Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
18 °C
15.8°C19.3°C
1 BF 59%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
16 °C
11.6°C19.0°C
2 BF 64%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
15 °C
12.0°C15.9°C
2 BF 67%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
16.8°C19.7°C
2 BF 63%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
11 °C
10.9°C15.7°C
0 BF 82%
Τα εκπαιδευτικά ζητήματα δεν είναι επίκαιρα. Είναι διαρκή και καθολικά
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Τα εκπαιδευτικά ζητήματα δεν είναι επίκαιρα. Είναι διαρκή και καθολικά

Της Κατερίνας Σαρρή και της Αλεξάνδρας - Αναστασίας Φτούλη*

- Η πρόταση του συστήματος ελεύθερης πρόσβασης πρέπει να αποτελέσει το πρώτο βήμα. Πολιτικός στόχος για τη Ριζοσπατική Αριστερά θα πρέπει να αποτελεί η πλήρη κατάργηση των πανελληνίων για όλους/-ες τους/τις μαθητές/-τριες. Όσο υπάρχουν πανελλήνιες, θα πρέπει να διασφαλιστεί η αποδραματοποίησή τους.

Με την αρχή της σχολικής χρονιάς ξεκίνησαν συζητήσεις και διεργασίες γύρω από τα ζητήματα παιδείας και, πιο συγκεκριμένα, γύρω από τα ζητήματα της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Με αφορμή τις προτάσεις του Υπουργείου Παιδείας για τις επερχόμενες αλλαγές στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, η συζήτηση για το μέλλον του δημόσιου σχολείου έχει ανοίξει πολύπλευρα, τόσο σε κοινοβουλευτικό επίπεδο όσο και εντός της σχολικής κοινότητας, μεταξύ καθηγητών/-τριών και μέσα σε Συλλόγους.

Το Σεπτέμβρη του 2018 παρουσιάστηκε από το Υπουργείο Παιδείας πρόταση με τις βασικές γραμμές της νέας δομής της Γ' Λυκείου και του νέου συστήματος εισαγωγής στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Λίγους μήνες μετά, μπήκε στο τραπέζι το ζήτημα αναμόρφωσης του συστήματος διορισμών, με σκοπό τις προσλήψεις μόνιμου προσωπικού στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση. Ενόσω, από πλευρά Κυβέρνησης και Υπουργείου, ετοιμάζεται μια συνολική αναμόρφωση της εκπαίδευσης - με επίκεντρο τη δευτεροβάθμια - η αντιπολίτευση παίρνει θέση, παρουσιάζοντας τις δικές τις θέσεις για την παιδεία, εισάγοντας προτάσεις - άλλοτε νέες, άλλοτε ξεθαμμένες από τα συρτάρια της Συγγρού - όπως η διατήρηση των πανελληνίων εξετάσεων, η σύνδεση σχολικών μονάδων με επιχειρηματικούς κύκλους, η σύνδεση της αξιολόγησης του εκπαιδευτικού προσωπικού με πιο γρήγορες μισθολογικές προαγωγές, η κατάργηση των “αναχρονιστικών” συνταγματικών διατάξεων, όπως το άρθρο 16, και η “ελεύθερη επιλογή” της ιδιωτικής παιδείας.

Τα ζητήματα της εκπαίδευσης όμως δεν είναι επίκαιρα, όπως συχνά προσεγγίζονται. Τα ζητήματα της εκπαίδευσης είναι διαρκή και καθολικά. Το εκπαιδευτικό σύστημα αποτελεί τον κατεξοχήν μηχανισμό κοινωνικοποίησης, διαπαιδαγώγησης και διαμόρφωσης των νέων πολιτών, ενώ ταυτόχρονα αποτελεί το μηχανισμό που εγγυάται την κατανομή των υποκειμένων στο πλαίσιο του καταμερισμού εργασίας. Ως εκ τούτου, οι θεσμικές αλλαγές δεν αποτελούν απλώς τροποποιήσεις ενός υπάρχοντος πλαισίου, αλλά εντάσσονται σε ένα συνολικότερο πολιτικό και ιδεολογικό σχέδιο για το σύνολο της κοινωνίας. Είναι σημαντικό, λοιπόν, να αντιληφθούμε ότι οι επερχόμενες αλλαγές στην εκπαίδευση αποτελούν στοίχημα αλλά και ευκαιρία για την Αριστερά να διαμορφώσει ένα ριζοσπαστικό σχέδιο για την παιδεία, που να αντιμάχεται τα κυρίαρχα πρότυπα του νεοφιλελευθερισμού.

Υπό αυτό το πρίσμα είναι κρίσιμο να μην πέσουμε στην παγίδα να εξετάζουμε αποσπασματικά τις εξελίξεις που λαμβάνουν χώρα στην δευτεροβάθμια εκπαίδευση, αλλά να τις αντιμετωπίσουμε ως αλλαγές που θα αποτελέσουν τα εξαρτήματα της μηχανής ενός νέου εκπαιδευτικού υποδείγματος. Για να προκύψει, όμως, η παραπάνω θέση, θα πρέπει να ανοίξουμε, ως πολιτικός χώρος αλλά και ως κοινωνία, μια συζήτηση σε σχέση με το τι εκπαίδευση και τι σχολείο θέλουμε. Η συζήτηση αυτή έχει ανοίξει και οφείλει να συνεχιστεί με αιχμή του δόρατος την διαμόρφωση του νέου λυκείου.

