«Έχουν ήδη περάσει 3 μέρες από αυτή την ευτυχισμένη βραδιά και ακόμη αντηχεί στ' αφτιά και την καρδιά μου, και το στήθος μου πιέζεται και μόνο στον αναλογισμό τόσων συναισθημάτων». Είμαστε βέβαιοι ότι στην ερώτηση σε ποιου συνθέτη το έργο αναφέρεται ο βιωματικός αυτός απόηχος, ουδείς θα πρότεινε τον Γιόζεφ Χάυδν. Στην παγκόσμια μουσική συνείδηση, ακόμη και σήμερα που η έρευνα του τεράστιου έργου του έχει οδηγήσει στη συνολική επανεκτίμησή του και σε μιαν εντεινόμενη επάνοδό του στις συναυλιακές αίθουσες, ο μακρόβιος, ταπεινός, θεοφοβούμενος και γενναιόδωρος μουσουργός παραμένει μάλλον υποκείμενο εγκυκλοπαιδικού σεβασμού παρά γνήσιας αγάπης. Η ήρεμη ζωή που επιδίωξε μέσα από τον συμβιβασμό του με τις κοινωνικές συνθήκες της εποχής του, η απουσία προβολής προσωπικής φιλοδοξίας μέσα από τον ποταμό της έμπνευσής του και τα κλασικά όρια της τεχνοτροπίας του τον έχουν στιγματίσει ως εγκεφαλικό τεχνίτη παρά ως αιματώδη ποιητή των μουσικών φθόγγων. Κι όμως, η έμπνευσή του, επαρκώς ευφυής ώστε να απευθύνεται προεχόντως στους ομοτέχνους του, βοά για την ποιότητα των ιδεών, την πρωτοτυπία της μουσικής μετουσίωσής τους και μιαν εσωτερικότητα που σχεδόν ποτέ δεν εγκαταλείπει τη σφαίρα της γαλήνης και της αρμονίας.
Θύμα του όγκου της παραγωγής του, ο Χάυδν είχε την τύχη να απολαύσει ο ίδιος την επιτυχία του, ιδίως όταν, εκφεύγοντας του χρυσού δεσμωτηρίου της Αυλής των Εστερχάζυ, ήλθε σε επαφή με την αναδυόμενη αστική ζήτηση της παραγωγής του, κυρίως χάρη στις λονδρέζικες παραγγελίες και επισκέψεις που του προσπόρισε ο ισχυρός ιμπρεσάριος Γιόχαν Πέτερ Σάλομον. Σε προχωρημένη μάλιστα ηλικία τόλμησε ο ίδιος να αποβλέψει στην προσδοκία υστεροφημίας μέσα από έργα όπως το ορατόριό του Η Δημιουργία, που παρουσίασε για πρώτη φορά ο ίδιος όχι μόνο με βαθιά συναίσθηση της ποιότητάς της, αλλά και με απτή τη λαϊκή της απήχηση, μέσα από τα πλήθη που μάταια περίμεναν μιαν ευκαιρία πρόσβασης στην περιπόθητη πρεμιέρα της. Οι λέξεις που εγκαινίασαν το σημερινό μας άρθρο δεν ήταν παρά μέρος ανταπόκρισης σε εφημερίδα της εποχής ενός από τους λίγους τυχερούς θεατές της πρεμιέρας.
Πρεμιέρα ελληνική φιλοδόξησε να είναι και εκείνη της «Δημιουργίας» στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση (27/12/2012), χάρη στη χρήση των λεγόμενων «οργάνων εποχής» από την Καμεράτα. Είναι μια μεγάλη συζήτηση εκείνη της «αυθεντικότητας» και των κεφαλαίων της ερμηνευτικής προσέγγισης που είναι δυνατόν αυτή να περιλαμβάνει, αλλά κατανοούμε ότι για έναν σχηματισμό δωματίου, όπως η Καμεράτα, η προσφυγή σε αυτή την ιδιαιτερότητα συνιστά ενδεχομένως αναγκαίο όρο της επιβίωσής της υπό συνθήκες άκρας οικονομικής στενότητας. Σε κάθε περίπτωση, ο ήχος που εκπέμφθηκε είχε στοιχεία εποχής, όπως τα γευόμαστε μέσα από την εκτενή πλέον δισκογραφία, και πάντως περισσότερα από εκείνα της μουσικής διεύθυνσης του σαξονικής προϋπηρεσίας Μύρωνος Μιχαηλίδη, διεύθυνσης που διακρίθηκε για το κλασικό της μέτρο, επέκεινα επισφαλειών εσωτερικού συγχρονισμού της Ορχήστρας και συμπόρευσής της με την ενθουσιώδη Μεικτή χορωδία του Δήμου Αθηναίων (σε διδασκαλία του έμπειρου Σταύρου Μπερή). Η συμβατικότητα της διεύθυνσης είχε φυσικά και τις θετικές πτυχές της, ιδίως στο πεδίο στήριξης των μονωδών με την κατανόηση του έμπειρου μαέστρου όπερας, συνδυάστηκε, ωστόσο, με ένα προϊόν έλλειμμα φαντασίας στην απόδοση αυτής της εν πολλοίς θαυμαστής παρτιτούρας,.
Από τους 3 σολίστ ευχερώς διακρίθηκε η πολυτάλαντη Μυρσίνη Μαργαρίτη, με κρυστάλλινη κολορατούρα, εξαιρετική γραμμή και μ' έναν απόηχο φωνητικού μειδιάματος που απεγνωσμένα αποζητούμε μετά τη μεγάλη Ρίτα Στράιχ. Το μέρος του τενόρου δοκίμασε τις αντοχές της χαμηλής περιοχής του Βασίλη Καβάγια, ιδίως σε σχέση με την ιδιαίτερα εκτεθειμένη τεσσιτούρα των ρόλων που υπερασπίζεται σε αυτή την ακόμη ανατέλλουσα φάση της πολλά υποσχόμενης σταδιοδρομίας του. Τέλος, ο μπασοβαρύτονος Γιώργος Ματθαιακάκης κέρδισε το στοίχημα των ρόλων του με τη διακριτική μουσικότητα και την ομοιογένεια της μετρημένης εκφοράς του.
