Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Το τάμα της ειρήνης των Λουζιτανών με τους Άγγλους
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το τάμα της ειρήνης των Λουζιτανών με τους Άγγλους

Η θέα της γέφυρας του 1966 "Πόντε Σαλαζάρ", η οποία μετά την Επανάσταση των Γαρυφάλλων στις 25 Απριλίου του 1974 ονομάστηκε "Γέφυρα 25ης Απριλίου" από τη βάση του Βασιλέα Χριστού

Κείμενο - φωτογραφίες: ΘΑΝΟΣ ΠΑΝΑΓΟΠΟΥΛΟΣ

Τρίτη 9 Μαΐου 1386. Στο Ουίνδσορ της κομητείας Μπερκσάιρ στη Νοτιοανατολική Αγγλία υπογράφεται η ομώνυμη συμμαχία μεταξύ Πορτογάλων και Άγγλων ως αποτέλεσμα της συμβολής των τελευταίων στην νίκη των Λουζιτανών κατά των Καστιγιάνων, που με τη σειρά τους είχαν τη βοήθεια Γάλλων και Οξιτανών, στη Μάχη της Αλζουμπαρότα. Η Συνθήκη του Ουίνδσορ, η οποία θα εξακολουθεί να διαρκεί ακόμη και τον 21ό αιώνα, οπότε θα θεωρηθεί η μακροβιότερη σε ισχύ διπλωματική συμφωνία, επικυρώνει τη συμμαχία των δύο χωρών και θα επισφραγισθεί το επόμενο έτος με έναν γάμο. Του 30χρονου βασιλιά Ιωάννη Α' της Πορτογαλίας ή Ιωάννη του Καλού, του ιδρυτή του οίκου των Αβίς, και της 27χρονης Φιλίππα του Λάνκαστερ. Θα πρέπει να σημειωθεί πάντως πως κάποιοι ιστορικοί του 21ου αιώνα θα διαφωνήσουν ως προς το ποια είναι αρχαιότερη συμμαχία, θεωρώντας ότι βρίσκεται ακόμη σε ισχύ η Αρχαία Συμμαχία του 1295 μεταξύ Σκώτων και Γάλλων, γνωστή ως "Vieille Alliance" στα γαλλικά, "Auld Alliance" στα σκωτικά και "Seann-chaidreachas" στα σκωτικά γαελικά.

Παρασκευή 1 Σεπτεμβρίου 1939. Στις 04.44 το πρωί το γερμανικό θωρηκτό Σλέσβιχ - Χόλσταϊν ανοίγει πυρ κατά πολωνικού οχυρού σε μια χερσόνησο του Γκτανσκ, τη Βέστερπλαττε. Πρόκειται για τα πρώτα πυρά του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Εντός της ημέρας, η πορτογαλική κυβέρνηση θα ανακοινώσει ότι παραμένει σε ισχύ η ηλικίας 553 ετών Συνθήκη του Ουίνδσορ. Καθώς όμως οι Βρετανοί δεν σπεύδουν να ζητήσουν πορτογαλική βοήθεια, οι Λουζιτανοί κηρύσσουν ουδετερότητα την οποία θα αποδεχθούν οι Βρετανοί με Μνημόνιο Κατανόησης στις 5 Σεπτεμβρίου, δύο 24ωρα μετά την κήρυξη του πολέμου από Γάλλους, Βρετανούς και αποικίες τους εναντίον των Γερμανών. Όταν στα επόμενα χρόνια οι χιτλερικές στρατιές θα κατακτήσουν το μεγαλύτερο μέρος της Ευρώπης, η Πορτογαλία θα αποτελεί μία από τις ελάχιστες "νησίδες" ειρήνης στη Γηραιά Ήπειρο, παραμένοντας ουδέτερη παρά τις πιέσεις και των δύο πλευρών, και ειδικά για τη χρήση των στρατηγικής σημασίας Αζορών.


Το άγαλμα - τάμα της ειρήνης και της ουδετερότητας των Λουζιτανών στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο

