Δεν γνωρίζω αν η απομάκρυνση του Νίκου Φίλη από το υπουργείο Παιδείας αποδειχτεί πολιτικά επιτυχής. Εκείνο που γνωρίζω όμως είναι ότι ο Νίκος Φίλης, με τη στάση του, έπαιξε και κέρδισε για λογαριασμό ολόκληρης της Αριστεράς το στοίχημα της υψηλής πολιτικής αξιοπρέπειας. Είναι μέγα κέρδος. Και είναι κάτι που σίγουρα θα αποδειχτεί πολιτικά. Ας μην επιχαίρει ο εκκλησιαστικός ετερότοπος για μια φρούδα νίκη. Τέτοιες νίκες δεν είναι τίποτε άλλο παρά ήττες που καθυστερούν. Ο Νίκος Φίλης υπήρξε η αλλαγή παραδείγματος που τόσο έχουμε ανάγκη. Με αποφασιστικότητα, χωρίς υπεσταλμένη σεμνότητα, με βαθύτατη αγάπη στην υπόθεση που κλήθηκε να υπηρετήσει, χωρίς γλυκασμούς αγάπης για την εξουσία, εξέθεσε το μίσος της βαριάς συντήρησης, εξέθεσε τον φόβο του μαύρου ράσου μπροστά στις αποδείξεις της ασταθούς του βαρβαρότητας. Του αξίζει σεβασμός και εκτίμηση -πέραν της πολιτικής συμφωνίας ή ασυμφωνίας με τις απόψεις του- γιατί ξεκούνησε τα θεμελιώδη ψεύδη. Και στάθηκε όρθιος και αμετακίνητος. Εκεί που άλλοι τρελαίνονται με τη συμμετοχή στην αίγλη της εξουσίας, ο Νίκος Φίλης αποποιήθηκε το ψιμυθιωμένο κάλλος μιας αλήθειας που δεν υφίσταται. Προτίμησε την πραγματικότητα. Και δεν μετακινήθηκε από την πραγματικότητα σε άλλο υπουργείο. Παρέμεινε συνεπής και αληθινός υπουργός: υπόχρεος βάσει της εντολής χρήσεως που παρέλαβε για παραγωγή έργου. Προς όφελος του λαού που τον εξέλεξε. Αυτό έκανε ώσπου απομακρύνθηκε. Κι αυτό εξακολουθεί να κάνει ως απομακρυνθείς, αλλά παραμένοντας στον δύσκολο και δύστοπο αγώνα της Αριστεράς. Εκείνης της Αριστεράς που δεν φοβάται μήπως λερώσει τα άμωμα χεράκια της που βαφτίστηκαν για πάντα στην κολυμπήθρα μιας μεταφυσικής ηθικά και αποχρωματισμένης πνευματικά (λόγω υπερφωτισμένων ιδανικών) κατήχησης και λειτουργικής του μέλλοντος. Σεβασμός λοιπόν. Όχι μονάχα στον άνθρωπο, αλλά κυρίως στην αντίληψη που θεωρεί ότι «έχεις ακόμα να κλάψεις πολύ ώσπου να μάθεις τον κόσμο να γελάει». Θυμήθηκα αυτόν τον στίχο του Γιάννη Ρίτσου καθώς έβλεπα τον Νίκο Φίλη να ραγίζει στην τελετή παράδοσης του υπουργείου Παιδείας. Δηλαδή να παραδίδει τα βιβλία, τον κόπο, την ελπίδα των γονιών και των δασκάλων, την οργή, τη συνέπεια, και, ναι, το όνειρο μιας Παιδείας για όλους (όπου η αριστεία θα είναι η ίδια η ζωή και όχι ο διαχωρισμός σε μικρή και μεγάλη ζωή) να το παραδίδει στον επόμενο υπουργό. Τον Κώστα Γαβρόγλου.
Και να ξέρεις. Αυτό το ράγισμα μας επιτρέπει να πάμε πολύ βαθιά μέσα στην Ιστορία. Αυτή τη μεγάλη κατάσταση που δεν θρησκεύεται, δεν ψευδολογεί και δεν εξουσιάζει ποντάροντας στην αδαημοσύνη προς ίδιον όφελος εξουσίας (και τα χρυσοφόρα απότοκά της), όπως το διαπράττει η Εκκλησία της Ελλάδας. Αυτή η τρομακτική οπισθέλκουσα δύναμη ενός μεταφρασμένου μίσους προς οτιδήποτε, όχι που δεν συμφωνεί μαζί της, αλλά προς οτιδήποτε δεν της ανήκει. Και ο Νίκος Φίλης δεν είναι από τα περιουσιακά της στοιχεία. Δεν της ανήκει. Αλλά της ανήκουν όλα τα υπόλοιπα, της ανήκει ολόκληρο το στρεβλό της ελληνικής περιπέτειας, όπως εγκαταστάθηκε με βάρος μολύβδου στο ζωτικό ψεύδος του νεοελληνικού έθνους.
Είναι πολύ να αντιπαρατεθείς σ’ αυτή την ύλη, σ’ αυτή τη βαριά ιστορική ασυνέπεια που ταλάνισε και ταλανίζει τον τόπο. Πολύ περισσότερο που μέσα από σκοτεινούς, πολύπλοκους και αιματοβαμμένους διαδρόμους, μέσα δηλαδή από τους οχετούς της Ιστορίας, η Εκκλησία θρησκειοποιήθηκε. Η ίδια δηλαδή αμάρτησε (και αμαρτάνει) εις βάρος της αγάπης που εξαγγέλλει. Δείτε την Ιερά Σύνοδο. Η φωτογραφία των δεσποτάδων προκαλεί φρίκη. Πουθενά το μαύρο του πένθους για τον γλυκύ Ιησού. Αστράφτει το κίτρινο του χρυσού. Αντιλάμπουν διαμάντια και μπριλάντια, καταυγάζει το περίλαμπρον τη γονατισμένη γαλήνη του υπερούσιου Πιστεύω. Δεν υπάρχουν πιστοί. Υπάρχει εξουσία. Δεν υπάρχει καταλαγή. Υπάρχει ψαλμωδία αγριότητας που μυρίζει σάπιο. Στο σάπιο πλέει η Εκκλησία της Ελλάδας, στο σάπιο θέλει να πλεύσει και η χώρα. Κι αυτό το κατάλαβε πολύ καλά ο Νίκος Φίλης. Και το είπε με ηπιότητα. Και το διαπραγματεύτηκε με σεμνότητα Εσπερινού. Αλλά όχι. Αγρίεψε ο α- φασισμός. Και είχαμε τα γνωστά αποτελέσματα.
Δηλαδή τι; Είχαμε μια στρατηγική (σε συμβολικό επίπεδο) ήττα της κυβέρνησης απέναντι σε μια τακτική νίκη (χωρίς στρατηγική προώθηση) της Εκκλησίας της Ελλάδας∙ που μάλιστα συνοδεύτηκε από κατασπατάληση ιδεολογικών και ηθικών (αγάπης σημαντικών) αποθεμάτων του προκαθήμενού της. Αλλιώς έδειχνε, αλλιώς έδειξε ότι είναι ο Ιερώνυμος. Ένας ρασοφόρος καταδρομέας της πραγματικότητας. Ένας συνταγματάρχης του Αμβρόσιου, του Σεραφείμ και όλων των χυδαίων αλεξιπτωτιστών, με τον Χριστό ανάμεσα στα δόντια σαν δίκοπο μαχαίρι που κόβει λαιμούς. Δεν είναι αυτό το θρησκεύεσθαι. Σε καμία θρησκεία. Αυτό προσπάθησε να πει ο Νίκος Φίλης. Αλλά φαίνεται ότι πολύ Χριστός με το μαχαίρι ανάμεσα στα δόντια υπάρχει σ’ αυτή τη χώρα. Κι άντε εσύ με τέτοιο Χριστό να μην ξεπουλήσεις την Παιδεία στους αγοραστές Παιδείας, τα παιδιά στην αλητεία της πελατειακής εκπαίδευσης (τους πελάτες σχολείου). Άντε να μην ξεπουλήσεις τους γονιούς στην απελπισία για το μέλλον των παιδιών τους. Ο ταξικός αντίπαλος ελλοχεύει. Και αγριεύει όταν τα συμφέροντά του απειλούνται. Λοιπόν: Η Εκκλησία της Ελλάδας είναι ένας ταξικός αντίπαλος. Και έχω την αίσθηση ότι ο Νίκος Φίλης το κατάλαβε. Όπως και ο ταξικός και τοξικός αντίπαλος Ιερώνυμος. Η μάχη δόθηκε στο πεδίο των ταξικών μαχών. Τα υπόλοιπα είναι σάλια που τρέχουν από τους τηλεοπτικούς συσκοτιστές και από τα ραγδαίως χυδαιολογημένα ανδράποδα της πίστεως στο σύστημα που παράγει τυφλούς, κωφούς και άλαλους.
Να το πω κι αλλιώς: Η διαπάλη του Νίκου Φίλη με τον Ιερώνυμο δεν έγινε στο πεδίο των ιδεολογημάτων, των ιστορήσεων, των πολύκλαυστων θεωρησιακών επιβιωμάτων. Η διαπάλη έγινε στο ξεκάθαρο και περίβλεπτο τοπίο των ταξικών συγκρούσεων. Κι όποιος νομίζει ότι έχασε ο Φίλης και κέρδισε ο Ιερώνυμος λάθος νομίζει. Το θέμα είναι πώς εκμεταλλεύεσαι τέτοιες νίκες. Νίκες που στάζουν από το δάκρυ.
