Η περιτριγυρισμένη από τις θέσεις των θεατών σκηνή του ιστορικού Υπογείου είναι γεμάτη πεταμένα αποφόρια, που το είδωλό τους αντανακλάται στον κατακερματισμένο καθρέφτη που καλύπτει το βάθος της.
Μόλις το μάτι συνηθίσει στο ημίφως, παρατηρεί ότι οι σωροί από τα κουρέλια καλύπτουν, στην πραγματικότητα, ανθρώπους ξαπλωμένους στη σκηνή. Είναι οι τέσσερις ναυαγοί που πρωταγωνιστούν στο Νησί των σκλάβων του Μαριβώ, το έργο που επέλεξε για το σκηνοθετικό της ντεμπούτο με την ιδιότητα της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Θεάτρου Τέχνης η Μαριάννα Κάλμπαρη.
Το έργο, που παρουσιάστηκε το 1725 στο Παρίσι, εποχή που κορυφωνόταν το κίνημα του Διαφωτισμού και ο Ζαν Ζακ Ρουσώ δημοσίευε το Κοινωνικό συμβόλαιο, επιλέγει ως πρωταγωνιστές ένα ζευγάρι αριστοκρατών, τον Ιφικράτη και την Ευφροσύνη, και τους δούλους τους, τον Αρλεκίνο και την Κλεάνθη. Τοποθετεί τη δράση σε ένα ουτοπικό νησί, μια δημοκρατία που κυβερνάται από εξεγερμένους δούλους της αρχαίας Αθήνας, σε ένα περιβάλλον στην πραγματικότητα άχρονο, αφού οι άμεσα αναγνωρίσιμοι ως σύγχρονοι του Παλαιού Καθεστώτος πρωταγωνιστές ονοματίζονται πολίτες της αθηναϊκής μητρόπολης.
Ανάλαφρο, το έργο του Μαριβώ, σε μια πρώτη ανάγνωση, είναι μια κωμωδία μεταμφιέσεων με ηθικοπλαστικό χαρακτήρα. Ένας πέμπτος πρωταγωνιστής, ο Τριβελίνος, αρχηγός των εξεγερμένων, αναγκάζει τα δυο ζευγάρια να αλλάξουν ρούχα, ονόματα και ρόλους. Ένα πείραμα παιδαγωγικό, προκειμένου οι ευγενείς να μάθουν πώς πρέπει να φέρονται χριστιανικά στους υπηρέτες τους και να μην τους κακομεταχειρίζονται...
Όταν όμως οι πληβείοι αδράξουν την ευκαιρία για εκδίκηση για όσα τράβηξαν στα χέρια των αφεντικών τους, η βία χρειάζεται μονάχα μια σπίθα για να ξεσπάσει. Εδώ η κωμωδία αποκτά πραγματικά σκοτεινούς τόνους, τους οποίους αναδεικνύει εύστοχα η σκηνοθεσία, υπενθυμίζοντας ότι αυτή είναι μια διαδικασία που δεν αποανθρωποποιεί μόνο τα θύματα αλλά και τους θύτες. Φτάνοντας σχεδόν να βιάσει την πρώην κυρία του, ο Αρλεκίνος συνειδητοποιεί, σε μια έκλαμψη, αυτό που του λέει ζητώντας του να τη λυπηθεί: "Εσύ όμως που έγινες ελεύθερος και ευτυχισμένος δεν θα γίνεις τώρα και κακός, έτσι δεν είναι;"
Έχοντας φτάσει σε ένα σημείο μετά το οποίο δεν έχει επιστροφή, οπισθοχωρεί. Οι δύο πρώην σκλάβοι δίνουν άφεση αμαρτιών στους κυρίους τους κι αυτοί υπόσχονται πως γυρίζοντας "θα μοιραζόμαστε όλα τα καλά"... Αίσιο τέλος, λοιπόν; Όχι ακριβώς. Ο Μαριβώ στην τελευταία σκηνή τους βάζει να γονατίζουν μπροστά στους κυρίους τους, φωτίζοντας ειρωνικά όσα έχουν προηγηθεί... Τίποτα δεν έχει αλλάξει, μοιάζει να λέει.
Η σκηνοθεσία, χρησιμοποιώντας γρήγορους ρυθμούς, ντύνοντάς τους με γαλλικά τραγούδια της δεκαετίας του '60, καταφέρνει να δώσει μέσα από το ζεύγος των δούλων το εωσφορικό πνεύμα της εκδίκησης (εξαιρετική σε αυτό η Ιωάννα Παππά), αλλά και της αυτοσυνειδησίας των ορίων της εξέγερσης (εδώ ισορροπεί αποτελεσματικά ο Αινείας Τσαμάτης). Τον άβουλο και σχεδόν αόρατο Ιφικράτη (Νίκος Αλεξίου) συμπληρώνει αντιστικτικά το νευρόσπαστο της Ευφροσύνης (Βίκυ Βολιώτη). Τέλος, ο Κωνσταντίνος Ευστρατίου δανείζει τη φωνή του στον Τριβελίνο, μετατρέποντάς τον σε μια απρόσωπη μηχανή που διατυπώνει εντολές.
Σπύρος Κακουριώτης
