Live τώρα    
20°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
20 °C
18.2°C22.0°C
1 BF 47%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
18 °C
14.7°C21.2°C
2 BF 57%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
17 °C
16.0°C19.4°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
20 °C
18.8°C21.5°C
1 BF 61%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.9°C18.4°C
2 BF 63%
"Ο αεικίνητος χάρτης κάθε ψυχής χωριστά"
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

"Ο αεικίνητος χάρτης κάθε ψυχής χωριστά"

Βυθίστηκα στην τελευταία συγκεντρωτική έκδοση των διηγημάτων της Ρέας Γαλανάκη αναζητώντας με φανατική νοσταλγία τις συγκινήσεις των εποχών μιας νεότητας όπου ένα σχεδόν γαλάζιο χέρι στον τίτλο έμεινε να υπονοεί, μετά από μια εικοσαετία σχεδόν που το είχα διαβάσει, μια απόκοσμη ιδιότητα της αθανασίας. Όπου το επιστολικό ημερολόγιο μιας ιχνηλασίας στα Αχαϊκά του Παυσανία ενός Ιταλού περιηγητή του 18ου αιώνα είχε ζωντανέψει και δικαιώσει δικές μου σκιές ανεξιλέωτων συγκινήσεων… Η μνήμη με ξεγελά, εγώ έχω αλλάξει, έμπαινα πάντως σε άλλο ποτάμι με τη νέα ανάγνωση. Όλα ζωντάνευαν με μια νέα λάμψη. Και η δική μου νεότης. Αυτή είναι η συνταγή τελικά των Ελληνοσύρων Μάγων, το απόσταγμα που επαναφέρει τους τόπους, τα πρόσωπα, «τη μικρή μου κάμαρα» και την αίσθηση τόσο κοντά στον προ εικοσαετίας συγκλονισμό. Βεβαιώθηκα από τη σημείωση της συγγραφέως στο τέλος του βιβλίου ότι επρόκειτο όντως και κυρίως για το περιεχόμενο εκείνης της λαμπρής συλλογής για την οποία η Γαλανάκη βραβεύθηκε με το Κρατικό Βραβείο Διηγήματος το 2005 μαζί με ακόμα μερικά επετειακά δημοσιευμένα στο ημερολόγιο της Ένωσης Συγγραφέων για παράδειγμα ή σε μια εκδήλωση του ραδιοφωνικού σταθμού 9,84.

Μερικές λοιπόν παρατηρήσεις του αναγνώστη που ξαναδιαβάζει τα διηγήματα και προσπαθεί να κατανοήσει από πού προέρχεται αυτή η «χαρά», να στοχαστεί πάνω στην αξία τους. Εκτός βεβαίως από το γεγονός της επίδρασης που ασκούν -όπως έχει πει ο Ίταλο Καλβίνο στους αφορισμούς του γιατί να διαβάζουμε τους κλασικούς- τόσο επειδή επιβάλλονται ως αλησμόνητα όσο και επειδή κρύβονται στις πτυχές της μνήμης με τη μορφή του συλλογικού ή ατομικού ασυνείδητου - όπως ακριβώς συνέβη με μένα.

Ένα ατέρμονο γαϊτανάκι της ύπαρξης

Μικρές ιστορίες που βλασταίνουν από μια ανάμνηση αναβιώνουν από ένα σπάραγμα εκμυστήρευσης ενός νεκρού ανιόντος, μια παλιά φωτογραφία, ένα αρχαίο κείμενο, μια αρχειακή πηγή, ακόμα κι από την ειδησεογραφία και ξεδιπλώνονται όχι ως γραμμικές ή περίτεχνες αφηγήσεις, αλλά ως διαρκείς αναδιπλώσεις του λόγου γύρω από τον εαυτό του, επίμονες περιδινήσεις, αναζητήσεις της αιτίας των πραγμάτων. Όπου η συνείδηση του αναγνώστη διευρύνεται επ' άπειρον, ο χρόνος αναιρείται αφού τα παρόντα, τα μέλλοντα και όσα έχουν συμβεί συνδέονται σε μια μαγική αλυσίδα, με τον αφηγητή να προτρέχει, να διστάζει, να χρησμοδοτεί, να δικαιολογεί, να απορεί, στρίβοντας το νήμα της αφήγησης σε ένα ατέρμονο γαϊτανάκι της ύπαρξης.