Η σημασία της πορτογαλικής ουδετερότητας δεν είναι μικρή. Χάρη στην Ιβηρική Πράξη της Παρασκευής 17 Μαρτίου 1939, μόλις 14 ημέρες προτού λήξει ο Ισπανικός Εμφύλιος, το πρωτόκολλο που θα υπογράψουν οι δύο χώρες στις 29 Ιουλίου 1940 μετά την πτώση της Γαλλίας, αλλά και τις συναντήσεις των Σαλαζάρ και Φράνκο, οι δύο χώρες της χερσονήσου θα παραμείνουν ουδέτερες. Κάτι που θα αποβεί σε βάρος των Γερμανών, καθώς χάνουν την ευκαιρία μιας "εύκολης" απόβασης στη Βόρεια Αφρική μέσω Ιβηρικής. Εκτός αυτού, η ουδετερότητα της Πορτογαλίας θα βοηθήσει σχεδόν ένα εκατομμύριο Ευρωπαίους να αποφύγουν τα δεινά του πολέμου αναχωρώντας από την πορτογαλική πρωτεύουσα για ΗΠΑ, Μέση Ανατολή και άλλους προορισμούς. Αυτόν τον σταθμό προς την ελευθερία χρησιμοποιούν στην "Καζαμπλάνκα" η Ίλζε -από το θρυλικό κινηματογραφικό ζευγάρι Ρικ Μπλέιν (Χάμφρεϊ Μπόγκαρτ) και Ίλζα Λουντ (Ίνγκριντ Μπέργκμαν)- μαζί με τον σύζυγό της Βίκτορ Λάζλο (Πολ Χένριντ). Και είναι τότε που θα πει ο Αντουάν ντε Σεντ-Εξιπερί ότι η ουδετερότητα της Πορτογαλίας αποτελεί απόδειξη ότι "υπάρχει Θεός".

Κυριακή 17 Μαΐου 1959. Χάρη στην ουδετερότητα που τήρησε στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, η Πορτογαλία όχι μόνο εισήλθε στη μεταπολεμική εποχή αλώβητη, αλλά και πλουσιότερη. Σε ανάμνηση της ουδετερότητας, ο μακροβιότερος δικτάτορας του 20ού αιώνα Αντόνιο ντε Ολιβέιρα Σαλαζάρ εγκαινιάζει στην Αλμάδα, πόλη - προέκταση της Λισσαβώνας με την οποία την ενώνει η Γέφυρα της 25ης Απριλίου, ένα ιερό μνημείο. Πρόκειται για το Σαντουάριο ντε Κρίστο Ρέι, το Ιερό του Βασιλέως Χριστού, αποτελούμενο από ένα πανύψηλο βάθρο πάνω στο οποίο στέκεται ένα άγαλμα του Ιησού που κοιτάζει από ψηλά τη Λισσαβώνα.

Το άγαλμα εμπνεύσθηκε ο Πατριάρχης Λισσαβώνος (οι Καρδινάλιοι Αρχιεπίσκοποι της πορτογαλικής πρωτεύουσας, της Βενετίας και του Τολέδου ονομάζονται και "Πατριάρχες") από το άγαλμα του Κρίστο Ρεντέντορ, του Λυτρωτή Χριστού που από τις 12 Οκτωβρίου του 1931 κοιτάζει από την κορυφή του Κορκοβάδο στα 700 μέτρα το Ρίο ντε Ζανέιρο, όταν το 1934 επισκέφθηκε την πρωτεύουσα ακόμη -έως το 1960- της Βραζιλίας. Το τεράστιο τσιμεντένιο μνημείο εκφράζει την ευγνωμοσύνη των Πορτογάλων για τη διάσωσή του από τη δίνη του πολέμου υλοποιώντας μετά από εργασίες 10 ετών τάμα που είχε κάνει στις 20 Απριλίου του 1940 η σύνοδος των Πορτογάλων επισκόπων για αποφυγή του πολέμου.

Το μνημείο αποτελείται από πανύψηλο τραπεζοειδές βάθρο ύψους 82 μέτρων, σχέδιο του αρχιτέκτονα Αντόνιο Λίνο, με τέσσερεις κατακόρυφες αψίδες που οδηγούν σε επίπεδη πλατφόρμα πάνω στην οποία ορθώνεται το ύψους 28 μέτρων άγαλμα του Χριστού, έργο του γλύπτη Φρανσίσκο Φράνκο ντε Σόουζα. Το άγαλμα σχηματίζει σταυρό αποτελούμενο από το σώμα του Χριστού για κάθετο σκέλος και από τα εκτεινόμενα, σαν να αγκαλιάζουν ολόκληρη την πόλη, χέρια για οριζόντιο.

Μπορεί ο Βασιλέας Χριστός να αποτελεί το δημοφιλέστερο αξιοθέατο της Λισσαβώνας, ωστόσο συναρπαστική είναι και η θέα που προσφέρει. Από την οροφή του βάθρου, στα 82 μέτρα πάνω από τον ύψους 133 μέτρων λόφο, η θέα περιέχει την πόλη, τον ποταμό Τάγο, τη "Γέφυρα της 25ης Απριλίου" που θυμίζει έντονα την "Γκόλντεν Γκέιτ" του Σαν Φρανσίσκο και το λιμάνι.

Το πανόραμα, η ησυχία, το υψόμετρο, ακόμη και το χτισμένο στο βάθρο ιερό της Νόσα Σενιόρα ντα Παζ, της "Παναγίας της Ειρήνης", αν μη τι άλλο σε ωθούν και αυτά μαζί με το μνημείο να αναλογιστείς την πολυτιμότητα του αγαθού που ονομάζεται "Ειρήνη".

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL