Της Ελευθερίας Ράπτου
Το επικό μυθιστόρημα του Ισπανού συγγραφέα Μιγκέλ ντε Θερβάντες (1547-1616) «Δον Κιχώτης» ανήκει στην εποχή που έχει οριστεί ως «χρυσή» για το θέατρο, τα γράμματα, τις τέχνες στην Ισπανία. Ο θαυμάσιος και ονειροπαρμένος ιδαλγός ήρωας, ο ρομαντικός τρελός Δον Κιχώτης από τη Μάντσα, συγκινεί διαχρονικά. Ο ίδιος κατά κάποιο τρόπο εξεικονίζει τη μετάβαση. Τη μετάβαση από την εποχή της ιπποσύνης και της ρομαντικής εικόνας της σε μια εποχή αποικιοκρατικής εξωστρέφειας και πραγματισμού, το μετέωρο βήμα από μια κοινωνία σε μια άλλη, από μια τάξη παλαιών αξιών και συμπεριφορών, σε μια εποχή πιο αγοραία, για τα μέτρα του 16ου αιώνα, τουλάχιστον. Η διανοούμενη και διαφεύγουσα οπτική του κόσμου συγκρούεται ανελέητα και δραματικά με την κοινότοπη, σκληρή πραγματικότητα.
Ο Δον Κιχώτης, ρομαντικός, φαντασιόπληκτος, με υψηλό κώδικα τιμής, είναι ένας «μόνος και φτωχός καβαλάρης» στις αχανείς ισπανικές εκτάσεις, όπου αποφασίζει να αναμετρηθεί πεισματικά με τις προκλήσεις του κόσμου και τελικά να νικήσει, ηττώμενος. Ο Δον Κιχώτης βλέπει υπερβατικά το πραγματικό και με υπερβατικούς όρους αναμετράται. Ενώ ο συνοδός του, ο χωρικός Σάντσο Πάντσα, μπορεί μεν να έχει υλικά εφαλτήρια, αλλά ωστόσο αποδεικνύεται πιστός στα ιδανικά του αφέντη του, έστω και αν δεν ενστερνίζεται την ονειροφαντασία του.
Με πρώτη ύλη ένα έργο πολυδιάστατο, διαχρονικό, με πολυτοπικότητα, ονειροδραματικές καταστάσεις, υπαρξιακές εντάσεις και υφολογικό πλούτο, με ισχυρό χαρτί την πινακοθήκη φυσιογνωμιών, χαρακτήρων και τόπων, η Εταιρεία Θεάτρου Θέση και ο σκηνοθέτης Ταξιάρχης Χάνος παρουσιάζουν μια παράσταση - περφόρμανς με κέντρο τον Δον Κιχώτη, επιχειρώντας την ανατομία της ιστορίας με όρους αυστηρά θεατρικούς. Η παράσταση εστιάζει σε κομβικά σημεία της ιστορίας και προσπαθεί να επικεντρώσει περισσότερο στη δύναμη κάθε επιλεγμένης σκηνής, παρά να αναλωθεί σε μια επιφανειακή και εν πολλοίς περιηγητική οπτική.
Έτσι, στον πάνω χώρο του Από Μηχανής Θεάτρου, η εγγύτητα θεατών και ηθοποιών λειτουργεί θετικά, δημιουργώντας μια ατμόσφαιρα εξιστόρησης σε κάποιο ισπανικό καπηλειό του 16ου αιώνα. Αν και η πρόθεση δεν ήταν να απευθύνεται στοχευμένα σε εφήβους, ωστόσο η παράσταση ενδείκνυται για όσους είναι πια μαθητές Λυκείου και βρίσκονται στο μεταίχμιο της θεατρικής εμπειρίας.
Η ομάδα των ηθοποιών έχει πολύ καλή χημεία, με διαφορετικές υποκριτικές αρετές (Τρυφωνία Αγγελίδου, Διαμαντής Αδαμαντίδης, Αχιλλέας Αναγνώστου, Γιάννης Σαμψαλάκης, Μαρία Χάνου) να πιστώνονται στον καθένα. Και σε αυτή την παράσταση υπάρχει ρυθμός, αμείωτη ένταση και μουσικότητα (Διαμαντής Αδαμαντίδης - Σωτηρία Ρουβολή).
Η περιπέτεια του Δον Κιχώτη φωτίζεται εύστοχα μέσα από τα πρόσωπα που δρουν γύρω από αυτόν, με τους ηθοποιούς να αλλάζουν με χαρακτηριστική ευκολία περσόνα. Τα κοστούμια και τα σκηνικά (Άρτεμις Φλέσσα) υπακούουν στον κανόνα της λειτουργικής λιτότητας, ενώ οι φωτισμοί (Νίκος Βλασόπουλος) συνοδεύουν το παραστάσιμο γεγονός, χωρίς όμως να δημιουργούν πάντα την αναμενόμενη ατμόσφαιρα. Ο Γιάννης Σαμψαλάκης είναι ένας ανατρεπτικός Σάντσο Πάντσα, ενώ εύστοχα «ονειροπαρμένος» είναι ο Αχιλλέας Αναγνώστου στον ρόλο του Δον Κιχώτη.
Η παράσταση δίνει ισορροπημένες δόσεις του κωμικού και του τραγικού, με το κωμικό στοιχείο να είναι αρκετά εκλεπτυσμένο και διεισδυτικό, κάτι στο οποίο βοηθάει και η μετάφραση του έργου. Ο χρόνος της παράστασης είναι καλά μετρημένος, ακολουθώντας τον κανόνα της περιεκτικότητας και όχι της περιγραφικότητας.
Η συγκεκριμένη παραστασιακή εκφορά του Δον Κιχώτη, φτιαγμένη με τα υλικά του σωματικού θεάτρου, μπορεί να συγκινήσει και να εμπλουτίσει τις εκδοχές του διαχρονικού ήρωα της ιπποσύνης και της δεσποσύνης.
