Σε τούτη την εφημερίδα, φορέα και σταθερό μετερίζι των Ανανεωτικών Ιδεών της Αριστεράς, δεν μπορούμε να μην σταθούμε στα 50 χρόνια από την ιστορική διάσπαση του Κομμουνιστικού Κόμματος του Φλεβάρη του 1968, που είχε ως συνέπεια την ίδρυση του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, ενός πρωτοποριακού στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα ανανεωτικού κόμματος.
Με αυτή την ιστορική αίσθηση ευθύνης, καταθέτουμε σήμερα την συμβολή μας. Συμβολή εστιασμένη όχι σ’ αυτή καθ’ αυτή τη διάσπαση, αλλά στην πορεία και την αντίστοιχη ιδεολογική, πολιτική και πολιτιστική συμβολή αυτού του ανανεωτικού, ριζοσπαστικά δημοκρατικού, κομμουνιστικού ρεύματος στην πολιτική σκηνή της μεταπολίτευσης. Συμβολή, εκείνη, δυσανάλογη με το πολιτικό εκτόπισμα του φορέα της, που αγκάλιασε πολύ ευρύτερα κοινωνικά στρώματα ευαίσθητων πολιτών και λειτούργησε καταλυτικά στη δημιουργία και ύπαρξη νέων πρωτοεμφανιζόμενων συλλογικοτήτων της κοινωνίας των πολιτών, με την Γκραμσιανή έννοια του όρου. Συμβολή που, παρά την αυτοδιάλυση του Πολιτικού της Υποκειμένου, παραμένει ζώσα και ενεργή στο πολιτισμικό μας γίγνεσθαι, έχοντας σφραγίσει γενιές άδολων αριστερών πολιτών, ως στάση ζωής, από τα καθημερινά ως τα μεγάλα και διεθνή, σε αέναη αναζήτηση μιας ανοιχτής κοινωνίας χωρίς κανενός είδους εκμετάλλευση και μορφές αλλοτρίωσης.
Πρόκειται για ένα ρεύμα σκέψης και δράσης που έρχεται να δεθεί οργανικά με την ξεχασμένη δημοκρατική μαρξική παράδοση των θεμελιωτών του Ιστορικού Υλισμού, της Ρόζας Λούξεμπουργκ, του δικού μας Νίκου Πουλαντζά (μέλος του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ), ένα ρεύμα του οποίου κληρονόμος διεκδικεί να είναι, στις βασικές ιδεολογικό-πολιτικές του αναφορές, το επίσης πρωτοποριακό εγχείρημα του ΣΥΡΙΖΑ και της Κυβέρνησής του.
Έτσι, δημοσιεύουμε εκτενές κείμενο του σ. Βασίλη Κωτούλα για το χρονικό της διάσπασης και την πορεία του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ, καθώς και επιλεγμένα, από τον ίδιο, τον αειθαλή μας σ. Τάκη Μπενά, αναστοχαστικά κριτικά αποσπάσματα από το βιβλίο του για το «Ελληνικό ‘68», και του Άλκη Ρήγου, για την υπέρβαση των παραδοσιακών οικονομίστικων μαρξιστικών αντιλήψεων και την σημαντική των λεγόμενων «νέων» κοινωνικών κινημάτων. Ταυτόχρονα, καταθέτουμε την πρώτη προσπάθεια καταγραφής μιας βιβλιογραφίας για το όλο θέμα της διάσπασης του ΚΚΕ και της πορείας του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ μέχρι την αυτοδιάλυσή του στα 1986.
Την επόμενη Κυριακή, θα δημοσιεύσουμε κείμενα του σ. Μπάμπη Γκοβάνη, για τις πρωτοποριακές θέσεις του κόμματος για το εργατικό κίνημα, και του Νίκου Σερβετά, για την πολιτιστική κληρονομιά του «Ρήγα».
Επίσης, αποσπάσματα από την ιστορική απολογία του Γραμματέα του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ Μπάμπη Δρακόπουλου στο 5μελές Εφετείο Αθηνών του 1972, μέσα από την οποία και την δημοσιότητα που έλαβε τότε -χρόνια χούντας ας μην το ξεχνάμε!- από τον ελληνικό Τύπο και κυρίως τις ελληνικές εκπομπές του εξωτερικού, παρουσίασε αδρά τις ιδεολογικό-πολιτικές και πολιτισμικές αφετηρίες του όλου εγχειρήματος του δημοκρατικού δρόμου για τον κοινωνικό μετασχηματισμό της κοινωνίας
ΑΣΚΙ: Το Αρχείο του ΚΚΕ Εσωτερικού 1968- 1974 ( Ρώμη -Παρίσι)
Aγώνας (περ. έκδοση Οργάνωσης ΚΚΕ ΕΣΩΤ. Παρισιού)
Ο Αγώνας: Μηνιαία έκδοση της Β πανελλαδικής 1978
ΑΚΟΑ: Απόφαση Πανελλαδικής Συνδιάσκεψης Ιούλιος 2013
Αποφάσεις - Προβληματισμοί του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ τόμ. Β΄( 1969-1976)
Για την Ενότητα. Διάλογος των Ελλήνων Κομμουνιστών ( περιοδική έκδοση του Γραφείου της Κ.Ε. του ΚΚΕ (ΕΣΩΤ) Βουκουρέστι
Η διάσπαση του ΚΚΕ (επιμ. Πάνος Δημητρίου) τόμοι 2 «Πολιτικά Προβλήματα» 1975
Η 12η ευρεία ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ 5- 15 Φλεβάρη 1968 (Πρακτικά) Βουκουρέστι 1968
Εφημερίδα των Συντακτών ( Νησίδες): Πώς κατέγραψε η Ασφάλεια τη διάσπαση του ΚΚΕ, φ. 10-11/2/2018
ΚΚΕ: Η 12η Ολομέλεια της Κ.Ε. του ΚΚΕ 5-15 Φλεβάρη 1968, Πρακτικά, Σύγχρονη Εποχή 2008
ΚΟΜΘΕΠ (Κομμουνιστική Θεωρία και Πολιτική ) Θεωρητικό περιοδικό του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ (υπεύθυνος εκδ. Λευτέρης Ελευθερίου)
Προσχέδιο προγράμματος του ΚΚΕ εσωτερικού, Ιούνης 1984 (εκλογές για το ευρωκοινοβούλιο)
Οι στόχοι του Έθνους. Στη μεταβατική φάση προς την θεμελίωση της Δημοκρατίας. Απόφαση-Διακήρυξη της Κ.Ε. του ΚΚΕ (ΕΣ) Σεπτέμβριος 1974
Το ΚΚΕ εσωτερικού και τα προβλήματα του Λαού (αγορεύσεις των Βουλευτών του, Εκδ. ΚΚΕ εσ, σειρά τόμων από το 1974
Υλικά και αποφάσεις του 4ου και τελευταίου Συνεδρίου του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ (προσωπικό αρχείο)
Βιβλία - Άρθρα - Αφιερώματα
ΑΚΟΑ: Διήμερο Συνέδριο στη Νομική Σχολή του Καποδιστριακού Παν/μίου για τα 40χρονα από την ίδρυση του ΚΚΕ ΕΣΩΤΕΡΙΚΟΥ 6 -7 /2008
Αθανασίου Θανάσης: Εικόνες της Φυλακής 1968 - 1973 , Νεφέλη, 1986
Βαρδινογιάννης Βαρδής: ΚΚΕ Εσωτερικού - Ιστορική διαδρομή, ΕΔΙΑ-Οδυσσέας 2006
Βουρνάς Τάσος: Η διάσπαση του ΚΚΕ, Τολίδης 1983
Δάγκας Αλέξανδρος - Λεοντιάδης Γιώργος: Το Κομματικό Αρχείο . Το Αρχείο του ΚΚΕ Εσωτερικού και η αντιδικία με τους επαγγελματίες ιστορικούς Ιδιαίτερα Παράρτημα 4 για την πορεία του Αρχείου σελ. 510 - 592, Επίκεντρο 2009
Δημητρίου Πάνος: Τα παραλειπόμενα της Διάσπασης, Ηριδανός 1976
//: Εκ βαθέων . Χρονικό μιας ζωής και μιας εποχής Θεμέλιο 1997
Διαμαντόπουλος Άγγελος: Γιατί δύο Κομμουνιστικά Κόμματα, ΚΟΜΘΕΠ 1976
Δρακόπουλος Μπάμπης: Για την ανατροπή της δικτατορίας, για τη νίκη της δημοκρατίας. Απολογία στο 5μελές Εφετείο το 1972 , έκδ. ΚΚΕ (εσ.) 1978
//: Για τη στερέωση και διεύρυνση της δημοκρατίας στο δρόμο για Το σοσιαλισμό (εισήγηση στο 1ο (9ο) Συνέδριο του ΚΚΕ ΕΣ.
