ΤΗΣ ΤΖΙΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗ
Η Οκτωβριανή Ρωσική επανάσταση ήταν ένα καθολικό ιστορικό συμβάν που δεν περιοριζόταν στην ανατροπή της βάσης αλλά και σ’ εκείνη του εποικοδομήματος. Οι επαναστατικές πρακτικές ανέτρεψαν τις ως τότε αστικές αντιλήψεις για την αισθητική και τη θεωρία της λογοτεχνίας χάρη στον πρωτοποριακό κύκλο Οπαγιάζ της Πετρούπολης, μέλη του οποίου ήταν οι μεγάλοι θεωρητικοί μελετητές, Σκλόφσκι, Τυνιάνοβ, Τομασέφσκι, Βινογραντόβ.
Σύμφωνα με τον Σκλόφσκι, ένα από τα βασικά στοιχεία της ιστορικής μετάλλαξης του λογοτεχνικού συστήματος οφειλόταν στην απο-οικειοποίηση, πιο απλά, στο ξάφνιασμα που δημιουργούν τα νέα, πρωτοποριακά έργα στον ορίζοντα των παγιωμένων, παλιών αναγνωστικών προσδοκιών.
Έτσι, οι Φορμαλιστές, είδαν στην επαναστατική, πρωτοποριακή ποίηση των Ρώσων Φουτουριστών την επιβεβαίωση των θεωρητικών τους θέσεων. Οι ρώσοι Φουτουριστές, σε απόλυτη αντίθεση με τον ιταλικό, φασιστικό φουτουρισμό, πρωτοπόροι του ειρηνιστικού κινήματος, προσχώρησαν στις τάξεις των μπολσεβίκων και πάλεψαν τόσο με την ποίηση όσο και με τις πράξεις τους για να διαμορφώσουν τη νέα κομμουνιστική κοινωνία και το νέο άνθρωπο: τον προλετάριο.
Τα πρωτοποριακά κινήματα στο θέατρο, τον κινηματογράφο, την τέχνη και τη λογοτεχνία, τάχτηκαν στην υπηρεσία της εργατικής τάξης. Ο Κομισάριος για θέματα πολιτισμού και εκπαίδευσης, ο Αντόλι Λουνασάρσκι, ένας βαθύτατα μορφωμένος μπολσεβίκος, υποστήριξε με πάθος τα επαναστατικά αυτά κινήματα που θα ξυπνούσαν στους προλετάριους νέες δημιουργικές δυνάμεις, νέους ορίζοντες μόρφωσης, τρόπους ζωής και ικανότητες αδιανόητες στα χρόνια της αστικής κυριαρχίας.
Οι Φουτουριστές, σχημάτισαν ομάδες δράσης, κείμενα αγκιτάτσιας, οργανωμένες συναντήσεις ζύμωσης με το λαό. Χιλιάδες χιλιάδων μέλη προσχώρησαν στις τάξεις τους, συμμετέχοντας σε πολυποίκιλες καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Στα εργοστάσια, οι αίθουσες γέμιζαν ασφυκτικά και οι προλετάριοι αντιδρούσαν με ενθουσιασμό στις ποιητικές αναγνώσεις που οργάνωναν οι Φουτουριστές. Η εργατική τάξη έδειχνε πως είχε τις ικανότητες να δεχτεί, να εννοήσει, ακόμα και να δημιουργήσει η ίδια όλα όσα της είχε στερήσει η αστική κυριαρχία κρατώντας την στην αμάθεια και την υποταγή.
Η επαναστατική, πρωτοποριακή δημιουργικότητα της προλεταριακής κουλτούρας, που χαρακτήρισε τις πρώτες δεκαετίες μετά την Οκτωβριανή επανάσταση έμελλε να πνιγεί στα γρανάζια της σοβιετικής γραφειοκρατίας. Ο Λένιν πρωτοστάτησε ώστε να οδηγηθεί σταδιακά σε ήττα, ο Στάλιν την αποτέλειωσε. Όσοι δεν κατάφεραν να διαφύγουν στο εξωτερικό, οδηγήθηκαν σε δίκες. Ο Λουνασάρσκι διαγράφτηκε από το κόμμα, για να αποκατασταθεί δεκαετίες αργότερα. Το 1930 ο Μαγιακόφσκι αυτοκτόνησε.
Ο Ζντάνοβ, και ο Σοσιαλιστικός Ρεαλισμός τον οποίο εγκαθίδρυσε ως το επίσημο κομματικό δόγμα για την τέχνη και τη λογοτεχνία, με τις ροδομάγουλες συντρόφισσες και τους ρωμαλέους συντρόφους ανάμεσα σε στάχια και παπαρούνες, αποτέλεσε το γραφειοκρατικό πρότυπο του νέου Σοβιετικού ανθρώπου.
Την πρώτη χαμένη επανάσταση, ακολούθησε η δεύτερη: ύστερα από 70 χρόνια, η Σοβιετική Ένωση κατέρρευσε όπως ένα οικοδόμημα από τραπουλόχαρτα. Μόνο δύο στρατηγοί αυτοκτόνησαν. Ο «Νέος Άνθρωπος» τον οποίο είχαμε κι εμείς ονειρευτεί και στον οποίο είχαμε πιστέψει, αποδείχτηκε πως ήταν ένας επικοινωνιακός, προπαγανδιστικός μύθος και μόνο.
Το «αν δεν, τότε θα» είναι μια υπόθεση που δεν ασπάζεται η ιστοριογραφία. Τώρα, στον 21ο αιώνα, η Αριστερά βαδίζει στα σκοτεινά προς αυτό που ίσως εγκυμονεί η Ιστορία. Όμως, όπως έγραφε ο Μαγιακόφσκι:
Στην κιβωτό της νύχτας
Καινούργιος Νώε.
Α, ο ήλιος πάλι.
Καλεί τους λοχαγούς της φωτιάς
Η αυγή χτυπάει το τύμπανο
Ενάντια στην επίγεια τούτη λάσπη.
Το μέλλον δεν θα έρθει
από μονάχο του, έτσι νέτο σκέτο.
