Του Θοδωρή ΨΑΛΙΔΟΠΟΥΛΟΥ*
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε εξαιρετικά περίπλοκη κατάσταση. Με περιοριζόμενους πόρους, περικοπτόμενες, υπέρ του κρατικού συγκεντρωτισμού, αρμοδιότητες και τεράστια γραφειοκρατική πίεση, είναι κατ' ουσίαν ο πρώτος δημόσιος φορέας ο οποίος βρίσκεται αντιμέτωπος με τις κοινωνικές και πολιτικές συνέπειες της παρατεινόμενης κρίσης. Πρέπει να λειτουργήσει με κάθε μέσον.
Υπάρχουν πλευρές αυτής της σύνθετης πραγματικότητας, οι οποίες δεν μπορούν να αγνοηθούν. Με τη συμμετοχή των δυνάμεων και της Αριστεράς, η ανάγκη για μεταρρύθμιση στην πολιτική, οικονομική και διοικητική οργάνωση του θεσμού ήταν ρητά διατυπωμένη, από δεκαετίας τουλάχιστον, αν και η έμφαση δινόταν τότε, κυρίως, στην κρατική χρηματοδότηση. Το 2011, η εφαρμογή των μεταρρυθμίσεων του Προγράμματος «Καλλικράτης» καθορίστηκε από τους όρους των δανειακών συμβάσεων. Όλες, ωστόσο, μία προς μία, οι μεταβολές που σημειώνονται τώρα υπό τον δριμύ εκβιασμό αυτών των όρων και με την προχειρότητα της εσπευσμένης αποδοχής τους, αντιπροσώπευαν αναγκαιότητες απολύτως αντιληπτές από τους πολίτες και ανεγνωρισμένες από το απρόθυμο να τις εκφράσει πολιτικό σύστημα. Δεν εξαιρείται η Αριστερά.
Η ανάγκη των πολιτών να κάνουν χρήση ευπρεπών υποδομών και να απολαμβάνουν διευρυμένων και ποιοτικών υπηρεσιών αναδείκνυε το συμπέρασμα ότι ο δημόσιος χαρακτήρας των ασκουμένων από την Τοπική Αυτοδιοίκηση αρμοδιοτήτων δεν μπορούσε πλέον να ταυτιστεί ιδεολογικά και λειτουργικά με τη γνωστή, δημοσιοϋπαλληλική τους οργάνωση. Ο επιχειρησιακός σχεδιασμός, η συναφής αξιολόγηση των δομών, όπως και η ατομική αξιολόγηση του προσωπικού των δήμων, συνέθεταν εξάλλου από καιρό νομοθετημένες ρυθμίσεις. Δεν εφαρμόστηκαν.
Στις συνθήκες της κρίσης, η αποστολή των δήμων καθίσταται, συνεπώς, αντικειμενικά πολύ δυσκολότερη και περισσότερο σύνθετη από το δίλημμα να ταχθούν υπέρ ή κατά του Μνημονίου. Δεν απώλεσαν, άλλωστε, τις αρμοδιότητες της Δημοτικής Αστυνομίας και των σχολικών φυλάκων επειδή δεν αντιστάθηκαν στο Μνημόνιο. Αλλά, κυρίως, επειδή, όπως ολόκληρο το πολιτικό σύστημα, δεν διαμόρφωσαν εγκαίρως τη δική τους μεταρρυθμιστική πολιτική, ικανή να υλοποιήσει τον τρόπο με τον οποίο η υπέρβαση της κρίσης θα γίνει με περισσότερη αυτοδιοίκηση.
Η εκμετάλλευση των προβλημάτων αυτών θα είναι άραγε η τακτική και της Αριστεράς στις δημοτικές εκλογές; Σ' αυτή την περίπτωση, τι διαφορετικό από ό,τι αποδοκιμάζει, τι καλύτερο για τη θέση των πολιτών μπορεί να προκύψει;
Η ταύτιση της πολιτικής της Αριστεράς με την ευκαιρία να κερδίσει μερικούς δήμους, αφήνοντας να εννοηθεί πως σχεδόν τίποτε δεν πρέπει να αλλάξει, υπονομεύει την ίδια. Διότι, η εκρηκτική πρόσκληση σε ανυπακοή ίσως ενσωματώνει ένα μέρος του, αλλά δεν αναβαθμίζει τον λαϊκό συναισθηματισμό σε εναλλακτικό σχέδιο δημοκρατικών μεταβολών, οι οποίες θα ενισχύουν τον ρόλο της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην υπέρβαση της κρίσης, στην αναπτυξιακή προοπτική της χώρας, στην ενίσχυση της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής. Αυτή θα είναι η αποστολή του θεσμού κατά την επομένη δημοτική περίοδο.
Δεν υπάρχει ουδείς τρόπος, ώστε η χώρα και οι θεσμοί της να παραμείνουν αμετάβλητοι. Αντιθέτως, υπάρχουν και η ανάγκη και ο χρόνος για διάλογο και συνεννόηση στην Τοπική Αυτοδιοίκηση. Υπάρχουν η ανάγκη και ο χρόνος για μια κοινωνική και πολιτική συμμαχία προοδευτικών μεταρρυθμίσεων, η οποία αποδεικνύεται ότι εξακολουθεί να αποτελεί πλειοψηφούν κοινωνικό αίτημα. Θα υπάρξει άραγε και βούληση;
* Ο Θοδωρής Ψαλιδόπουλος είναι αντιδήμαρχος Καλλιθέας