//: Πολιτική Εισήγηση στο 2ο (10) συνέδριο του ΚΚΕ ΕΣ.
Ελευθερίου Λευτέρης: Μπορούμε να ελπίζουμε; Ηράκλειτος 1983
Εφημ. Εποχή: Μεγάλο αφιέρωμα στα 40 χρόνια από την διάσπαση του 1968 στο «Εντός Εποχής» σε τρεις συνέχειες, 20 Απριλίου, 4 Μαΐου και 8 Ιουνίου 2008, με άρθρα των: Κ. Γαβρόγλου, Τ. Τρίκα, Μ. Καβουριάρη, Γ. Μπανιά, Ν. Βούτση, Ε. Μπιτσάκη, Γ. Φελέκη, Γ. Μηλιού, Χ. Λάσκου, Χ. Παπαδόπουλου, Ε. Τσακαλώτου, Α. Ρήγου, Π. Λάμπρου, Χ. Κάσδαγλη, Κ. Λιβιεράτου, Α. Μαούνη, Χ. Στέκα, Μ. Μπαλαούρα, Θ. Τσακίρη, Δ. Μπελαντή, Π. Λαφαζάνη, Α. Ελεφάντη, Θ. Αθανασίου Ν. Σταματάκη. Το αφιέρωμα πλαισίωναν Γράμμα των κρατουμένων αγωνιστών της Αίγινας , των Πολιτικών κρατουμένων της Λέρου, ανακοινώσεις του Γραφείου Εσωτερικού και του Π.Γ. του ΚΚΕ , δηλώσεις των Δ. Παρτσαλίδη και Α. Μπριλλάκη και μια εκτενής συζήτηση για την διάσπαση του Τ. Μπενά με τον Π. Κλαυδιανό.
Εφημερίδα των Συντακτών: Ειδικό 80σέλιδο Αφιέρωμα στις 3/2/2018: 1968 Η διάσπαση του ΚΚΕ. 50 χρόνια μετά, με εισαγωγή του Νικόλα Βουλέλη, άρθρα των Θ. Αθανασίου, Θ. Γιαλκέτση, Β. Δερμουτζίδη, Μ. Καβουριάρη, Π. Κλαυδιανού, Β. Κωτούλα, Α. Μανωλάκου, Τ. Μπενά, Ε. Μπιτσάκη, Η. Νικολακόπουλου, Γ. Πετρόπουλου, Α. Ρήγου, Κ. Σκολαρίκου, Τ. Τρίκα. Το αφιέρωμα πλαισίωνε πλούσιο φωτογραφικό και έντυπο αρχειακό υλικό της περιόδου.
Ζουμπουλάκης Σταύρος: Ο Λεωνίδας Κύρκος του ΚΚΕ Εσωτερικού, εφημ. Αυγή 28/12/2008
Ηλιού Φίλιππος: Ψηφίδες ιστορίας και πολιτικής του εικοστού αιώνα, Πόλις 2007
Καράς Νίκος: Το πραγματικό κίνημα ή Για ποια Αριστερά μιλάμε, Οδυσσέας 1987
Καράς Σταύρος: Ιδεολογία και Πολιτική στο ΚΚΕ Εσωτερικού, Οδυσσέας 1978
//: Πολιτικοί Προβληματισμοί. Από την ιστορία και τη σύγχρονη πραγματικότητα του ελληνικού κομμουνιστικού κινήματος (συλλογή άρθρων), Κέδρος 1975
Κατσούλης Γιώργος: Ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, Νέα Σύνορα 1976- 1978
Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία: άρθρο της ομάδας του Ιού με σημαντικά στοιχεία για τις αιτίες που οδήγησαν στην διάσπαση, φ. 3/2/ 2008
Κύρκος Λεωνίδας: Ανατρεπτικά. Απέναντι στο Χθες και το Αύριο, Προσκήνιο 1995
//: Ποια Αριστερά; Οδυσσέας 1987
Λασκαρίδης Βασίλης: Το ΚΚΕ Εσωτερικού στη Νέα Σμύρνη, Η Εποχή 2007
Λιακόπουλος Ν: Ποιος θυμάται το ΚΚΕ Εσωτερικού 9/2/ 2016