Αυτός ο τρόπος -η σκηνοθετική μαστοριά του γραφιά πείτε τη- πιστεύω πως πρόκειται για την κατάσταση όπου, αν και λόγιος, ο συγγραφέας καταλαμβάνεται από ένα πνεύμα υπερκόσμιας αντίληψης των πραγμάτων, γίνεται ένθεος και με το άγγιγμά του μεταμορφώνει το σύμπαν και την ψυχή τού αναγνώστη.

Ο χρόνος που αναιρείται, ο χορός αιτίων κι αιτιατών, οι νομοτέλειες της ζωής, τα πάθη του βίου των χαρακτήρων των ηρώων και ένας μαγικός ρεαλισμός όπου η φύση και τα στοιχειά της συμμετέχουν σε μια μοναδική ένωση των αντιθέτων. Η υπομονή και η ψυχραιμία του ορθού λόγου και η παραφορά της μαγείας, μαζί αυτές θα έλεγα δίνουν το στίγμα μιας αλχημείας - το χρυσάφι το αληθινό.

Συνάντηση ξανά -με παλιούς γνώριμους, την έγκλειστη Όλγα της εποχής της «Κρητικής Πολιτείας», τον άτυχο βοσκό του Παναχαϊκού όρους τον Σέλεμνο, το τρυφερό ξόδι προς την επιστήθια Φρίντα Λιάππα- και τους αγαπημένους της από παλιά -Ανδρέα Ρηγόπουλο, Λουί, τον Ισμαήλ Φερίκ Πασά και την Ελένη Αλταμούρα, τον Κανένα- σε ένα ονειρικό τσάι με παλιό σερβίτσιο.

Χαρτογραφεί ιστορώντας

H Γαλανάκη έχει ένα ιδιαίτερο χάρισμα στην ψυχοχαρτογραφία -αναφέρομαι στην ιδιαίτερη απεικόνιση της ψυχής των πόλεων. Ένας τρόπος που απεικονίζονται σύμφωνα με τον Λεκατσά οι καστροπολιτείες με τις παραδόσεις των λαβυρίνθων. Για τη Γαλανάκη και τη λαβυρινθική απεικόνιση των σπλάχνων της Αθήνας έχω αναφερθεί εδώ στην «Αυγή» στο σημείωμά μου για την «Άκρα (της) ταπείνωση». Αυτόν τον τρόπο εννοεί ο Σικελιανός με αφορμή το «Χρονικό μιας πολιτείας» του Παντελή Πρεβελάκη -θυμηθείτε την εικονογράφηση του βιβλίου, με τον ασκητή να κρατά στα χέρια του μια πολιτεία πέτρινη- «μια χωροπούλα ολάκερη στη φούχτα του στημένη / με το καστρί, με τα κελιά με τα καμπαναριά / όμοια βαθιά μου σήμερα μιαν πολιτεία χαμένη / μ’ από λογάρι καθαρό σκληρά πελεκητή». Αυτός είναι ο θαυμαστός ο τρόπος που ιστορείται η πόλη του Ηρακλείου του 19ου αιώνα στο βλέμμα μιας έγκλειστης γυναίκας από τη φυλακή και αποκόμματα εφημερίδων στην «Ιστορία της Όλγας». Η Ρ. Γαλανάκη χαρτογραφεί ιστορώντας, αλλάζοντας διαρκώς τα σύνορα «στον χάρτη του κόσμου. Στον αεικίνητο χάρτη κάθε ψυχής χωριστά».

Και τα διηγήματά της είναι κλασικά, «δημιουργούν αδιάκοπα έναν κονιορτό αναλύσεων και τον αποτινάζουν από πάνω τους».

info: Διηγήματα

Ρέα Γαλανάκη

Εκδόσεις Καστανιώτη, 2020

Σελ.: 176

Τιμή: 15 ευρώ

Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL