Εκ πρώτης όψεως, οι εξελίξεις στη Βενεζουέλα, που έχει γίνει το κέντρο του κόσμου, περίπου όπως η Ελλάδα έγινε μετά το 2011 επίκεντρο της παγκόσμιας κρίσης, δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την ανακοίνωση της κυβέρνησης για την αύξηση του κατώτατου μισθού. Ωστόσο, και τα δύο γεγονότα έγιναν αφορμή για μια ενδιαφέρουσα και αποκαλυπτική καταγραφή των ιδεολογικών, πολιτικών και ταξικών ισοζυγίων στην Ελλάδα και την Ευρώπη.
Ας αρχίσουμε με τη Βενεζουέλα. Δεν είναι απαραίτητο να είναι κανείς αφοσιωμένος στον Μαδούρο για να αντιληφθεί ότι η συντονισμένη αναγνώριση του πολιτειακού πραξικοπήματος του μέχρι πρότινος σχεδόν άγνωστου Γκουαϊδό μυρίζει κραυγαλέα ξένη επέμβαση, ενδεχομένως και στρατιωτική, με οποιαδήποτε αφορμή και πρόσχημα. Το καθεστώς Μαδούρο, προφανώς, έχει μεγάλη ευθύνη για την οικονομική κατάρρευση, την κοινωνική κρίση, την απώλεια ελέγχου, το κύμα φυγής από τη χώρα. Αλλά η ετερόκλητη δεξιά αντιπολίτευση ευθύνεται πολλαπλάσια για τον ανελέητο πόλεμο που επί χρόνια διεξάγει, αμφισβητώντας τις εκλογικές αναμετρήσεις που χάνει από τους τσαβιστές -και φυσικά όχι αυτές που κερδίζει-, με βασικό στόχο να προκαλέσει την ξένη επέμβαση, σε κάθε δυνατή εκδοχή. Και το έχει επιτύχει.
Η απόφαση του Ευρωκοινοβουλίου, που με μεγάλη πλειοψηφία έσπευσε να αναγνωρίσει τα τετελεσμένα του πραξικοπήματος του Γκουαϊδό, υπερβαίνοντας ακόμη και τις εχθρικές διαθέσεις του Συμβουλίου και των περισσότερων κρατών - μελών, αποκαλύπτει την κυριαρχία ενός συμπαγούς και ευρύτατου μετώπου που περιλαμβάνει την Ακροδεξιά, σύσσωμο το Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, τους Φιλελεύθερους και τους Συντηρητικούς, το μεγαλύτερο μέρος των σοσιαλιστών, ένα μέρος των Πρασίνων, ακόμη και μικρό μέρος της Αριστεράς.
Τι συνέχει τις συνιστώσες αυτού του μετώπου; Θα ήταν επιπόλαιο να τους χαρακτηρίσουμε «τραμπιστές», το πετρέλαιο της Βενεζουέλας δεν είναι ένα επαρκές κίνητρο, η αντιρωσική υστερία μερικώς μόνο εξηγεί τη στάση τους. Αλλά το βασικό στοιχείο που τους συνθέτει είναι η ιδεολογική εμμονή απόρριψης, συκοφάντησης και συντριβής κάθε εγχειρήματος που αποκλίνει από το νεοφιλελεύθερο παράδειγμα που κυριαρχεί στη Δύση εδώ και δεκαετίες από την «ενιαία σκέψη». Η Βενεζουέλα έχει μετατραπεί σε παγκόσμιο «σκιάχτρο» αποδόμησης κάθε αριστερόστροφης, σοσιαλιστικής ή σοσιαλίζουσας εναλλακτικής. Διόλου τυχαία, το ίδιο μέτωπο, με την ίδια σύνθεση και συνοχή, το βρήκε ετοιμοπόλεμο απέναντί της η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ το 2015 στην ατυχή απόπειρα παραβίασης του ευρωπαϊκού «κανόνα».
Κι ας έρθουμε στον κατώτατο μισθό. Ανεξάρτητα από το τι πιστεύει κανείς για την επάρκεια του μέτρου και για την αντοχή του μέσα στη σκληρή πραγματικότητα της απορρυθμισμένης αγοράς εργασίας, απέναντί του ορθώθηκε ένα αντίστοιχης σύνθεσης ευρύ μέτωπο αμφισβήτησης. Στο οποίο συνυπάρχουν τα κόμματα της αντιπολίτευσης, το Eurogroup και οι δανειστές της Ελλάδας, ο ΣΕΒ και – με αποκλίσεις- άλλες εργοδοτικές ενώσεις, οι τραπεζίτες, η ΓΣΕΕ και άλλες συνδικαλιστικές ενώσεις, τα περισσότερα ΜΜΕ, αλλά με ιδιαίτερη επιμονή ο οικονομικός- επιχειρηματικός Τύπος, οι φοροτέχνες, οι λογιστές και άλλοι τεχνοκράτες.
Παρότι το μέτρο ήταν πολιτικά προεξοφλημένο, αφορά μόνο μέρος της μισθωτής εργασίας και ελάχιστα θα αναπληρώσει τις απώλειες άνω του 25% στο εισόδημα της εργασίας από το 2012 και μετά, έχει σημασία η αμφισβήτησή του ως εργαλείου οικονομικής πολιτικής από το ετερόκλητο μέτωπο που είτε το αρνείται ρητά είτε αμφισβητεί την αποτελεσματικότητά του. Ενώ το 2012 η διοικητική μείωση του μισθού αντιμετωπίστηκε στην καλύτερη περίπτωση ως αναγκαίο κακό, ως αναπόφευκτο μέτρο της περίφημης «εσωτερικής υποτίμησης», συμβατό με τα εργαλεία της Ευρωζώνης, στην αντίστροφη χρήση του αντιμετωπίζεται εχθρικά. Εδώ, πέραν της ιδεολογικής σύγκλισης που αντιστοιχεί περίπου στο μέτωπο των «Μένουμε Ευρώπη», έχει ενδιαφέρον η προσπάθεια ταξικής συσπείρωσης μεγάλων, μεσαίων και μικρών εργοδοτών, της συνδικαλιστικής γραφειοκρατίας και μιας τεχνοκρατικής ελίτ απέναντι στην παραμικρή απόπειρα ενίσχυσης της εργασίας.
Φυσικά, οι αντιδράσεις είναι προς το παρόν συγκρατημένες. Όχι μόνο διότι στα λογιστήρια των επιχειρήσεων παράγονται ήδη τεχνικές εξουδετέρωσης της αύξησης του μισθολογικού κόστους εις βάρος των εργαζόμενων. Αλλά κυρίως γιατί παρέχεται η δικλείδα ασφαλείας των μεγάλων περιορισμών στις συλλογικές διαπραγματεύσεις. Αν αυτές απελευθερώνονταν πλήρως, οι αντιδράσεις στην αύξηση του κατώτατου μισθού μπορεί να εξελίσσονταν σε κήρυξη ενός ανελέητου ταξικού πολέμου.
