Του Νίκου Σβέρκου
Καθημερινά φτάνει στο ραδιόφωνό μας μια ανησυχία. Πολλοί ακροατές ζητούν από τους ανθρώπους της Αριστεράς, που έχουν συχνή παρουσία σε μέσα ενημέρωσης, να είναι πιο μαχητικοί, πιο «τσαμπουκαλεμένοι». Αναγνωρίζουν πως τα συστημικά κανάλια επικοινωνίας είναι αρνητικά διακείμενα στην Αριστερά και πως σχεδόν πάντα οι όροι της συζήτησης είναι ιδανικοί για αποσπασματικές αντιπαραθέσεις.
Ορισμένοι καταλήγουν μάλιστα να μελαγχολούν μπροστά στο επικοινωνιακό αδιέξοδο, ζητώντας λύσεις σε ένα πρόβλημα που εξ αρχής έχει τεθεί με λαθεμένο τρόπο.
Ουδείς σώφρων μπορεί να υποστηρίξει πως οι κατέχοντες μέσα ενημέρωσης θα παραχωρήσουν κάποια μέρα την εξουσία τους. Τα συμφέροντά τους δεν πρόκειται ποτέ να ευθυγραμμιστούν πλήρως με τις πράξεις οποιασδήποτε κυβέρνησης, πολλώ δε μάλλον με τις πρακτικές κάποιας που ευελπιστεί να εκπροσωπήσει τη χειμαζόμενη κοινωνία. Και προφανώς η παραμικρή σκέψη για άλλου τύπου δοσοληψίες θα καταλήξει μετά βεβαιότητας σε παταγώδη αποτυχία.
Το αδιέξοδο που φαίνεται να σχηματίζεται από τα παραπάνω δεν είναι, όμως, αξεπέραστο. Απλώς χρειάζεται η υπέρβαση του μοντέλου ανθρώπινης επικοινωνίας που χτίζεται και κυριαρχεί στην καθημερινότητα.
Ας το περιγράψουμε συνοπτικά: Η κοινωνία και τα άτομα τείνουν να γίνονται δέκτες πληροφοριών και μηνυμάτων ενταγμένοι σε συνθήκες που μοιάζουν με μια απομόνωση σε γυάλινο ευμέγεθες κυτίο. Ύστερα από μια ημέρα διαλυτικής εργασιακής (ή άνεργης) πραγματικότητας, στέκονται αποκαμωμένοι μπροστά στην τηλεόραση και γίνονται κοινωνοί της υποκειμενικής αναπαραγωγής των γεγονότων.
Το δε πεδίο των μέσων κοινωνικής δικτύωσης είναι πολύ πιο άγριο. Αλυσοδεμένοι σε μια καρέκλα γραφείου, οι άνθρωποι διοχετεύουν όλη τους την απελπισία, τη μανία, την οργή, το θυμό ή τη μελαγχολία σε ένα δίκτυο γνωστών ή αγνώστων, σε μια διαδικτυακή αγέλη. Εκεί κυριαρχεί το εντυπωσιακό γραπτό ή το γραπτό ουρλιαχτό, ενώ δημιουργείται η ψευδαίσθηση μιας κοινότητας, που είναι όμως τόσο ψεύτικη και άυλη όσο τα ηλεκτρικά σήματα στα κυκλώματα του υπολογιστή. Όλα γίνονται εντός της σιωπής που διαταράσσεται μόνον από τον ήχο των πλήκτρων.
Η υπέρβαση αυτής της πραγματικότητας βρίσκεται στους χώρους όπου ανέκαθεν παράγονταν «επικίνδυνα» απελευθερωτικά προτάγματα: Στις ενώσεις εργαζομένων, στους χώρους αναψυχής, στους χώρους πολιτισμού, στις πλατείες, τα θέατρα, τις συναυλίες, τους συλλόγους, τα μπαρ, τα βιβλιοπωλεία.
Εκεί όπου δηλαδή αναπνέει η κοινωνία, όπου ο ένας άνθρωπος αφουγκράζεται τον άλλον, αντιλαμβάνεται και το παραμικρό γύρισμα της φωνής, αγγίζει κυριολεκτικά την ύλη του, εντυπωσιάζεται με τις χαρές του και λυπάται με τις λύπες του. Εκεί όπου το συναίσθημα εκφράζεται και μεταδίδεται.
