Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Ο JEAN MICHEL, Ο MOBY... ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ο JEAN MICHEL, Ο MOBY... ΚΑΙ ΟΙ ΑΛΛΟΙ

Ο ήχος του Jean Michel Jarre ήταν πάντα το σάουντρακ μιας νέας εποχής. Σήμερα, 40 μείον 1 χρόνια από την πρώτη του μεγάλη επιτυχία, η ωδή στο μέλλον έχει δώσει τη θέση της στην εξύμνηση του... υπαρκτού. Το Electronica 1 - The Time Machine είναι μια αναμνηστική ηχητική φωτογραφία του Γάλλου πρωτοπόρου με μερικούς από τους πιο διακεκριμένους επιγόνους του.

ΤΟΥ ΣΩΚΡΑΤΗ ΠΑΠΑΧΑΤΖΗ

Στην ηλικία των 67, δεν διανύει την πρώτη νεότητα. Ως μουσικός ωστόσο ξεκινά μια δεύτερη καριέρα, συστήνοντας τον εαυτό του ως γενάρχη της electronica. Ο τίτλος του νέου δίσκου τα λέει όλα. Το... φιλόδοξο project [λέξη-κλειδί, όπως πάντα] αφορά σε σειρά συνεργασιών στο στούντιο με καλλιτέχνες που σημάδεψαν τον ηλεκτρονικό ήχο, άμεσα ή έμμεσα συσχετισμένοι με τον JMJ. Κεντρική επομένως ιδέα η επισήμανση της βαρυσήμαντης επιρροής του στη γέννηση / εξέλιξη ενός είδους που η επικράτησή του παρουσιάζεται ως μονόδρομος: «Δεν υπάρχει εναλλακτική» ούτε εδώ, με την έννοια του ότι δεν υπάρχει επιστροφή σε μια εποχή προ της ηλεκτρονικής επανάστασης των late '70s - early '80s, εποχής ακριβώς που ο JMJ χτίζει τον θρύλο του.

Η παρέλαση των (συν-)υπογραφών είναι εντυπωσιακή. Πρόκειται για μια δια-γενεαλογική συνεργασία που εκτείνεται από περιπτώσεις σύγχρονες του JMJ, όπως οι εναπομείναντες Tangerine Dream, ο σκηνοθέτης / συνθέτης ηλεκτρονικών soundtracks John Carpenter και ο Pete Townshend (από τους πρώτους που πειραματίστηκαν με arpeggiator - Who's Next, 1971), έως κάποιους εκπρόσωπους της σύγχρονης ηλεκτρονικής σκηνής (Boys Noize, Gessafelstein, M83, Fuck Buttons, Little Boots, Armin Van Buuren), αλλά και προσωπικότητες προ πολλού καταξιωμένες όπως η Laurie Anderson, ο Vince Clarke, ο Moby, o 3D των Massive, οι Air. Κάποιοι από αυτούς ηχούν ελαφρώς αγνώριστοι, στην προσπάθεια να εναρμονιστούν με το «σύμπαν» τού JMJ (αληθινά συμβατό μόνο με μεμονωμένους κλάδους της ηλεκτρονικής κουλτούρας, όπως το trance / progressive house). Το αποτέλεσμα πάντως είναι συνολικά ικανοποιητικό έως και γοητευτικό, χαρακτηριζόμενο από ιδέες, παλμό, συναίσθημα και πολυμορφία. Κυρίαρχο στοιχείο και κοινός παρονομαστής, τα κύματα ευφορίας που διοχετεύονται αδιάκοπα απ' τα keyboards.

Ασχέτως ενστάσεων ως προς το έργο του JMJ (είναι πολλές και δικαιολογημένες), υπάρχει κάτι που κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί: ο Γάλλος μουσικός ήξερε πάντα να πουλάει τον εαυτό του. Τα γιγαντιαία events που έστηνε από τα τέλη της δεκαετίας του '70, εκτυλισσόμενα σε χώρους αχανείς όπως η Place De La Concorde ή η περιοχή των ... Πυραμίδων, γεμάτα υποβλητικά οπτικοακουστικά εφέ (laser, πελώριες εικόνες που μετέβαλλαν τα κτίρια σε οθόνες κ.λπ.), προανήγγελλαν την εμπειρία των multimedia. Ήταν προάγγελοι επίσης, σύμφωνα με μια υπερβολική εκτίμηση του ιδίου, της rave κουλτούρας. Στην πραγματικότητα, η underground αισθητική των αυθεντικών rave events (late '80s – middle '90s) τα τοποθετεί στους αντίποδες της δικής του προσέγγισης.

Η εξ αρχής συνένωση του ακουστικού με το οπτικό μέρος εκ μέρους του JMJ μόνο τυχαία δεν ήταν: η τεχνολογία του θεάματος είχε αποστολή εξ αρχής να συνενώσει ήχο και εικόνα σε φαντασμαγορίες αποπλανητικές των αισθήσεων. Η τεχνολογία επίσης ήταν προορισμένη να μας φέρει πιο κοντά, βλέπε: να μας ομογενοποιήσει, χρησιμοποιώντας την «επικοινωνία» ως δόλωμα. Τα γιγάντια οπτικοακουστικά shows του JMJ προβλήθηκαν εξ αρχής ως μείζονα πολιτιστικά - επικοινωνιακά events, με τις λαϊκές κινητοποιήσεις να παραβιάζουν κάθε τόσο τα Guinness records και φανερή την κινητοποίηση δυνάμεων πέραν των παραδοσιακών τής show business. Όσο για το μουσικό του τάλαντο, διοχετευμένο σε φόρμες απλές και κλασικο-ποπίζουσες (στα όρια κάποτε του kitsch), ερχόταν να προσδώσει το ανθρώπινο πρόσωπο στη φουτουριστική πανδαισία.

Βεβαίως, πρωταγωνιστής των σώου του JMJ δεν ήταν ποτέ ο άνθρωπος: αυτός υπήρξε πάντοτε συρρικνωμένος, σε ρόλο κομπάρσου. Πρωταγωνιστής ήταν και είναι... η ίδια η τεχνολογία – δημιουργός του νέου, κατ' απομίμηση του φυσικού, τεχνητού περιβάλλοντος. Μέσα από αποπλανητικές εικόνες και ήχους, το υποκείμενο μυείται στη θαυμαστική λατρεία του artificial ως μετα-φύσης, διακινδυνεύοντας την έκπτωσή του σε νεο-πρωτόγονο, πλημμυρισμένο δέος, αντίστοιχο εκείνου του αυθεντικού πρωτόγονου για το φυσικό περιβάλλον. Όσο για τη μετα-φύση, αντίθετα από την απειλητική «προκάτοχό της», θυμίζει όλο και πιο πολύ την ενδομήτριο ζωή, η παράταση της οποίας στο διηνεκές είναι εξασφαλισμένη με τη φροντίδα του επιστημονικού ιερατείου.

Στο εξώφυλλο του άλμπουμ ο φίλος μας δεν φωτογραφίζεται σαν «σοφός γέρος» αλλά σαν μπαρουτοκαπνισμένος βετεράνος, με ίματζ και φόντο παραπεμπτικά σε φιλμ επιστημονικής φαντασίας, άσχετα αν η κριτική προσέγγιση, λόγος εξύψωσης της ε.φ. σε σοβαρό είδος, δεν αποτέλεσε ποτέ έμβλημά του. Αντ' αυτής υποδέχτηκε εξ αρχής τον εναγκαλισμό της μηχανής, κυκλοφορώντας τη μία μετά την άλλη ωδές στον θρίαμβο του θετικιστικού πνεύματος.

Και όταν ο JMJ αναφέρεται στην electronica ως αξιοσέβαστο πλέον είδος, σε μουσικές κοινότητες βασισμένες σε αρχές και καλλιτεχνικά ήθη, ας μην ξεχνάμε ότι μιλάει ως «δημοκρατικών προδιαγραφών» πλανητάρχης, στο πλαίσιο ενός project που λειτουργεί με όρους... παγκοσμιοποίησης: Όλη αυτή η ρητορική θέτει αυτόματα τους καλεσμένους υπό την δική του αιγίδα, να υιοθετούν για την «κυρίαρχη αφήγηση» τη δική του οπτική.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL