“Έφυγα από την Ελλάδα στα δεκαεννιά μου χρόνια, αλλά είναι σαν να μην έχω φύγει ποτέ, αφού ήταν και είναι παρούσα πάντα μέσα μου” ομολογεί στην "Αυγή" ο διεθνής Έλληνας σκηνογράφος και σκηνοθέτης Γιάννης Κόκκος μιλώντας μας με αφορμή την αποψινή πρεμιέρα του “Οιδίποδα επί Κολωνώ” στην Επίδαυρο με το Θέατρο των Συρακουσών.
“Τη σκοτεινή περίοδο της δικτατορίας, που δεν μπορούσα να γυρίσω πίσω, η παρουσία της Ελλάδας ήταν εντονότερη. Ό,τι προσπάθησα να κάνω τότε για να μπορέσει η χώρα μου να βρει το πραγματικό της πρόσωπο υπήρξε η πιο σημαντική περίοδος της καλλιτεχνικής μου διαδρομής. Αλλά και κάθε φορά που συμβαίνουν σοβαρά γεγονότα, κάθε φορά που η ιστορία μας δυστυχώς επαναλαμβάνεται, γίνομαι πιο πολύ Έλληνας” υπογραμμίζει.
Με σημαντικές συνεργασίες που προγραμματίζονται και εκτείνονται σε βάθος χρόνου, ο Γιάννης Κόκκος, με έδρα του το Παρίσι, σκηνοθετεί και σκηνογραφεί εδώ και χρόνια όπερες στα μεγαλύτερα θέατρα του κόσμου, από την Αγία Πετρούπολη έως το Πεκίνο, το Τόκιο, τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. “Η μεγάλη πατρίδα του θεάτρου είναι ο ιδανικός κόσμος. Αγαπώ πολύ το θέατρο, αυτή είναι η ζωή μου και προτιμώ να ζω σε αυτόν τον κόσμο, έχοντας ωστόσο πάντα τα πόδια μου στη γη” υποστηρίζει.
Καλλιτέχνης με την έγνοια του στραμμένη στα βάσανα του κόσμου, έχοντας ζήσει τον Μάη του 1968 στο Παρίσι και συνεχίζοντας να αγωνιά για όλα όσα υποφέρουν οι άνθρωποι, τα θύματα πολέμων και όλοι όσοι εκδιώκονται από τις πατρίδες και τα σπίτια τους, ο Γιάννης Κόκκος δηλώνει:
“Αυτό που βρίσκω σήμερα τρομακτικό είναι ότι δεν υπάρχει λογική σκέψη. Η πολιτική βασίζεται σε πραγματικότητες που βρίσκονται έξω από κάθε αίσθηση και ανθρώπινη διάσταση” σημειώνει και αγανακτεί, όπως λέει, για τους “δημαγωγικούς τρόπους, την ισοπέδωση των ειδήσεων, τη βαρβαρότητα της σκέψης, την αλαζονεία της μη γνώσης, τον τρόπο που δεν γίνεται αντιληπτή η διάθεση και η πραγματικότητα του άλλου.
Με φοβίζει πολύ το μέλλον. Ειδικά αν δεν βρεθεί ένας τρόπος μιας πνευματικής αντίστασης στις σκοτεινές ιδέες και τα ακροδεξιά μηνύματα που κατακλύζουν τη σκέψη και την πολιτική της Ευρώπης και του κόσμου. Η αγωνία μου είναι μεγάλη. Οι άνθρωποι της τέχνης και του πνεύματος δεν πρέπει να παρασυρθούν. Αλλά να συνεχίσουν να πιστεύουν στην ποίηση του κόσμου”.
Ρωτάμε τον διεθνή Έλληνα δημιουργό πώς πρέπει να μιλά η τέχνη απέναντι στη ζωή που την προσπερνά κι εκείνος απαντά: “Η τέχνη είναι ένας παράλληλος δρόμος της ζωής με πολλά σταυροδρόμια. Από τη μια η πραγματική ζωή και από την άλλη η ζωή της τέχνης. Αυτοί οι δυο δρόμοι, αν και παράλληλοι, συνδέονται παραμένοντας παράλληλοι. Πραγματική ζωή είναι αυτή του θεάτρου και των κειμένων και των ηθοποιών και των συναντήσεων, ενός άλλου κόσμου” σχολιάζει.
Ο Γιάννης Κόκκος βρίσκεται μετά από χρόνια και πάλι στην Επίδαυρο. “Κάθε φορά που βρίσκομαι στην Επίδαυρο και στο αρχαίο θέατρο, κάτω από αυτόν τον έναστρο νυχτερινό ουρανό έχω πάντα το ίδιο μοναδικό συναίσθημα που όμοιό του δεν υπάρχει, ότι βρίσκομαι στο κέντρο του κόσμου, εδώ που χτυπά η καρδιά του θεάτρου, αυτός ο ανοιχτός κύκλος όπου η παρουσία του ανθρώπου με τη φωνή, το σώμα και την κίνησή του θέτει τα ερωτήματα κάνοντας και τους άλλους να συμμετέχουν.
Κι ο Οιδίποδας αυτό είναι. Κι έτσι προσπάθησα να το ανεβάσω, ώστε να υπάρχει κάτι το πολύ άμεσο που να δίνει συνάμα μια σύγχρονη ηχώ των σημερινών καταστάσεων που είναι σχεδόν ίδιες με όλες εκείνες πέρα από τον χρόνο.
Στην ερώτηση ποια είναι η αγωνία και τα ερωτήματα που εκφράζει ο Οιδίποδας, ο σκηνοθέτης δεν διστάζει να πει πως “ο Οιδίποδας εκφράζει τη σχέση με τους άλλους, τον τρόπο που γίνεται η αποδοχή του άλλου, που η πολιτεία αντιμετωπίζει τον άλλο.
Νομίζω πως ο Οιδίποδας, παρ' όλο που είναι ένα πρόσωπο πάρα πολύ αμφίθυμο, είναι συνάμα ένας ήρωας που έγινε ένας περιπλανώμενος άνθρωπος που αναζητά χώρο για να πεθάνει κι ένας άνθρωπος που έχει γνωρίσει το βασιλικό αξίωμα σώζοντας την πόλη από τη Σφίγγα και το θανατηφόρο της χτύπημα και η ίδια η πόλη τον έκανε βασιλιά της θεωρώντας τον άξιο και σοφό.
Σιγά-σιγά ανακαλύπτει ότι είναι πατροκτόνος και αιμομείκτης. Έχοντας πράξει αυτά τα φοβερά εγκλήματα χωρίς να τα γνωρίζει. Έτσι είναι ένας αθώος ένοχος που δεν δέχεται τον τρόπο που οι θεοί έχουν προδιαγράψει τη μοίρα του πριν ακόμα γεννηθεί. Όταν δέχεται αυτό που συνέβη, τότε βρίσκει και την ελευθερία του”.
