“Ο Βορράς άρχισε να σκέφτεται λίγο περισσότερο τον Νότο ” είπε ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Documenta 14 Άνταμ Σίμτζικ κατά τη διάρκεια της ομιλίας του στη χθεσινή συνέντευξη Τύπου δίνοντας την πολιτική διάσταση του γεγονότος, καθώς σημείωσε με νόημα πως “μπορεί οι πολιτικοί και το χρήμα να έχουν εξουσία, αλλά ανάμεσά τους υπάρχει χώρος για μάχη”.
Η εκκίνηση της παρουσίασης υπήρξε εντυπωσιακή, καθώς συντελεστές, συμμετέχοντες και επιμελητές βρίσκονταν πάνω στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών, καθισμένοι σε καρέκλες, παρουσιάζοντας ένα μικρό απόσπασμα από το έργο του Γιάννη Χρήστου “Επίκυκλος”, σηματοδοτώντας με αυτόν τον τρόπο τη διάθεση, τη φιλοσοφία και την ταυτότητα μιας διεθνώς αναγνωρισμένης πειραματικής πλατφόρμας τέχνης, που, όπως ο σπουδαίος συνθέτης, επιλέγει μια σειρά διαφορετικών τεχνικών και τρόπων για να μιλήσει και να απευθυνθεί, “διαταράσσοντας” την παραδοσιακή δυτική αρμονία και μελωδία.
Για “δύσκολες αλλά πανέμορφες συνθήκες ενός ταξιδιού που μόλις ξεκινάει” μίλησε ο καλλιτεχνικός διευθυντής κάνοντας τον απολογισμό ενός χρόνου συνεργασίας στην Αθήνα. “Ενεργοποιήσαμε μια σχέση αμοιβαιότητας που βασίζεται στη διαίσθηση, είμαστε αντίθετοι στην ερμηνεία, πρέπει να αντιλαμβανόμαστε με υποψίες τις παραισθήσεις, δεν θέλουμε τη γνώση που έχει η εξουσία και αυτό που πρέπει να φροντίσουμε με την Documenta είναι η διαδικασία να ξεχάσουμε ό,τι ξέραμε” σημείωσε μεταξύ άλλων ο Α. Σίμτζικ, που υπογράμμισε πως “πρέπει να εγκαταλείψουμε τις προκαταλήψεις και να βυθιστούμε στο σκοτάδι τού να μην ξέρουμε, γι' αυτό χρειάζεται να ξεμαθαίνουμε, έτσι οδηγηθήκαμε στην έκθεση”, για την οποία προέτρεψε το κοινό να μην επισκεφθεί μόνο τα βασικά, μεγαλειώδη θεάματα, αλλά να “δει τη γεωγραφία”, προσπαθώντας να επισκεφθεί περιοχές της πόλης, χαρακτηρίζοντας το πρόγραμμα ιδιαίτερα πλούσιο και πολυεπίπεδο.
“Δουλέψαμε με ένταση σε μικρούς και μεγάλους χώρους, αλλά να μην τρέξετε κατευθείαν στους μεγάλους” κατέληξε κάνοντας ιδιαίτερη αναφορά στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών, τονίζοντας τη μεθαυριανή συναυλία της Συμφωνίας των θρήνων, έργου του Γκορέσκι, από μέλη της Ορχήστρας Σύρων Εκπατρισμένων SEPO και την ΚΟΑ, για το αίσθημα της απελπισίας, του χωρισμού και της απώλειας που βιώνουν γονιός και παιδί ως αποτέλεσμα του πολέμου.
Στην πολιτική έκφραση της Documenta, τον οικονομικό πόλεμο, την κρίση ως “αποτέλεσμα της πολιτικής αναδιάρθρωσης του παγκόσμιου καπιταλισμού ” αναφέρθηκε ο επιμελητής του προγράμματος δημοσίων δράσεων Πολ Πρεσιάδο, σχετίζοντας την έκθεση με την πολιτική κατάσταση, μιλώντας για τη δράση της "Βουλής των σωμάτων" και την ανάγκη να μοιραστούμε, όπως είπε, την κοινή ευρωπαική ιστορία, “επανοικοδομώντας χώρους διαλόγου για όλους”.
