Ο Μίλτος Πασχαλίδης κυκλοφόρησε πριν από λίγο καιρό τον ενδέκατο -μείον τους ζωντανά ηχογραφημένους- προσωπικό δίσκο του «Στη χώρα των αθώων». Είναι μια εργασία με σαφές, όπως πάντα, το κοινωνικοπολιτικό στίγμα του και πλέον πολυσυλλεκτικό ήχο από κάθε προηγούμενη φορά, η οποία χαρακτηρίζεται από τρία θαυμάσια, αλλά και ξεχωριστά ντουέτα του, με τον Γιώργο Νταλάρα στο ομότιτλο τραγούδι, τον Φοίβο Δεληβοριά και τον μεγάλο απόντα Θάνο Μικρούτσικο.
Ο σχεδόν πενηνταενάχρονος, πλέον, εκλεκτός τραγουδοποιός και ερμηνευτής μας μίλησε γι' αυτήν, διαμαρτυρήθηκε όπως όλοι και όλες οι ομότεχνοί του για τη συνεχιζόμενη αδιαφορία της Πολιτείας για τον κλάδο τους, που εξακολουθεί να δοκιμάζεται από τις οικονομικές συνέπειες της καραντίνας και των υπολοίπων μέτρων για την πανδημία, αλλά και εξέφρασε με τον ήρεμο τρόπο του την αγανάκτησή του για όσα άλλα συμβαίνουν σε αυτή τη χώρα των οιονεί και εσαεί αθώων και ανυποψίαστων.
* Υποθέτω ότι ο τίτλος προϋπήρχε, αλλά απέκτησε για εσένα μεγαλύτερη βαρύτητα και περιεχόμενο μετά την πανδημία και την καραντίνα; Και τι σημαίνει εν τέλει για εσένα η «χώρα των αθώων» και γιατί είναι αυτή η Ελλάδα;
Ο τίτλος προέκυψε από το ποίημα του Μάνου Ελευθερίου για τον Βαγγέλη Γιακουμάκη και είναι προφανώς ειρωνικός. Σε αυτή τη χώρα δεν φταίει ποτέ κανείς και για τίποτα.
* Πρέπει να είναι ο δίσκος σου με τα περισσότερα ντουέτα. Γιατί αποφάσισες να ερμηνεύσεις αυτά τα τραγούδια ντουέτο και γιατί καθένα με τον συγκεκριμένο ερμηνευτή;
Δεν το είχα σκεφτεί, αλλά έχεις δίκιο. Όταν φτιάχνω ένα τραγούδι, αφουγκράζομαι τι μου ζητάει το ίδιο και ακολουθώ τις επιταγές του. Το «Στη χώρα των αθώων» το είχα φτιάξει για να το πούμε παρέα με τον Γιώργο Νταλάρα και τον Λαυρέντη Μαχαιρίτσα. Όταν ηχογραφήθηκε, ο Λαυρέντης είχε φύγει. Το «Σκιές αγγέλων» μου ζητούσαν επίμονα τον Φοίβο Δεληβοριά, όπερ και εγένετο. Με τον Θάνο Μικρούτσικο είχαμε πει εδώ και δεκαπέντε χρόνια να κάνουμε ένα ντουέτο και το προλάβαμε την ύστατη ώρα.
* Τι θυμάσαι περισσότερο από τον Θάνο Μικρούτσικο, αλλά και τι σου λείπει περισσότερο από εκείνον; Ποιο είναι, αλήθεια, το αγαπημένο σου δικό του τραγούδι, είτε το έχεις ερμηνεύσει είτε όχι;
Θυμάμαι τα πάντα και μου λείπει κάθε ημέρα, αλλά τον έχω παρέα μου και τον συμβουλεύομαι διαρκώς. Χωρίς να μπορώ να ξεχωρίσω τραγούδια, έχω τρεις αγαπημένους δίσκους: «Εμπάργκο», «Στου αιώνα την παράγκα» και «Η θάλασσα στη σκάλα».
* Αντίθετα με τους περισσοτέρους ομότεχνούς σου, σου βγαίνει πολύ πιο δύσκολα ο ερωτικός στίχος από τον κοινωνικό / πολιτικό, έτσι δεν είναι; Σε τι πιστεύεις ότι οφείλεται αυτό;
Γράφουμε πάντα γι' αυτό που λείπει. Ό,τι είναι παρόν δεν χρειάζεται περιγραφές, απλά το ζεις. Υποθέτω λοιπόν ότι η κοινωνική δικαιοσύνη μου λείπει περισσότερο από τον έρωτα...