Μαυροειδής Λευτέρης, Αγωνιστές - Η Ελληνική Αριστερά χθες, σήμερα αύριο (συνεντεύξεις με Μ. Γλέζο, Τ. Μπενά, Κ .Φιλίνη, Φ Λαζάρου, Β. Σακελλαρίου), Προσκήνιο 2002
Μπενάς Τάκης: Της Δικτατορίας 1967 -1974. Μνήμες νωπές της τρίτης τραγωδίας, Θεμέλιο 2007
//: Τα Αντιδογματικά μιας 40ετίας 1968-2008. Από το ελληνικό 68 μέχρι την πάσχουσα σημερινή Αριστερά, Η Εποχή 15 Ιουνίου 2008
//: Τα σαραντάχρονα του ΚΚΕ εσωτερικού άρθ. στην εφημ. Εποχή Μάιος 2008
//: Το ελληνικό ’68. Συμβολή στην ιστορία του ΚΚΕ Εσωτερικού. Η ρήξη και η γέννηση του ΚΚΕ Εσωτερικού. Η ανανεωτική πορεία του, Θεμέλιο 2011
Μπριλλάκης Αντώνης: Το Ελληνικό Κομμουνιστικό Κίνημα - Ιστορική διαδρομή, κρίση, προοπτικές, Εξάντας 1980
Νεφελούδης Βασίλης: Οι ρίζες του ευρωκομμουνισμού, Ράππας 1977
Νεφελούδης Παύλος: Στις πηγές της κακοδαιμονίας, Gutenberg 1974
Οικονομάκος Νίκος: Σεβάχ ο Αριστερός. Αναμνήσεις έξι δεκαετιών 1930- 1990, Εστία 2006
Παπαθανασίου Ιωάννα: Η έκθεση του Μπάμπη Δρακόπουλου για την 21η Απριλίου 1967. Η κομμουνιστική Αριστερά στις μέρες του στρατιωτικού πραξικοπήματος, Αρχειοτάξιο, τχ. 8, Μάιος 2006
Ρήγος Άλκης: Μπάμπης Δρακόπουλος. Ένας μισοξεχασμένος αντί-ηγέτης της Κομουνιστικής Ανανέωσης. 25 χρόνια από τον θάνατό του, εφημ. Εποχή, Μάιος 2016
Σολάρο Αντόνιο: Η Ιστορία του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας, Ελ. Έκδ. Πλειάς 1975
Στάβερης Ηλίας: Ανάμεσα σε παραμύθι και όνειρο. Ιστορίες από τα χρόνια της Δικτατορίας, Παρασκήνιο 2007
Στεφάνου Στέφανος (επιμ. - πρόλογος): Για μια Αριστερά του 21ου αιώνα. Πολιτικά Σύμμεικτα, Επίκεντρο 2010
Τρίκας Τάσος: Πενήντα χρόνια μετά, εφημ. Αυγή, 28/1/2018
Τζεφρώνης Λεωνίδας: Η διάσπαση του ΚΚΕ, άρθο στον συλλογικό τόμο, Κούλογλου Στ: Μαρτυρίες για τον εμφύλιο και την ελληνική Αριστερά, Εστία 2005
Τσουκαλίδης Βασίλης: Για ένα πραγματικό συνέδριο του ΚΚΕ, Αθήνα 1982
Υφαντόπουλος Α: Η κομμουνιστική ανανέωση και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα (1972- 1973). Η διαχείριση της μνήμης, Διδακτ. Διατριβή, Πάντειο Παν/μιο, Αθήνα 2010
//: Η Κομμουνιστική ανανέωση και το αντιδικτατορικό φοιτητικό κίνημα, εφημ. Δρόμος της Αριστεράς, 6/4/2011
Φαράκος Γρηγόρης: Μαρτυρίες και στοχασμοί 1941- 1991. 50 χρόνια πολιτικής δράσης, Προσκήνιο 1993
Φιλίνης Κώστας: Η νομιμοποίηση του ΚΚΕ (ομιλία) 1974
* Με βάση όσα έχουν περιέλθει σε γνώση μου, Α. Ρήγος
