Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Για το Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019: / Για το Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019: Εκτιμήσεις και συμπεράσματα (2)
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Για το Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019: / Για το Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019: Εκτιμήσεις και συμπεράσματα (2)

Το προηγούμενο σημείωμά μου ήταν αφιερωμένο στην αποτίμηση του Φεστιβάλ Επιδαύρου 2019. Επισήμανα το γεγονός ότι παρατηρούμε, τόσο στις ελληνικές όσο και στις ξένες παραγωγές, μια αδυναμία που τείνει να γενικευθεί, λειτουργικής ανάγνωσης της αρχαίας ελληνικής τραγωδίας μέσα από τα κείμενά της που μας έχουν διασωθεί. Με ζητούμενο να “ξυπνήσουμε” την παράσταση που κοιμάται εντός της. Όσο πιο “αθόρυβα” μπορούμε, για να μην τρομάξει και μας φύγει.

Λαβαίνοντας πάντα υπόψη ότι η τραγωδία είναι ένα θεατρικό είδος μοντέρνο στον πυρήνα του, όχι με την έννοια του “μοντερνισμού”, που είναι μια καλλιτεχνική στάση ή μόδα ή πόζα, αλλά της αέναης χρονικότητας. Η τραγωδία (και η κωμωδία με το πολιτικό της μήνυμα) είναι πιο μπροστά και από την εποχή μας. Δεν χωρούν σε αυτήν ούτε σκηνοθετικοί “μοντερνισμοί” ούτε, πολύ περισσότερο, “μεταμοντερνισμοί”, όπως λειψά τους αντιλαμβανόμαστε στην Ελλάδα.

Έφερνα ως παράδειγμα την τριλογία του Αισχύλου “Ορέστεια”, που θα έπρεπε κανονικά να είναι η “ναυαρχίδα” των φετινών Επιδαυρίων, και όμως, όπως ανέλυα, δόθηκε ως “βαρκάκι”, μάλιστα φορτωμένο ασφυκτικά με σκέψεις, ιδέες και αναφορές που ανήκουν στην ψυχολογική σκευή του σύγχρονου ανθρώπου. Δεν εννοώ ότι πρέπει να σκεφτόμαστε όπως οι αρχαίοι, κάτι άσκοπο και μάταιο, αλλά πρέπει να κατανοούμε, στο μέτρο του δυνατού, πώς σκέπτονταν οι αρχαίοι και με “στοχαστική προσαρμογή” να αφομοιώνουμε δημιουργικά τον τρόπο σκέψης τους μεταγράφοντάς τον σε σκηνική πράξη.

“Κατά το εικός και αναγκαίο”, σύμφωνα δηλαδή με την οικεία φύση του έργου και όχι ανοίκεια (όπως μας κατεβαίνει δηλαδή). Αλλιώς θα εξακολουθήσουμε να βλέπουμε, αντί για το “ζώον” (ζωντανός οργανισμός) που είναι η τραγωδία, το "τέρας" στον παραμορφωτικό καθρέφτη, απέναντι. Όλα τα άλλα είναι απλές λεπτομέρειες.

Ο κανόνας που περιέγραψα επικράτησε γενικά στις παραστάσεις του Φεστιβάλ Επιδαύρου, ελληνικές και ξένες, το τονίζω, μια τάση ανακυκλούμενου και αυτοτροφοδοτούμενου “μοντερνο-μεταμοντερνισμού”, σαν τυχαίες εκπυρσοκροτήσεις μιας αδέσποτης καραμπίνας.

Με μοναδικές σωστικές εξαιρέσεις τον “Οιδίποδα Τύραννο” του Σοφοκλή, σε σκηνοθεσία Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη, και τον “Προμηθέα Δεσμώτη” του Αισχύλου, σε σκηνοθεσία Σταύρου Τσακίρη. Δυο παραστάσεις που τηρούν την άγραφη συνθήκη μας με τους αρχαίους ποιητές και διασώζουν, ιδίως η δεύτερη, την τιμή της τραγωδίας. Για τις οποίες έγραψα τη θετική μου γνώμη στα αντίστοιχα σημειώματά μου της “Αυγής”, από 16 Ιουλίου και 13 Αυγούστου.

Για την “Ιφιγένεια στην Αυλίδα” σε σκηνοθεσία Γιάννη Καλαβριανού έγραφα στις 23 Ιουλίου ότι δοκιμάζει όλες τις φόρμες και μετά τις αφήνει, με την προβληματική μεταστροφή της Ιφιγένειας να μην είναι ούτε πατριωτική ούτε ειρωνική, λίγο απ' όλα, για να καταλήξει σε μια εκδοχή κόμικς, με χάρτινους ρόλους που διακωμωδούν πλήρως το ήθος των ηρώων.

Για τον “Οιδίποδα” του Μπομπ Ουίλσον έγραφα ότι πρόκειται για μια πολύγλωσση “σπουδή” επάνω στο θέμα του Οιδίποδα, ερανισμένη από ποικίλα ετερόκλητα στιλ: ρομαντικό δράμα, μιούζικ χολ, χοροθέατρο. Γερμανικός εξπρεσιονισμός, “Καμπούκι” “Νο” και “Μπούτο”, “Θέατρο Σκιών”, Μπρεχτ κ.ά.

Κάθε στοιχείο από μόνο του έχει την καλλιτεχνική του αξία, αλλά όλα μαζί δεν μας οδηγούν κάπου, πόσο μάλλον στην τραγωδία. Θέαμα εικαστικό και ακρόαμα μουσικό που δεν το σώζουν ούτε οι καλοί του ηθοποιοί.

Για τη σύνθεση “Ηλέκτρα - Ορέστης” της Commedie Française (σκηνοθεσία Βαν Χόβε) έγραφα ότι μετέτρεψε τα δύο δράματα του Ευριπίδη σε καθαρόαιμο “σπλάτερ”. Για τις “Νεφέλες του Αριστοφάνη (σκηνοθεσία Δημήτρη Καραντζά ότι δόθηκαν ως αμερικανική κινηματογραφική κωμωδία με αλλεπάλληλα “γκαγκς.”

Υπάρχει άλλο ένα θέμα, σοβαρό, αυτό των άνισων διανομών. Ικανοί νέοι ηθοποιοί, που έχουν δώσει άριστα δείγματα δουλειάς σε μικρότερα σχήματα, όταν πρόκειται για μεγαλύτερης κλίμακας παραγωγές είτε παραμερίζονται εντελώς είτε σχεδόν ποτέ δεν τους δίνεται η ευκαιρία να δοκιμαστούν σε πρωταγωνιστικούς ρόλους. Το είδαμε και στο Φεστιβάλ. Αλλά αυτό το ζήτημα, που άπτεται πολλών παραμέτρων, δεν μπορεί να χωρέσει σε ένα περιορισμένης έκτασης κριτικό σημείωμα. Το αφήνουμε για αργότερα.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL