από τον ΑΝΤΑΙΟ ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΙΔΗ
Εκείνος είναι ένας πετυχημένος χειρούργος, που έχει την αγάπη και την εκτίμηση φίλων και συναδέλφων του. Σε μια χώρα όπου το αίμα κυλάει άφθονο και αναπάντεχα, σώζει συνεχώς ζωές: είναι ένας μικρός θεός και όλοι αναγνωρίζουν τις θετικές του υπηρεσίες. Εκείνη είναι όμορφη, τρυφερή, απελευθερωμένη, με έντονη προσωπικότητα: έχει μια σχέση ισότητας με τον άντρα της, πράγμα καθόλου δεδομένο για τη χώρα καταγωγής της.
Είναι και οι δύο Άραβες, Παλαιστίνιοι. Και ζούνε στο Ισραήλ. Ανάμεσα στους Εβραίους. Πλήρως ενσωματωμένοι στη σύγχρονη ισραηλινή κοινωνία. Οι φίλοι τους είναι Εβραίοι, ο κόσμος τους τώρα πια διαφέρει από τον κόσμο στον οποίο γεννήθηκαν. Οι δύο κόσμοι, μεταξύ τους, είναι σε έναν άγριο, παράλογο, πολύχρονο πόλεμο. Εκείνος λύνει τις υπαρξιακές του αντιφάσεις σώζοντας ζωές, είτε αυτοί είναι Εβραίοι είτε Παλαιστίνιοι. Εκείνη προσπαθεί να κρατήσει ζωντανές τις γέφυρες με τους συγγενείς της.
Ένα αξιοζήλευτο ζευγάρι. Ένας λειτουργικός γάμος. Ένα ωραίο σπίτι, μια βίλα σε ακριβό προάστιο του Τελ Αβίβ.
Μέχρι που μια μέρα όλα αλλάζουν. Κάπου, σκάει μια βόμβα. Κι αρχίζουν να έρχονται, το ένα μετά το άλλο, τα φορεία με τους νεκρούς και τους τραυματίες - κυρίως παιδιά. Κι εκείνος, όπως πάντα, θα δώσει τον καλύτερο εαυτό του να σώσει ζωές. Η βόμβα έπεσε σε ένα κέντρο όπου γιορτάζονταν παιδικά γενέθλια. Μια ακόμα τρομοκρατική πράξη. Μια ακόμα φονική επίθεση. Μια ακόμα επίθεση αυτοκτονίας. Μια ακόμα πράξη απελπισίας.
Κι ύστερα, ξαφνικά, το παράλογο θα μπει στη ζωή του Άραβα χειρούργου. Ένας αντιπαθής μπάτσος της Αντιτρομοκρατικής θα του πετάξει κατά πρόσωπο ένα κομμάτι αλήθειας, που ο ίδιος δεν θα θελήσει να αποδεχτεί σαν αλήθεια. Ανάμεσα στα νεκρά θύματα -με φαγωμένο από τη βόμβα το μισό σώμα της- είναι και η γλυκιά, απελευθερωμένη σύζυγος του. Σκληρό το χτύπημα. Κι ακόμα πιο σκληρή θα γίνει η πραγματικότητα όταν ο μπάτσος θα του αποκαλύψει ότι η σύζυγός του, η γυναίκα με την οποία έζησαν μαζί 15 χρόνια, είναι η δολοφόνος των μικρών παιδιών, είναι η τρομοκράτισσα που ζώστηκε τις βόμβες και πήγε να σπείρει τον θάνατο.
Εδώ είναι Ισραήλ. Οι ανακρίσεις βαριές, όλοι είναι ένοχοι μέχρι αποδείξεως του εναντίου, η άσκηση ψυχολογικής βίας θεωρείται κάτι φυσικό σε μια χώρα όπου η σωματική βία είναι καθημερινότητα. Ο διάσημος γιατρός δεν είναι πλέον διάσημος γιατρός και αξιοσέβαστος, αλλά ένας ύποπτος Παλαιστίνιος, κάποιος που δεν μπορεί να γίνει πιστευτός όταν φωνάζει ότι όλα είναι ένα λάθος, ότι η γυναίκα του, αυτή η γυναίκα που δεν πιστεύει σε θρησκείες και που δεν είχε ποτέ ιδιαίτερες εθνικιστικές εξάρσεις, μπορεί να είναι η υπεύθυνη για μια τόσο τρομερή σφαγή.
Κάποια στιγμή, πεισμένοι προφανώς για την αθωότητά του, οι Ισραηλινοί θα τον αφήσουν ελεύθερο, να επιστρέψει στο -παραβιασμένο και με κάποιο ανώνυμο σπρέι να έχει γράψει στην πρόσοψη την κατηγορία «παιδοκτόνοι!»- σπίτι του. Εκείνος, όμως, αντί να προσπαθήσει να γυρίσει σελίδα, εξακολουθεί να μην καταλαβαίνει. Η ανακάλυψη ότι ουσιαστικά δεν γνώριζε την γυναίκα που ζούσε μαζί του, η ανακάλυψη ότι η γυναίκα είχε κι έναν άλλο εαυτό, εντελώς άγνωστο και ανεξιχνίαστο σε αυτόν, δεν είναι μόνο ένα θανάσιμο πλήγμα στον εγωισμό του, είναι κάτι που θέτει σε αμφισβήτηση τα ίδια τα θεμέλια της ζωής του, τον ίδιο τον ρόλο του ως Άραβα πολίτη μιας ισραηλινής κοινωνίας.
Συγκεντρώνοντας κάποιες μικρές ενδείξεις και κάποιες μικρές πληροφορίες, ο γιατρός θα πάει στη Ναμπλούζ, εκεί όπου ζουν οι Παλαιστίνιοι συγγενείς του και συγγενείς της γυναίκας του. Σκοπός του, να βρει ποιος ή ποιοι έπεισαν τη γυναίκα του να κάνει κάτι τόσο ξένο στην προσωπικότητα και στις αντιλήψεις της. Κι εκεί θα βρεθεί σε μια άλλη πραγματικότητα, μια πραγματικότητα που είχε ξεχάσει. Σε μια άλλη κοινωνία, φτωχή και πολύχρωμη, γραφική και μυστηριώδη, συναισθηματική και φοβισμένη, αθώα και επιθετική.
Θα είναι, φυσικά, σε αυτή την κοινωνία, ανεπιθύμητος. Κι όχι μόνο επειδή προσπαθεί να έρθει σε επαφή με τους θρησκευτικούς ηγέτες που επιμένουν στο όνομα του Αλλάχ να δημιουργούν στρατιές μαρτύρων, ούτε μόνο διότι τον υποπτεύονται ότι μπορεί να είναι πράκτορας του εβραϊκού σιωνισμού. Αλλά και επειδή, έτσι κι αλλιώς, στα μάτια ορισμένων είναι ένας προδότης του λαού του, η ενσάρκωση αυτού που στα μάτια των φανατικών ισλαμιστών είναι η μεγαλύτερη αμαρτία: ο άνθρωπος που θέλει να τελειώνουν οι πόλεμοι και οι άνθρωποι να μπορούν να συμβιώνουν («όλοι οι Εβραίοι είναι και λίγο Παλαιστίνιοι, όλοι οι Παλαιστίνιοι είναι και λίγο Εβραίοι») και να ζούνε ειρηνικά στη στενή, άνυδρη λουρίδα γης που τους έλαχε να ζουν.
Όταν θα επιστρέψει στο σπίτι του, ο γιατρός δεν θα είναι πια ο ίδιος άνθρωπος. Τώρα θα έχει να αντιμετωπίσει και τη δυσπιστία των Εβραίων φίλων του, αφού θα αρνηθεί να πάει στην αστυνομία και να αποκαλύψει πρόσωπα και πράγματα. Είναι, άραγε, τώρα πια σοφότερος; Είναι. Φέρνει όμως η σοφία την ευτυχία και τη νηνεμία; Όχι δεν τη φέρνει. Απλώς τώρα είναι σε θέση να καταλάβει τις αλήθειες και των δύο πλευρών. Και είναι δύο αλήθειες διαφορετικές, η καθεμία με τα δίκια της και τα άδικά της. Κι εκείνος θα αποφασίσει να μην υποστηρίζει πλέον καμία από τις δύο αλήθειες. Ακριβώς επειδή δεν θέλει να συνεχίσει αυτό το παιχνίδι του φανατισμού που κυριαρχεί και στις δύο πλευρές των χαρακωμάτων.
Το πώς θα ζήσει, από εδώ και πέρα, δεν θα το μάθουμε ποτέ.
Ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα
Η ιστορία αυτή είναι από μια συγκλονιστική ταινία που παίζεται αυτές τις μέρες και στην Αθήνα, η οποία με τη σειρά της βασίζεται σε ένα συγκλονιστικό μυθιστόρημα που κυκλοφορεί στην Ελλάδα εδώ και μερικά χρόνια.
Το βιβλίο είναι του Αλγερινού Γιασμίνα Χάντρα, του άντρα συγγραφέα με το γυναικείο ψευδώνυμο, και έχει τον τίτλο «Το τρομοκρατικό χτύπημα» (μτφρ. Γιάννης Στρίγκος, εκδ. Καστανιώτη). Η ταινία έχει τον τίτλο «Η επίθεση», είναι μια λιβανο-βελγο-γαλλική παραγωγή, με σκηνοθέτη τον Ζιάντ Ντουεϊρί - έναν πραγματικό ήρωα που κατάφερε μετά από 6 χρόνια απίστευτης ταλαιπωρίας, να πείσει Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους να δεχτούν να συνεργαστούν και να δώσουν την άδεια για τα γυρίσματα (η ταινία είναι γυρισμένη κανονικά στο Τελ-Αβίβ και στη Ναμπλούς...)
Ο Γιασμίνα Χάντρα, πρώην στρατιωτικός που έζησε από κοντά τη φρίκη του αλγερινού εμφύλιου και τη δολοφονική λύσσα των φανατικών ισλαμιστών, είναι από τους λίγους συγγραφείς που έχουν γράψει με τόση οξυδέρκεια για το περιβόητο χάσμα που εξακολουθεί να υπάρχει μεταξύ Ανατολής και Δύσης, μεταξύ χριστιανών και μουσουλμάνων. Ο ίδιος ζει τώρα πια στη Γαλλία, αλλά αυτό δεν τον κάνει να χαρίζει κάστανα στους Δυτικούς, αφού θεωρεί ότι το μεγαλύτερο μέρος της ευθύνης για αυτόν τον ακήρυχτο πόλεμο τον έχουν οι Δυτικοί που με την αλαζονεία και τις ιμπεριαλιστικές τους διαθέσεις δεν έδειξαν ποτέ τη διάθεση να κατανοήσουν τον αραβικό κόσμο και τις αντιφάσεις του. Το «Τρομοκρατικό χτύπημα» ανήκει σε μια τριλογία αφιερωμένη στον αραβικό κόσμο. Οι άλλοι δύο τίτλοι έχουν να κάνουν με το Αφγανιστάν («Τα χελιδόνια της Καμπούλ») και το Ιράκ («Οι σειρήνες της Βαγδάτης»). Η ανάγνωση και των τριών μυθιστορημάτων δίνει στον αναγνώστη περισσότερα κλειδιά για την κατανόηση των ευαίσθητων αυτών περιοχών του πλανήτη από οποιαδήποτε στρατιά αναλύσεων, δοκιμίων και ιστορικών πραγματειών.
