Του Άλκη Φαρμάκη*
Δεν είναι σύνηθες μια οργάνωση ειρήνης να γίνεται εκδότης, έστω και εφάπαξ. Συμβαίνει στην περίπτωση έκδοσης του βιβλίου «Λαμπράκης - Κύπρος / Κοινή Πορεία Ειρήνης, με συγγραφέα τον δια βίου ειρηνιστή Πάνο Τριγάζη, γνωστό και από το βιβλίο «Ο Λαμπράκης και το κίνημα Ειρήνης», που κυκλοφορεί και στα αγγλικά από το Ίδρυμα Μπέρτραντ Ράσελ της Βρετανίας.
Το τωρινό βιβλίο του Πάνου Τριγάζη, που κάνει «πρεμιέρα» την Πέμπτη 19 Σεπτεμβρίου, 2019, ώρα 7 μ.μ,. στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 2Α, Σύνταγμα), εκδόθηκε από το Παρατηρητήριο Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ), το οποίο είναι πλήρες μέλος του τιμημένου με Νόμπελ Διεθνούς Γραφείου Ειρήνης.
Ο Γρηγόρης Λαμπράκης, πανελλήνιο και διεθνές σύμβολο αγώνα για την ειρήνη, δεν είχε επισκεφτεί την Κύπρο, μάλλον δεν πρόλαβε, αφού δολοφονήθηκε στα 50 χρόνια του από το φασιστικό παρακράτος, στις 22 Μαΐου 1963. Την ίδια χρονιά, η ακόμα νεαρή Κυπριακή Δημοκρατία έζησε την πρώτη τραγωδία, με την έναρξη τα Χριστούγεννα των ένοπλων διακοινοτικών συγκρούσεων, που το 1964 έφεραν στην Κύπρο ειρηνευτική δύναμη του ΟΗΕ. Επρόκειτο για την «πρώτη διχοτόμηση», όπως την αποκαλεί ο Π. Τριγάζης, αφού τότε χαράχτηκαν οι πράσινες γραμμές στο νησί, ανάμεσα σε Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους.
«Η κοινή πορεία ειρήνης» του Λαμπράκη με την Κύπρο στην ουσία παραπέμπει στη συμπόρευση του κινήματος ειρήνης της Ελλάδας με το Κυπριακό, ήδη από το 1955, όταν ιδρύθηκε η Ελληνική Επιτροπή για τη Διεθνή Ύφεση και Ειρήνη (ΕΕΔΥΕ), πρώτη πανελλαδικά οργανωμένη κίνηση ειρήνης στα δύσκολα μετεμφυλιακά χρόνια.
Από τα πρώτα θέματα που απασχόλησαν την κίνηση, ευρείας σύνθεσης τότε, ήταν το Κυπριακό, το οποίο το 1957 τέθηκε σε διεθνές συνέδριο ειρήνης στη Στοκχόλμη για τη λήψη απόφασης για την οργάνωση εκδηλώσεων διεθνούς αλληλεγγύης υπέρ του αγωνιζόμενου κυπριακού λαού για την αποτίναξη του ζυγού της βρετανικής αποικιοκρατίας.
Μεταγενέστερα, δηλαδή το 1963, με αντιπρόεδρο της ΕΕΔΥΕ τον Γρηγόρη Λαμπράκη, το ελλαδικό κίνημα συμμετείχε στη διεθνή αντιπυρηνική πορεία από το Ολντερμάστον στο Λονδίνο, ετήσια πορεία τεσσάρων ημερών και 80 χιλιομέτρων. Σε εκείνη την πορεία ο Λαμπράκης είχε συμπορευθεί με τουλάχιστον εκατό Κύπριους, στους οποίους αναφέρεται με θερμά λόγια στο προσωπικό του ημερολόγιο, ενώ την αντιπροσωπεία από την Ελλάδα είχαν αποτελέσει και οι Μανώλης Γλέζος, Λεωνίδας Κύρκος και Σπύρος Λιναρδάτος. Αυτή ήταν και η πρώτη ουσιαστική συνάντηση με τους Κύπριους και το Κυπριακό.
Μια εβδομάδα μετά το Ολντερμάστον, επιχειρήθηκε η ελληνική εκδοχή του, με την πρώτη Μαραθώνια Πορεία Ειρήνης, η οποία είχε απαγορευτεί αλλά ο Λαμπράκης την πραγματοποίησε, κρατώντας το πανό του Ολντερμάστον με τη λέξη ΕΛΛΑΣ στην μια όψη και GREECE στην άλλη. Μαζί του στην πορεία ήταν και ο σπουδαίος Κύπριος ποιητής Τεύκρος Ανθίας.
Ένα από τα κεφάλαια του βιβλίου αναφέρεται στη συναγωνιστική σχέση του Λαμπράκη με τον Ανθία, ο οποίος μετά τη δολοφονία του μαραθωνοδρόμου της ειρήνης έγραψε και κυκλοφόρησε ποιητική συλλογή με τίτλο «Λαμπρακιάδα», καθώς και μουσικό δίσκο για την θυσία του αγωνιστή.
Αυτά προς το παρόν για το βιβλίο «Λαμπράκης - Κύπρος / Κοινή Πορεία Ειρήνης για το οποίο θα μιλήσουν την Πέμπτη οι Νίκος Βούτσης, Μαριέττα Γιαννάκου, Γιώργος Παπανδρέου και Νιαζί Κιζίλγιουρεκ, πρώτος Τουρκοκύπριος ευρωβουλευτής με τη σημαία του ΑΚΕΛ.
Με άλλα λόγια, αναμένεται η παρουσίαση να αποτελέσει πολιτικό γεγονός, σε μια περίοδο που η Κυπριακή Δημοκρατία χρειάζεται την πανελλήνια και διεθνή αλληλεγγύη όσο ποτέ πριν.
Το βιβλίο διατίθεται, τουλάχιστον σε πρώτη φάση, από το ιστορικό βιβλιοπωλείο “Θεμέλιο” (Σόλωνος 84)
* Ο Άλκης Φαρμάκης είναι μέλος του Δ.Σ. του Παρατηρητηρίου Διεθνών Οργανισμών και Παγκοσμιοποίησης (ΠΑΔΟΠ)
Το βιβλίο του Πάνου Τριγάζη θα παρουσιάσουν αύριο Πέμπτη στις 7 μ.μ. στο Σπίτι της Κύπρου (Ξενοφώντος 4), ο πρώην πρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων Νίκος Βούτσης, η βουλευτής Επικρατείας της Ν.Δ. Μαριέττα Γιαννάκου και ο πρώην πρωθυπουργός Γιώργος Παπανδρέου, πρόεδρος της Σοσιαλιστικής Διεθνούς. Ξεχωριστής σημασίας η παρουσία ως ομιλητή του Κύπριου ευρωβουλευτή της Αριστεράς Νιαζί Κιζιλγιουρέκ, πρώτου Τουρκοκύπριου που εκλέγεται στον μόνο αιρετό θεσμό της Ε.Ε. Χαιρετισμό θα απευθύνει ο πρεσβευτής της Κύπρου στην Αθήνα Κυριάκος Κενεβερος. Θα συντονίσει η δημοσιογράφος Βούλα Κεχαγιά.
