγησε τους σκοπούς του προγράμματος. Στην τελετή λήξης, ο δρ Χακάν Γιλμάζ (πρόεδρος του φεστιβάλ και δήμαρχος του Τσανάκαλε όπου ανήκει η Τένεδος) και η Πέτρα Χόλτζερ ευχαρίστησαν όσους παρευρέθηκαν, αλλά κυρίως αυτούς που εργάστηκαν για την επιτυχία του φεστιβάλ, υποσχόμενοι ένα ακόμη καλύτερο για το 2019.
(*) Φαχτί Καγιάλπ. Ο Αλί Φετχί Καγιάλπ γεννήθηκε στην Τένεδο το 1923 θεωρείται ένας από τους πιο σπουδαίους ζωγράφους και ειδικός συντηρητής εικόνων και κειμένων. Υπήρξε καθηγητής Καλών Τεχνών σε σχολεία και ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα και ειδικός συντηρητής ή διευθυντής σε μουσεία της Τουρκίας κυρίως. Έχει πάρει μέρος και έχει βραβευτεί σε πολλές διεθνείς εκθέσεις τέχνης και μπιενάλε. Στα 96 χρόνια του συνεχίζει να είναι παραγωγικός.
(**) Ολυμπία Μυτηλιναίου. Γεννημένη στο Λιτόχωρο Πιερίας, ζει στην Αθήνα και έχει κάνει πολλές ταινίες, ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους, για την τηλεόραση, οπτικοακουστικά μέσα κ.λπ. Ήταν μέλος της κριτικής επιτροπής στο φετινό Φεστιβάλ Μανάκη στο Μοναστήρι.
Ζέκι Δινλενμίς
Σάζι, καλό κρασί και ζωγραφική
Η συνάντηση με τον Ζέκι Δινλενμίς στο αγρόκτημά του ήταν μια απόλαυση. Ζωγράφος, ζει μεταξύ Πόλης και Τενέδου, παράγει καλό κρασί και παίζει παραδοσιακό σάζι. Στη διάρκεια των φεστιβάλ λειτουργεί έκθεση των έργων του από την Τένεδο. Έχει επίσης σχεδιάσει μερικά από τα βραβεία του φεστιβάλ.
