Live τώρα    
24°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
23.0°C25.9°C
3 BF 34%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
25 °C
23.4°C26.5°C
2 BF 33%
ΠΑΤΡΑ
Ελαφρές νεφώσεις
21 °C
20.0°C24.4°C
2 BF 51%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
19.7°C21.0°C
2 BF 71%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
24 °C
24.0°C24.0°C
1 BF 40%
ΠΟΛΥ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ / Πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

ΠΟΛΥ - ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΑ / Πνευματικά και συγγενικά δικαιώματα

Ευλογημένοι άνθρωποι οι καλλιτέχνες, δημιουργοί και ερμηνευτές. Γράφουν στίχους, τραγούδια, σενάρια και τραγουδούν, παίζουν, γεμίζουν αγαλλίαση τα μάτια, τα αυτιά, τις ψυχές.

Και οι θαυμαστές τούς ανταμείβουν με το χειροκρότημα και τον οβολό τους. Από αρχαιοτάτων χρόνων. Στα νεότερα χρόνια όμως, η επιστήμη εφηύρε συσκευές που αιχμαλωτίζουν τον ήχο, τη φωνή, την εικόνα, έτσι ώστε, ανά πάσα στιγμή και απόντος του δημιουργού, ο θαυμαστής του να μπορεί να τον ακούει και να τον βλέπει. Και σε αυτήν την περίπτωση μπορεί να τον χειροκροτήσει, δεν μπορεί όμως να του καταβάλει τον οβολό του, ενέργεια απαραίτητη για τον βιοπορισμό του δημιουργού ή ερμηνευτή. Το πρόβλημα (ή η αδικία) δεν βρίσκεται σε όσους απολαμβάνουν το αγαθό της δημιουργίας ιδιωτικά, αλλά στις περιπτώσεις εκείνες όπου το εν λόγω αγαθό χρησιμοποιείται για επαγγελματικούς - εμπορικούς σκοπούς. Αν, για παράδειγμα, παίζει κάποιος στο ουζερί του μουσική, οφείλει να πληρώνει ένα κάποιο ποσό γι’ αυτόν που την έγραψε ή την ερμήνευσε. Ουδείς διαφωνεί με αυτό. Προέκυψαν έτσι τα πνευματικά δικαιώματα για τους δημιουργούς των έργων τέχνης και τα συγγενικά για τους ερμηνευτές αυτών των έργων.

Κάποιος όμως θα πρέπει να ασχοληθεί με τη συγκέντρωση και απόδοση των χρημάτων. Να χαρτογραφήσει τους χώρους που κάνουν χρήση των έργων τέχνης. Να οργανώσει κάποιο τιμολόγιο. Να ελέγξει τους παραβάτες. Να εφαρμόσει κάποιον νόμο. Ποιος θα το κάνει αυτό; Το Δημόσιο; Ένας κρατικός μηχανισμός με την απαραίτητη διαφάνεια και δικαιοσύνη που χρειάζεται σε αυτές τις περιπτώσεις; Όχι. Tο κάνουν εταιρείες διαχείρισης που συστήνουν οι ενδιαφερόμενοι δημιουργοί και ερμηνευτές, ή άλλοι οργανισμοί. Αυτοί οι «άλλοι» είναι κυρίως η ΑΕΠΙ, ένας οργανισμός με εξαιρετικά δεσπόζουσα θέση στην αγορά. Μια ανώνυμη εταιρεία είναι, που λειτουργεί σύμφωνα με το εμπορικό δίκαιο. Εκπροσωπεί τη συντριπτική πλειοψηφία των δημιουργών και ερμηνευτών. Διάσημους και λιγότερο διάσημους. Ευχαριστημένους από αυτήν και παραπονεμένους από αυτήν. Όλοι όμως την έχουν ανάγκη. Είναι ένας αναγκαστικός μονόδρομος από τον οποίο δεν μπορούν (από ό,τι λένε οι ίδιοι) να ξεφύγουν.

Υπάρχουν παράπονα και από την άλλη πλευρά των εμπλεκομένων. Από τους «χρήστες» των έργων. Αυθαιρέτως, μας λένε, επιβάλλει η εταιρεία το τιμολόγιο. Βιομηχανία μηνύσεων καταγγέλλουν. Οι ελεγκτές - υπάλληλοι της εταιρείας αυτής αμείβονται με ποσοστά. Καταγγέλλεται λοιπόν άγριο κυνηγητό. Κινούνται, μας λένε, αυτόφωρα για εκατό ή διακόσια ευρώ!

Και τα χρήματα που εισπράττονται; Αποδίδονται δίκαια; Αληθεύει ότι από τα δέκα χιλιάδες μέλη τα οχτώμισι χιλιάδες εισπράττουν αμοιβές κάτω των πενήντα ευρώ; Και ότι κάποιοι πρωτοκλασάτοι αμείβονται πλουσιοπάροχα και υπέρ το δέον ως απαραίτητη βιτρίνα για την εταιρεία; Αληθεύει ότι οι αμοιβές των διευθυντικών στελεχών ανέρχονται σε τριακόσιες χιλιάδες τον χρόνο; Αληθεύει ότι τέσσερα από αυτά ανήκουν στην ίδια οικογένεια;

Έρχεται λοιπόν τώρα μια οδηγία από την Ευρωπαϊκή Ένωση για την κατοχύρωση των πνευματικών και συγγενικών δικαιωμάτων στις χώρες της Ε.Ε. Ετοιμάζει ως έχει υποχρέωση το υπουργείο Πολιτισμού ένα νέο νομοσχέδιο, το οποίο εκτός από την ενσωμάτωση της οδηγίας οφείλει να ξεκαθαρίσει το τοπίο, βάζοντας κανόνες για τις υποχρεώσεις και τα δικαιώματα μεταξύ χρηστών και δημιουργών - εκτελεστών.

Ανάγκη είναι να προετοιμασθεί ένα σύστημα διαφανές και δημοκρατικό. Με μεγαλύτερο έλεγχο στον τρόπο είσπραξης και διάθεσης των δικαιωμάτων. Η ενίσχυση των εποπτικών συμβουλίων όλων αυτών των οργανισμών θα συμβάλει προς αυτήν την κατεύθυνση. Υπάρχει και ο Οργανισμός Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΟΠΙ). Πρόκειται για ΝΠΙΔ, εποπτευόμενο από το υπουργείο Πολιτισμού. Αν κάποιες αρμοδιότητές του μεταβιβασθούν στο ΥΠΠΟ, θα επιβάλλεται με διαφάνεια μεγαλύτερος δημόσιος έλεγχος, προλαβαίνοντας τυχόν ατασθαλίες, σαν αυτές που έχουν κατά καιρούς καταγγελθεί.

Το αναμενόμενο νομοσχέδιο πρέπει να είναι ένα νομοσχέδιο ειλικρινούς ισορροπίας. Να ζυγίσει τις έντονες αντιθέσεις που υπάρχουν. Να συγκεράσει τις επιμέρους διαφοροποιήσεις ανάμεσα στα πνευματικά και τα συγγενικά δικαιώματα. Να υπάρξει φροντίδα και για τον φτωχό δημιουργό και για τον διάσημο και περιζήτητο, αλλά και για τον χρήστη. Είτε έχει (ο χρήστης) έναν καφενέ στην παραμεθόριο, είτε έχει μπαρ στη Μύκονο. Είτε έχει (ο δημιουργός - εκτελεστής) πολυπληθές φαν κλαμπ είτε είναι ένας ταπεινός δημιουργός ενός πολύ μικρού ρεπερτορίου.

Να αποδοθεί δικαιοσύνη χρειάζεται.

* Ο Πάνος Σκουρολιάκος είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής στην Περιφέρεια Αττικής

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL