Ο εξωτερικός τουρισμός, λένε, θα πάει φέτος πολύ καλά. Άφθονο συνάλλαγμα θα εισρεύσει στα άδεια ελληνικά ταμεία - αν, βεβαίως, οι ασχολούμενοι με τα τουριστικά (ξενοδόχοι, εστιάτορες, μαγαζάτορες, τουριστικά γραφεία, πλοία) δεν αρχίσουν πάλι τις μαϊμουδιές, και συνεχίσουν να πουλάνε φύκια για μεταξωτές κορδέλες: δηλαδή κάκιστες υπηρεσίες σε ακριβές τιμές.
Ο εσωτερικός τουρισμός, όμως, λένε οι ίδιες επίσημες πηγές, θα είναι πολύ, πολύ πεσμένος. Οι Έλληνες ανοίγουν τα φωτογραφικά τους άλμπουμ, θυμούνται ξεχασμένους συγγενείς και φίλους που έχουν ένα σπιτάκι στο βουνό ή στη θάλασσα και πασχίζουν να αναθερμάνουν σχέσεις. Λιγότερες διακοπές, λιγότερα χρήματα, σχέδια άμυνας.
Η ελπίδα όμως πεθαίνει τελευταία και πολλές φορές η πραγματικότητα αποδεικνύεται πιο ελαστική, πιο βατή, πιο ανεκτική και πιο τολμηρή από ό,τι συχνά νομίζουμε. Όπου λοιπόν κι αν πάτε, σε όποιο ταξίδι της πραγματικότητας ή του μυαλού σας, ένα βιβλίο είναι και πάλι απαραίτητος συνοδός και φίλος. Πάμε λοιπόν και φέτος για τα νέα βιβλία που κυκλοφόρησαν εν όψει καλοκαιριού.
Νόμπελ λογοτεχνίας Το μυθιστόρημα «Η θεία Χούλια και ο γραφιάς», από τα γνωστότερα και πιο δημοφιλή βιβλία του Μάριο Βάργκας Λιόσα, έλειπε σχεδόν τρεις δεκαετίες από την ελληνική αγορά. Έτσι, η νέα έκδοσή του, σε νέα μετάφραση (μτφρ. Μαργαρίτα Μπονάτσου, εκδ. Καστανιώτη) έχει τη σημασία όχι πλέον μιας επανέκδοσης, αλλά μιας από την αρχή γνωριμίας με το ελληνικό αναγνωστικό κοινό. Μια αληθινή ιστορία (ο γάμος του Λιόσα με τη θεία του, όταν ο ίδιος ήταν εικοσάχρονος επίδοξος "γραφιάς") δίνει την ευκαιρία στον νομπελίστα συγγραφέα να δημοσιεύσει ένα εξαιρετικό, διασκεδαστικό αλλά και γεμάτο λογοτεχνικές, πολιτικές και κοινωνικές αναφορές μυθιστόρημα - ό,τι πρέπει για το φετινό σας καλοκαίρι.
Αυστριακό μυθιστόρημα Δεκαετία του '30. Ο σταλινισμός σκοτώνει τα καλύτερα παιδιά του, αλλά οι κομμουνιστές όλου του κόσμου θεωρούν ότι το δηλητήριο είναι κάτι σαν βάλσαμο. Ο Μανές Σπέρμπερ, Αυστριακός κομμουνιστής, είναι από τους λίγους που καταλαβαίνουν σχετικά νωρίς την εγκληματική πορεία του Στάλιν και αποφασίζει να γράψει μια τριλογία γι' αυτήν. Το πρώτο μέρος της ανέκδοτης μέχρι τώρα στα ελληνικά τριλογίας με τίτλο «Η καμένη βάτος» (μτφρ. Έμη Βαϊκούση, εκδ. Καστανιώτη) είναι ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που βάζει τον αναγνώστη του σε σκέψεις κυρίως γύρω από το δόγμα "ο σκοπός αγιάζει τα μέσα" και προκάλεσε τα ενθουσιώδη σχόλια πολλών μεγάλων της λογοτεχνίας. Αναγκαστική στάση, κατά την ταπεινή μου γνώμη, για όσους φίλους της ανάγνωσης προβληματίζονται για την Αριστερά.
Ιταλικό μυθιστόρημα Κάτι εντελώς διαφορετικό. Ο Πάολο ντι Πάολο, συγγραφέας με ταλέντο ενός αφηγητή ράτσας (ο χαρακτηρισμός είναι του Αντόνιο Ταμπούκι) γεννήθηκε το 1983. Το «Πού ήσασταν όλοι» (εκδ. Ίκαρος) είναι το πρώτο του μυθιστόρημα. Ο ήρωάς του, γιος ενός καθηγητή που περνάει τραυματικά στη σύνταξη και μιας νοικοκυράς που αποφασίζει επιτέλους να κάνει την επανάστασή της, είναι εκπρόσωπος μιας γενιάς που μεγάλωσε με μόνο πρωθυπουργό της χώρας τον Μπερλουσκόνι. Ένα σύγχρονο, διασκεδαστικό, με πρωτότυπη δομή και έντονες πολιτικές νύξεις μυθιστόρημα που προσπαθεί να δώσει ένα όνομα στη σύγχυση των ημερών μας.
Χιλιανό μυθιστόρημα Από τους σημαντικούς συγγραφείς του καιρού μας, ο Χιλιανός Ρομπέρτο Μπολάνιο πέθανε σε ηλικία πενήντα χρόνων (1953-2003) και το έργο του γίνεται μόλις τώρα γνωστό στον υπόλοιπο κόσμο. Μετά τα πολύ γνωστά «Άγριοι ντετέκτιβ» και «2666», αυτό το νεοαφιχθέν στην ελληνική αγορά, «Το τρίτο Ράιχ» (μτφρ. Κρίτων Ηλιόπουλος, εκδ. Άγρα), θεωρείται από τα καλύτερά του. Όλα ξεκινάνε από ένα επιτραπέζιο παιχνίδι και από τις στρατηγικές που καλείται να ακολουθήσει ο 25χρονος πρωταγωνιστής του βιβλίου. Μυθιστόρημα παράξενο, με μια υπόγεια γοητεία, με κύριο θέμα του τη σχέση λογοτεχνίας και πραγματικότητας.
Γαλλικό μυθιστόρημα Ο Ζαν-Μισέλ Γκενασιά στο προηγούμενο μυθιστόρημά του «Η λέσχη των αθεράπευτα αισιόδοξων» έγραψε για τους εμιγκρέδες από τις σοσιαλιστικές χώρες που έφτασαν στο Παρίσι αναζητώντας λίγο χώρο για να ζήσουν. Τώρα, με το νέο του μυθιστόρημα «Η ζωή που ονειρεύτηκε ο Ερνέστο Γκ.» (μτφρ. Βάνα Χατζάκη-Ανδρέας Παππάς, εκδ. Πόλις) επανέρχεται στα ίδια λίγο-πολύ θέματα, μόνο που τώρα το τοπίο διευρύνεται και αγκαλιάζει σχεδόν ολόκληρο τον 20ό αιώνα. Ανάμεσα στα πρόσωπα και ο Τσε, ο οποίος, άρρωστος και απογοητευμένος, πηγαίνει στην Τσεχοσλοβακία για να γιατρευτεί. Γλυκόπικρο, διαβαστερό.
Ελληνικό μυθιστόρημα Ένας αριστερός κι ένας αστυνομικός. Ένα έγκλημα. Ο διώκτης και ο διωκόμενος, τα ελληνικά τραύματα, το παρελθόν και το παρόν, οι λίγες αλήθειες και τα πολλά ψέματα, η απουσία, οι μύθοι, οι ρόλοι, οι έρωτες, τα μαύρα γυαλιά που κρύβουν κόκκινα μάτια. Με αυτό «Το ψέμα του λύκου» (εκδ. Καστανιώτη), ο Γιώργος Μπράμος παραδίδει ένα από τα καλύτερα έργα της ελληνικής βιβλιοπαραγωγής των τελευταίων χρόνων, ανακατεύοντας την τράπουλα μεταξύ παρόντος και παρελθόντος και προσπαθώντας να δει τι χρώμα έχει η σημερινή ασχήμια που ζούμε, πώς φτάσαμε εδώ που φτάσαμε, ποιοι είναι οι φταίχτες και ποιοι οι αθώοι - αν υπάρχουν αθώοι.
Αγγλικό μυθιστόρημα Κανείς δεν το περίμενε, ούτε η ίδια, αλλά μόλις αποφάσισε να ασχοληθεί με τον Ερρίκο Η', τις γυναίκες του και τον πρωθυπουργό του Τόμας Κρόμγουελ, η Χίλαρι Μαντέλ, ήδη συγγραφέας αρκετών μυθιστορημάτων που δεν είχαν ιδιαίτερη επιτυχία, ξαφνικά κέρδισε δύο Μπούκερ στη σειρά και αυτή τη στιγμή θεωρείται από τα μεγαλύτερα ονόματα της σύγχρονης βρετανικής λογοτεχνίας. Τα «Γεράκια» (μτφρ. Εριφύλη Μαρωνίτη, εκδ. Πάπυρος), βραβευμένα λοιπόν με Μπούκερ, επικεντρώνονται αφενός στην ιστορία της Άννας Μπόλεϊν και αφετέρου στην άνοδο και την πτώση του Κρόμγουελ. Η Μαντέλ είναι πολύ καλή συγγραφέας, ξέρει να κρατάει το ενδιαφέρον του αναγνώστη και να αναβιώνει μια ολόκληρη εποχή κάνοντάς σε να πιστέψεις ότι αφηγείται μια σημερινή ιστορία.
Αγγλικό αυτοβιογραφικό Δεν ταξινομείται εύκολα το νέο βιβλίο του Γκράχαμ Σουίφτ «Φτιάχνοντας έναν ελέφαντα» (μτφρ. Θωμάς Σκάσσης. εκδ. Εστίας). Δεν είναι αυτοβιογραφία, δεν είναι συλλογή δοκιμίων, δεν είναι πεζογραφήματα μαζεμένα ώστε να δημιουργούν μια ενότητα. Είναι μια σειρά από αυτοβιογραφικά κείμενα, σκέψεις, αναμνήσεις, συνεντεύξεις, ποιήματα - κάτι σαν σημειωματάριο συγγραφέα που βλέπει ξαφνικά το φως της δημοσιότητας. Όσοι ξέρουν τον πολύ καλό αυτό Βρετανό μυθιστοριογράφο θα χαρούν ιδιαίτερα τούτο το γοητευτικό, χαμηλών τόνων, βιβλίο. Κι όσοι δεν τον ξέρουν, ευκαιρία να τον γνωρίσουν πριν πάνε σε ένα από τα γνωστά μυθιστορήματά του.
Κλασικό αστυνομικό Ο επιθεωρητής Μαιγκρέ πηγαίνει διακοπές με τη γυναίκα του σε μια παραθαλάσσια πόλη στην πλευρά του Ατλαντικού. Ονειρεύεται, φυσικά, να χαρεί ήρεμος κι ευτυχής τη θάλασσα, αλλά ο Ζορζ Σιμενόν δεν θα τον αφήσει: θα του φορτώσει την υποχρέωση να βρει τον δολοφόνο μιας διπλής στυγερής δολοφονίας. Το μυθιστόρημα «Οι διακοπές του Μαιγκρέ» (μτφρ. Αργυρώ Μακάρωφ, εκδ. Άγρα) κυκλοφόρησε το 1948 κι αποδείχτηκε ένα από τα πιο δημοφιλή έργα της σειράς.
Σύγχρονο αστυνομικό Ο συγγραφέας είναι μισός Μαυριτανός και μισός Γάλλος. Το μυθιστόρημά του, με τίτλο «Arab Jazz» (μτφρ. Αγγελική Τσέλιου, εκδ. Πόλις) διαδραματίζεται σε εκείνες τις φτωχικές συνοικίες του Παρισιού στις οποίες ζουν Αλγερινοί και Τούρκοι, Εβραίοι και Αρμένιοι, Γάλλοι και Αλβανοί. Κι όπου οι θρησκευτικές προλήψεις αναμειγνύονται με τον υποσχόμενο παράδεισο των ναρκωτικών. Όλα, φυσικά, θα ξεκινήσουν με ένα πτώμα κρεμασμένο σε ένα μπαλκόνι. Το μυθιστόρημα του Καρίμ Μισκέ βραβεύτηκε ως το καλύτερο γαλλικό μυθιστόρημα του 2012.
Συλλογή άρθρων Κάθε φορά που φτάνει στα χέρια μου ένα νέο βιβλίο του Έρικ Χομπσμπάουμ, ακριβώς επειδή φοβάμαι ότι θα είναι το τελευταίο του (ο Χομπσμπάουμ πέθανε, όπως είναι γνωστό, πέρυσι) νιώθω μια ιδιαίτερη συγκίνηση. Κι αυτοί οι «Θρυμματισμένοι καιροί. Κουλτούρα και κοινωνία στον 20ό αιώνα» (μτφρ. Νίκος Κούρκουλος, εκδ. Θεμέλιο) είναι μια συλλογή άρθρων που προκαλεί ιδιαίτερη συγκίνηση έτσι όπως, με τον απλό λόγο του μεγάλου Βρετανού ιστορικού, σε περιδιαβαίνει στους διάφορους δρόμους που πήραν οι τέχνες και τα γράμματα στον προηγούμενο αιώνα με έναν πιο εξειδικευμένο τρόπο. Έτσι, μαθαίνεις τις απόψεις του Χομπσμπάουν π.χ., για την Art nouveau ή για τον ρόλο των Εβραίων στη γερμανική κουλτούρα ή για τις διάφορες πρωτοπορίες που μοίρασαν υποσχέσεις και αποτυχίες, και αποκτάς μια πιο ολοκληρωμένη πρόσβαση στο έτσι κι αλλιώς μοναδικό σύμπαν αυτού του έξοχου ερευνητή.
