του Χρήστου Μάρκου*
Πλησιάζοντας στις αυτοδιοικητικές εκλογές του ερχόμενου Μαϊου, θα γινόμαστε δέκτες ολοένα και περισσότερων εξαγγελιών υποψηφίων περιφερειαρχών (νυν και επίδοξων) για «τοπική ανάπτυξη» και απαιτήσεων για περισσότερη «αυτοδιοίκηση»! Πρόκειται για δύο ζητήματα αλληλοεξαρτώμενα, με την ουσιαστική αυτοτέλεια (οικονομική και διοικητική) των Περιφερειών να αποτελεί αδιαμφισβήτητα την προϋπόθεση για αποτελεσματικότερη ανάπτυξη. Πρέπει όμως να τονιστεί ότι η έλλειψη πραγματικής αυτοτέλειας των Περιφερειών χρησιμοποιείται πολλάκις και ως άλλοθι από τους «τοπικούς άρχοντες», προκειμένου αυτοί να δικαιολογήσουν ανισόρροπες πολιτικές, οι οποίες δεν ικανοποιούν το τρίπτυχο της βιώσιμης ανάπτυξης ισοβαρώς: οικονομική ανάπτυξη, κοινωνική συνοχή και προστασία περιβάλλοντος...
Παρά το γεγονός ότι δεν έχουμε περάσει ακόμη από την Περιφερειακή Αυτοδιοίκηση στην Περιφερειακή Διακυβέρνηση, συνδέοντας τα παραπάνω, οι αιρετές Περιφέρειες διαθέτουν πολλά μέσα και εργαλεία προς επίτευξη ικανοποιητικής τοπικής βιώσιμης ανάπτυξης... Το ζήτημα όμως, όπως πάντα, είναι οι πολιτικές που ακολουθούνται! Και για να διαμορφωθεί μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα, κρίνεται σκόπιμη η αναφορά των κύριων αναπτυξιακών τομέων των Περιφερειών: αγροτοδιατροφικός τομέας, τουρισμός - πολιτισμός, επιχειρηματικότητα, υποδομές - επικοινωνίες, περιβάλλον - ενέργεια και κοινωνική αλληλεγγύη. Τα μέσα με τα οποία όλα τα προαναφερθέντα εκπληρώνονται είναι οι υπηρεσίες των Περιφερειών και οι οικονομικοί πόροι από Κεντρικούς Αυτοτελείς Πόρους (ΚΑΠ) και από προγράμματα ενίσχυσης δημοσίων και ιδιωτικών επενδύσεων όπως ΠΔΕ, ΠΕΠ και ΕΣΠΑ.
Νομίζω κάποιος θα έλεγε: «γιατί να είναι δύσκολο να επιτευχθεί ισορροπία μεταξύ οικονομικής ανάπτυξης, κοινωνικής συνοχής και περιβαλλοντικής προστασίας;» Κι όμως... Οι πολιτικές διαμορφώνουν διαφορετικό «σκηνικό» ανά τις Περιφέρειες της Ελλάδος, με αποτέλεσμα σε κάποιες περιπτώσεις τη δημιουργία συρρικνωμένων οργανισμών με κατάργηση δομών, άρα «εξαναγκασμού» των πολιτών στο να καταφεύγουν σε ιδιωτικές υπηρεσίες, και σε άλλες να έχουμε χαμηλά ποσοστά απορροφητικότητας Ε.Σ.Π.Α, μπλοκάροντας την επιχειρηματική ανάπτυξη. Ορισμένες πάλι Περιφέρειες, ενώ διαθέτουν υψηλά ποσοστά ανάπτυξης της επιχειρηματικότητας, αυτό γίνεται σε βάρος της κοινωνικής αλληλεγγύης, με την εκχώρηση αρμοδιοτήτων των υπηρεσιών σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, έχοντας ως «σημαία» το μικρό και επιτελικό κράτος...
Είναι σημαντικό να εμπεδωθεί η ανάγκη εφαρμογής πολιτικών οι οποίες θα δράσουν αποτελεσματικά σήμερα, αλλά παράλληλα να αποτελούν και ένα πλαίσιο στο οποίο οι μελλοντικές γενεές θα αναπτυχθούν και θα ευημερήσουν! Ένα τέτοιο πλαίσιο, κατά την άποψή μου, θα πρέπει να βασίζεται, μεταξύ πολλών άλλων, στις εξής στρατηγικές:
1. Στήριξη της προώθησης προϊόντων ΠΟΠ-ΠΓΕ, βιολογικών και ποιοτικών τοπικών προϊόντων. 2. Ενεργοποίηση της τουριστικής προβολής μέσω ΕΣΠΑ. 3. Διασύνδεση τοπικών παραγωγικών μονάδων με τα Ανώτατα Εκπαιδευτικά Ιδρύματα και τα ερευνητικά κέντρα. 4. Ανάπτυξη οδικών και σιδηροδρομικών δικτύων για την εξυπηρέτηση μετακινούμενων για εργασία, σπουδές, μεταφορά προϊόντων και πρόσβαση σε δημόσιες και υγειονομικές υπηρεσίες. 5. Ανάπτυξη και εφαρμογή τεχνολογιών πληροφορικής για όλους. 6. Προγράμματα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, ηλιακής, αιολικής και υδροηλεκτρικής. 7. Ολοκληρωμένα περιφερειακά σχέδια αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής. 8. Δημιουργία μηχανισμού διά βίου μάθησης και απασχόλησης για αντιμετώπιση της ανεργίας και γενικότερα εργασιακών θεμάτων. 9. Ενεργοποίηση συνεργασιών των αιρετών Περιφερειών με Δίκτυα και Φόρουμ κοινωνικών φορέων και αξιοποίηση θεσμών άμεσης δημοκρατίας, 10. Δημοκρατική και δημιουργική αντιμετώπιση των θεμάτων-προσεγγίσεων-αποφάσεων του Περιφερειακού Συμβουλίου μέσω της απλής αναλογικής, 11. Διεκδίκηση περισσότερων οικονομικών κρατικών πόρων και προσλήψεις μόνιμου προσωπικού.
Σήμερα η ανάγκη για άμεση και συμμετοχική δημοκρατία είναι πιο επιτακτική από ποτέ! Ο «Κλεισθένης», εισάγοντας την απλή αναλογική στο σύστημα εκλογών της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, μεταξύ άλλων, δημιουργεί τις προϋποθέσεις για μια τέτοια πολιτική στροφή! Ο νεοφιλελευθερισμός, από την άλλη, ως κύρια πολιτική έκφραση στην Ευρώπη και στον κόσμο, απειλεί τη δίκαιη κατανομή πλούτου και τις κοινωνικές παροχές, αμφισβητώντας ευθαρσώς κάθε έννοια κοινωνικού αγαθού, καταστάσεις που αντικατοπτρίζονται και στις πολιτικές ορισμένων Περιφερειών... Επίσης η καιροσκοπία, ως πολιτική έκφραση, εμποδίζει τη βιώσιμη ανάπτυξη, προτάσσοντας το πρόσκαιρο πολιτικό όφελος και προκαλεί καταστροφικές ανισορροπίες, παραμελώντας συχνά βασικούς πυλώνες όπως η ανάπτυξη της μικρομεσαίας επιχειρηματικότητας, η κοινωνική αλληλεγγύη και το περιβάλλον!
Σε κάθε εκλογική διαδικασία, λοιπόν, ας έχουμε όλοι μας τις «κεραίες» ανοιχτές, κατανοώντας ότι εμείς είμαστε οι απόλυτοι διαμορφωτές του πολιτικού σκηνικού, και ας επιλέγουμε τους τοπικούς μας άρχοντες, με βάση τη βούληση και τις ικανότητές τους για πολιτικές που εξυπηρετούν τους πολλούς και όχι τους λίγους...
* Ο Χρήστος Μάρκου είναι πρόεδρος του Δ.Σ. του Συλλόγου Εργαζομένων Περιφέρειας Θεσσαλίας.