* Προσπαθείς να προτείνεις έναν όσο το δυνατόν νέο ήχο με κάθε δίσκο σου ή είναι απλώς όπως προκύπτει κάθε φορά κατά την ηχογράφησή του με την όσμωση ανάμεσα στους μουσικούς της μπάντας σου;
Μου αρέσει να πειραματίζομαι με τον ήχο και να τον φρεσκάρω στο πλαίσιο του δυνατού, αλλά δεν είναι αυτοσκοπός. Σκοπός είναι απλώς να μου αρέσει και, ει δυνατόν, να φτιάξω κάτι που θα φανεί συναισθηματικά χρήσιμο σε όποιους/ες το ακούν.
* Ποιο τραγούδι του δίσκου αγαπάς περισσότερο, αλλά και ποιο θεωρείς το σημαντικότερο, αν βέβαια δεν είναι το ίδιο;
Δεν έχω ιδέα! Τα τραγούδια, όταν τα ολοκληρώνω, δεν τα θεωρώ κτήμα μου. Είναι όλων όσοι τα αγαπούν και βρίσκουν κομμάτια του εαυτού τους εντός τους.
* Υπάρχει αλήθεια κάποιος/α ερμηνευτής ή ερμηνεύτρια που θα ήθελες να κάνεις ντουέτο μαζί του/της και δεν έχει συμβεί ακόμα;
Με την Ελένη Βιτάλη και τους αδελφούς Κατσιμίχα.
* Και αντίστοιχα κάποιος συνθέτης/τραγουδοποιός που θα ήθελες να ερμηνεύσεις τραγούδια του ή από αυτή την πλευρά είσαι πλέον πλήρης;
Έχοντας ερμηνεύσει Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Λεοντή, Μαρκόπουλο, Μικρούτσικο, Μαυρουδή και Σταυριανό υπό την καθοδήγησή τους, είμαι μάλλον πλήρης. Αλλά ποτέ δεν λέω όχι στα ωραία τραγούδια. Δεν ξέρεις τι φέρνει το μέλλον...
* Πώς βίωσες προσωπικά την καραντίνα; Πιστεύεις ότι κέρδισες, έμαθες κάτι από αυτήν, αλλά και ότι ίσως συνολικά ως λαός διδαχθήκαμε κάτι;
Στην αρχή είχε μια γοητεία, όπως οτιδήποτε καινούργιο, αλλά μετά ένιωσα ασφυξία. Και σίγουρα δεν έμαθα κάτι που δεν ήξερα...
* Πώς κρίνεις τη στάση της Πολιτείας απέναντι στους ανθρώπους του πολιτισμού και ειδικά του ακροάματος και του θεάματος, που δοκιμάστηκαν τόσο πολύ οικονομικά κατά τη διάρκεια της καραντίνας και συνεχίζουν να δοκιμάζονται;
Τα μέτρα της Πολιτείας είναι ελλιπή και αποσπασματικά και το υπουργείο Πολιτισμού στάθηκε απέναντί μας ενώ εμείς προσδοκούσαμε να είναι δίπλα μας. Δεν ζητάμε τίποτε παραπάνω απ' ό,τι όλοι οι άλλοι επαγγελματίες: ανοιχτά αυτιά, ανοιχτά μυαλά και στοιχειώδη υποστήριξη. Καταλαβαίνουμε ότι όλοι οι κλάδοι έχουν προβλήματα, αλλά σ' εμάς δεν έχει δοθεί ούτε καν σαφής οδικός χάρτης επιστροφής στις εργασίες μας. Αν πρέπει να κάνουμε παραστάσεις με τριακόσια ή τετρακόσια άτομα, μάλλον το 80% των συναδέλφων δεν θα εργαστούν το καλοκαίρι.
* Αισιόδοξος για το μέλλον της χώρας μας και των ανθρώπων της ή όχι;
Είμαι γονέας, άρα καταδικασμένος να αισιοδοξώ!
* Και, τέλος, όσο βέβαια το επιτρέπουν αυτό οι νέες συνθήκες που βιώνουμε όλοι, ποια είναι τα σχέδια σου για το καλοκαίρι, αλλά ίσως και κάποια πρώτα για τη χειμερινή σεζόν, η οποία προμηνύεται πολύ δύσκολη;
Υπάρχουν σχέδια για μια μικρή σειρά συναυλιών τον Αύγουστο και τον Σεπτέμβριο, αλλά πριν τις ανακοινώσουμε περιμένουμε μήπως υπάρξουν νέες -εύχομαι πιο ευνοϊκές- οδηγίες για την πραγματοποίησή τους.
Ευχή που δεν μπορεί παρά να είναι κοινή όλων μας, μουσικών τε και μουσικόφιλων...
Στηρίξτε την έγκυρη και μαχητική ενημέρωση. Στηρίξτε την Αυγή. Μπείτε στο syndromes.avgi.gr και αποκτήστε ηλεκτρονική συνδρομή στο 50% της τιμής.