Δεν έκρυψε την ανησυχία του για την άνοδο του νεοφασιστικού κινήματος στην Ευρώπη σε συνδυασμό με την εκλογή Τραμπ κάνοντας λόγο ακόμα και για “την αποκατάσταση των λευκών αποικιοκρατών” τονίζοντας την ευθύνη που φέρει ο καθένας μας.
Στο σημείο αυτό ανέβηκαν στη σκηνή τρία μέλη της ακτιβιστικής ομάδας αλληλεγγύης “Φίλοι του Χαλίντ”, που ήρθαν από το Κάσελ για να μιλήσουν και να καταγγείλουν την άνανδρη δολοφονία του μετανάστη από νεοναζί, καλώντας τον Μάιο σε συγκέντρωση τιμής για τη μνήμη του στη γερμανική πόλη. “Θα μπορούσα να ήμουν εγώ στη θέση του Χαλίντ” δήλωσε καταχειροκροτούμενος από το κοινό, ένας εκ των τριών που κατέληξε λέγοντας “δεν μπορούμε να αλλάξουμε την μετανάστευση, είναι η κοινωνία των πολλών”, κάνοντας το ακροατήριο να σηκωθεί από τη θέση του επευφημώντας.
Το ίδιο θερμά αντέδρασαν όσοι παρευρέθηκαν χθες στην αίθουσα του Μεγάρου, όταν ανέβηκε στην σκηνή ο Σαρίφ Κιουράν, εκπρόσωπος μιας συριακής κολλεκτίβας δημιουργών ταινιών στη χώρα, της συλλογικότητας Μπουατάρα, που μίλησε για την αναξιοκρατία που επικρατεί στον κόσμο των εικόνων που διαμορφώνεται από τις κάμερες και την εκμετάλλευση του πόνου και της ανθρώπινης τραγωδίας, απαιτώντας σεβασμό στο δικαίωμα της αυτοπροστασίας ενάντια στην εξουσία και εύρεση νέων εργαλείων, που μπορούν να αποτελούν και το νέο έργο τέχνης.
"Μας ενδιαφέρουν το αίνιγμα και η εξερεύνηση προτείνοντας μια βόλτα σε όλη την πνευματική Ελλάδα" σημείωσε η βοηθός καλλιτεχνικού διευθυντή και σύμβουλος επιμέλειας Κατερίνα Τσέλου, προτρέποντας να επισκεφθεί το κοινό ατελιέ, σπίτια, συλλογές και αρχεία.
“Με πόρτες που πρέπει να ανοίξουν χρησιμοποιώντας σφυριά” παρομοίασε τη διοργάνωση η σύμβουλος επιμέλειας Μαρίνα Φωκίδη, ενώ για την “επανεφεύρεση της πόλης και τα έργα που τη διατρέχουν” μίλησαν αρκετοί από τους επιμελητές, διευκρινίζοντας ωστόσο πως “στην Documenta δεν υπάρχει ένα ενιαίο κόκκινο νήμα”. “Η διοργάνωση προσπαθεί να επανεξετάσει τον όρο χρήση, επιχειρώντας να κάνει το κοινό να αλλάξει συνήθειες κατανάλωσης, διοχετεύοντας έμπνευση στον τρόπο να καταλάβουμε και να φιλοξενούμαστε στην πόλη”.
Στον ραδιοφωνικό σταθμό της Documenta που θα εκπέμπει επί 170 ημέρες ως “μια φωνή που θα σας βοηθήσει να ακούσετε τον εαυτό σας” αναφέρθηκε ο επιμελητής Μποναβεντούρα αναπτύσσοντας τους άξονες και την ιδεολογία “αντιηγεμονικών αφηγήσεων που θα ακούγονται ακόμα και στα βραχέα”.
