Της Ρομίνα Τσίτου*
- Τα μέλη του ΣΟΔΙΑ είναι τυπικό δείγμα της μεταμνημονιακής γενιάς που σκαρφίστηκε κάτι εναλλακτικό για να επιβιώσει στην Ελλάδα, αντί να φύγει στο εξωτερικό. Βρεθήκαμε σε μια δύσκολη συνθήκη, με τις οικογενειακές μας αποταμιεύσεις δεσμευμένες σε ακίνητα που ούτε ρευστοποιούνταν ούτε παρήγαγαν εισόδημα. Τα ακίνητα μας πριν 5-6 χρόνια ήταν ένα οικονομικό βάρος, με τα ενοίκια τόσο χαμηλά που μετά βίας κάλυπταν τον ΕΝΦΙΑ και τα έξοδα του ακινήτου. Κάποια δε, ήταν υποθηκευμένα σε δάνεια που δεν εξυπηρετούνταν. Αυτό το βάρος λοιπόν το γυρίσαμε σε ευκαιρία.
- Η άνθηση του Airbnb έφερε νέες θέσεις εργασίας, κατ’ αρχήν για εμάς, τους οικοδεσπότες. Σίγουρα υπάρχει υπεραξία συγκριτικά με τη μακροχρόνια μίσθωση. Και αυτή η υπεραξία είναι η αμοιβή για την προσωπική μας εργασία, αφού ασχολούμαστε με την ηλεκτρονική προβολή στις πλατφόρμες, το καθάρισμα, τη συντήρηση, την υποδοχή των ταξιδιωτών, την ενημέρωσή τους για το πως θα κινηθούν στην πόλη και τι αξίζει να δουν. Η παραμονή των επισκεπτών μας έφερε ανάπτυξη σε τοπικές επιχειρήσεις σε περιοχές που στο παρελθόν δεν είχαν φιλοξενήσει ποτέ τουρίστες. Τώρα οι ξένοι ψωνίζουν, τρων και πίνουν στις γειτονιές μας.
Ο Σύλλογος ΣΟΔΙΑ (Σύλλογος Οικονομίας Διαμοιρασμού) δημιουργήθηκε μέσα από την κοινότητα όσων ασχολήθηκαν με την βραχυχρόνια μίσθωση, την πρώτη εφαρμογή της Οικονομίας Διαμοιρασμού στη χώρα μας, σε εποχές που δεν είχε καν θεσμοθετηθεί. Ξεκίνησε ως ψηφιακό γκρουπ συζήτησης που σιγά σιγά οργανώθηκε σε συλλογικό όργανο μιας από τις φρέσκιες δραστηριότητες στη χώρα μας. Πλέον η βραχυχρόνια μίσθωση είναι μια νόμιμη, θεσμοθετημένη δραστηριότητα, διαθέσιμη μόνο σε εγγεγραμμένους χρήστες στο Μητρώο της ΑΑΔΕ, οι οποίοι δηλώνουν τα εισοδήματα τους από ηλεκτρονικές πλατφόρμες, όπως η Airbnb.
Τα μέλη του ΣΟΔΙΑ είναι τυπικό δείγμα της μεταμνημονιακής γενιάς που σκαρφίστηκε κάτι εναλλακτικό για να επιβιώσει στην Ελλάδα, αντί να φύγει στο εξωτερικό. Βρεθήκαμε σε μια δύσκολη συνθήκη, με τις οικογενειακές μας αποταμιεύσεις δεσμευμένες σε ακίνητα που ούτε ρευστοποιούνταν ούτε παρήγαγαν εισόδημα. Τα ακίνητα μας πριν 5-6 χρόνια ήταν ένα οικονομικό βάρος, με τα ενοίκια τόσο χαμηλά που μετά βίας κάλυπταν τον ΕΝΦΙΑ και τα έξοδα του ακινήτου. Κάποια δε, ήταν υποθηκευμένα σε δάνεια που δεν εξυπηρετούνταν. Αυτό το βάρος λοιπόν το γυρίσαμε σε ευκαιρία.
Αναρτώντας τα ακίνητά μας στις διεθνείς πλατφόρμες, όπως η Airbnb, φέραμε τα τελευταία 4 χρόνια ένα νέο είδος εναλλακτικού τουρισμού, που δεν προτιμά τα ξενοδοχεία και τα all-inclusive συγκροτήματα, αλλά την αυθεντική εμπειρία του ταξιδιού μέσα στις γειτονιές. Δεν πήραμε δουλειά από τα ξενοδοχεία, προσθέσαμε ένα νέο είδος τουριστών στην Αθήνα. Όταν πριν 4 χρόνια είχαμε 2,5 εκατ. επισκέπτες και πέρυσι 5,7 εκατ. μόνο στην Αθήνα, είναι προφανές ότι η αύξηση αυτή δεν θα ήταν εφικτή χωρίς τη διάθεση κατοικιών για διαμονή, αφού οι 60.000 κλίνες των Αθηναϊκών ξενοδοχείων δεν επαρκούν.
Η άνθηση του Airbnb έφερε νέες θέσεις εργασίας, κατ’ αρχήν για εμάς, τους οικοδεσπότες. Σίγουρα υπάρχει υπεραξία συγκριτικά με τη μακροχρόνια μίσθωση. Και αυτή η υπεραξία είναι η αμοιβή για την προσωπική μας εργασία, αφού ασχολούμαστε με την ηλεκτρονική προβολή στις πλατφόρμες, το καθάρισμα, τη συντήρηση, την υποδοχή των ταξιδιωτών, την ενημέρωσή τους για το πως θα κινηθούν στην πόλη και τι αξίζει να δουν. Η παραμονή των επισκεπτών μας έφερε ανάπτυξη σε τοπικές επιχειρήσεις σε περιοχές που στο παρελθόν δεν είχαν φιλοξενήσει ποτέ τουρίστες. Τώρα οι ξένοι ψωνίζουν, τρων και πίνουν στις γειτονιές μας. Και αυτή η ανάπτυξη μεταδίδεται από γειτονιά σε γειτονιά. Όταν έγινε το Κουκάκι τουριστικός προορισμός και άρχισαν να ανακαινίζονται διαμερίσματα και μαγαζιά, η ανάπτυξη πέρασε στο Νέο Κόσμο και σιγά σιγά έρχεται σε γειτονιές που ακόμα κι εμείς οι κάτοικοι της Αθήνας είχαμε ξεχάσει, όπως το Μεταξουργείο, η Πλατεία Βάθης, η Πλατεία Αττικής.
Οι ανακαινίσεις μας έδωσαν δουλειά σε τεχνίτες (οικοδόμους, ελαιοχρωματιστές, υδραυλικούς κ.λπ.), σε εποχές που άλλη οικοδομική δραστηριότητα δεν μπορούσε να τους απορροφήσει. Και οι φόροι μας, από 15% ως 45% επί μικτού εισοδήματος, ενισχύουν τα έσοδα του κράτους (186 εκατομμύρια ευρώ μόνο για το 2018). Παρά τις ευεργετικές συνέπειες για πολύ κόσμο, φτάσαμε στην εποχή που το Airbnb κατηγορείται για πρόβλημα στέγασης στην Αθήνα. Τα τουριστικά διαμερίσματα της Αθήνας είναι σε αριθμό περίπου 9.000, συν άλλα 3.000 στο υπόλοιπο Αττικής, και αποτελούν το 4% των μισθωμένων κατοικιών. Είναι όντως, λοιπόν, η πηγή του προβλήματος;
Η άνθιση της τουριστικής μίσθωσης συνέπεσε με την εποχή της Golden Visa. Η Ελλάδα δίνει την φθηνότερη άδεια παραμονής στην Ευρώπη, με ευρώ 250.000 επένδυση σε ακίνητα, όταν στην Πορτογαλία κοστίζει ευρώ 400.000 και στη Βρετανία 2.000.000 λίρες. Αν υπολογίσουμε ότι έχουν ήδη χορηγηθεί 4.500 Golden visa, σημαίνει ότι δεκάδες χιλιάδες ακίνητα έχουν περάσει σε ξένους επενδυτές και αυτή η ξαφνική ζήτηση όχι μόνο ανέβασε τις τιμές αλλά και έβγαλε πολλά διαμερίσματα εκτός αγοράς, ανεβάζοντας απότομα τις τιμές της κτηματαγοράς για τους Έλληνες μισθωτές και αγοραστές. Και κάθονται άδεια, όπως και τα χιλιάδες ακίνητα με άλυτο κληρονομικό καθεστώς. Εκεί το κράτος πρέπει να βοηθήσει τη στεγαστική ανάγκη που παρουσιάζεται στο κέντρο της Αθήνας, διευκολύνοντας τις διευθετήσεις κληρονομιών και δίνοντας επιτέλους άλλα κριτήρια χορήγησης Golden Visa στους ξένους επενδυτές πέραν της αγοράς ακινήτων. Υπάρχουν λύσεις -με τις κατάλληλες παρεμβάσεις- που θα αυξήσουν τον αριθμό διαθέσιμων ακινήτων για τους κατοίκους, χωρίς να ανακόψουν την τουριστική ανάπτυξη.
Η βραχυχρόνια μίσθωση επέτρεψε σε μικροϊδιοκτήτες να κρατήσουν τα ακίνητά τους μέσα σε δύσκολες εποχές και μοιράζει την πίτα του τουρισμού, πέραν των ξενοδοχείων, σε χιλιάδες οικογένειες και τοπικές επιχειρήσεις που για πρώτη φορά μετά το 2012 φαίνεται να αυξάνονται αντί να κλείνουν, σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών. Ο Σύλλογος ΣΟΔΙΑ ενώνει τη φωνή των μικρομεσαίων ιδιοκτητών και τους στηρίζει, διότι είναι μια ομάδα ενεργών, δραστήριων ανθρώπων, που προσφέρουν στην ελληνική οικονομία, δημιουργώντας νέες θέσεις εργασίας, προσελκύοντας φρέσκο συνάλλαγμα που ξοδεύεται μέσα στη χώρα μας, αντιστεκόμενοι στην παρατεινόμενη οικονομική ύφεση.
* Αρχιτέκτων μέλος Δ.Σ. του ΣΟΔΙΑ (Σύλλογος Οικονομίας Διαμοιρασμού)