Νέο Λύκειο και ελεύθερη πρόσβαση

Η πρόταση που παρουσίασε το Υπουργείο Παιδείας δείχνει να αναδιαμορφώνει το Λύκειο, κυρίως την τάξη της Γ' Λυκείου, ενώ εισάγει νέο σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Όπως οργανώνεται σήμερα η Γ' Λυκείου και το σύστημα εισαγωγικών εξετάσεων, αυτό το οποίο “επιτυγχάνεται” είναι να ακυρώνεται παιδαγωγικά η τάξη, να υποβαθμίζεται το απολυτήριο, οι οικογένειες να δαπανούν χιλιάδες ευρώ σε φροντιστήρια, η παραπαιδεία να ανθίζει, το δημόσιο σχολείο να παραμελείται, οι μαθητές και οι μαθήτριες να εξαντλούνται και να φθείρονται από την όλη διαδικασία. Η αναμόρφωση της εικόνας αυτής κρίνεται αναγκαία.

Σχετικά με την τάξη της Γ' Λυκείου, η αναβάθμιση της γνώσης και της εκπαιδευτικής διαδικασίας στην τελευταία τάξη του Λυκείου, όπως και η αναβάθμιση του απολυτηρίου, θα πρέπει να είναι ο στόχος των επερχόμενων μεταρρυθμίσεων. Η αναδιαμόρφωση των σχολικών προγραμμάτων και των σχολικών εγχειριδίων, η αλλαγή των διδακτικών μεθόδων, η καλλιέργεια της δημιουργικότητας, της κριτικής σκέψης και αμφισβήτησης, η εξασφάλιση πολλαπλής πρόσβασης στη γνώση, με δημιουργία και αναβάθμιση των σχολικών εργαστηρίων και βιβλιοθηκών, πρόκειται να στρέψουν το ενδιαφέρον των μαθητών και μαθητριών στη σχολική διαδικασία, αποσυνδέοντας τους/τις από τη φροντιστηριακή ανάγκη, και δίνοντας - ξανά - παιδευτικό ρόλο στο Λύκειο.

Κεντρικό ζήτημα της πρότασης αποτελεί η προσπάθεια αποσύνδεσης της Γ' Λυκείου από το σύστημα πρόσβασης στην τριτοβάθμια. Η εισαγωγή, για πρώτη φορά, του συστήματος ελεύθερης πρόσβασης αποτελεί ένα πρωτοπόρο βήμα και σίγουρα κινεί το ενδιαφέρον της σχολικής κοινότητας. Ο τρόπος εισαγωγής δεν είναι τεχνικό ζήτημα, καθώς επηρεάζει όλες τις σχολικές βαθμίδες και καθορίζει τον χαρακτήρα της παιδείας. Η θεσμοθέτηση της ελεύθερης πρόσβασης αποτελεί επίδικο, ενώ είναι στοίχημα η διεύρυνση της για όλο και περισσότερα πανεπιστημιακά τμήματα. Με το σύστημα της ελεύθερης πρόσβασης δημιουργείται η ευκαιρία για την αλλαγή του χαρακτήρα του Λυκείου, για την αναβάθμιση του μορφωτικού του ρόλο και την απελευθέρωσή του από τις εισαγωγικές εξετάσεις, αποσυμφορίζοντας τους μαθητές και τις μαθήτριες από τη φροντιστηριακή ανάγκη, και απαλλάσσοντας τις οικογένειες από τις δυσβάσταχτες δαπάνες.

Η πρόταση του συστήματος ελεύθερης πρόσβασης πρέπει να αποτελέσει το πρώτο βήμα. Πολιτικός στόχος για τη Ριζοσπατική Αριστερά θα πρέπει να αποτελεί η πλήρη κατάργηση των πανελληνίων για όλους/-ες τους/τις μαθητές/-τριες. Όσο υπάρχουν πανελλήνιες, θα πρέπει να διασφαλιστεί η αποδραματοποίησή τους. Με τη συνολική αναβάθμιση της εκπαιδευτικής διαδικασίας και την ενίσχυση των επιλογών των μαθητών/τριών, το κίνητρο για την συμμετοχή στις πανελλήνιες εξετάσεις ή όχι δεν θα είναι το πόσο καλός/ή ή κακός/ή μαθητής/τρια είναι, αλλά το αν η επιλογή του/της και οι κλίσεις του/της παραπέμπουν σε αυτή την παραπάνω προσπάθεια.

Παιδεία για όλους και όλες

Στο σημερινό σχολείο, η απάντηση της Ριζοσπαστικής Αριστεράς θα πρέπει να είναι ένα σχολείο ανοιχτό, δημόσιο, που θα παρέχει και θα παράγει κριτική και δημιουργική γνώση, στην υπηρεσία των κοινωνικών αναγκών, δημιουργώντας ίσες ευκαιρίες για τους μαθητές και τις μαθήτριες, ανεξαρτήτως σχολικής μονάδας. Η αναβάθμιση της δημόσιας παιδείας είναι αυτή που θα λειτουργήσει ως οδόφραγμα και θα συρρικνώσει την ιδιωτική εκπαίδευση.

Είναι καιρός να οικοδομήσουμε σχολεία συνδεδεμένα και ανοιχτά στην (τοπική) κοινωνία. Σχολεία σύγχρονα, ζωντανά, με σεβασμό στη διαφορετικότητα, που θα προάγουν τη συνεργασία, και θα στοχεύουν στην κατεύθυνση της ισότητας, της ελευθερίας και της αλληλεγγύης. Σχολεία που θα διαμορφώνουν πολίτες, ενεργά υποκείμενα που κρίνουν και δρουν, συμμετέχουν, διαλέγονται και αγωνίζονται. Σχολεία που θα καλλιεργούν και θα επικροτούν τη δημιουργικότητα, την πρωτοβουλία και τη συνεργατικότητα.

Το πλήρωμα του χρόνου έχει φτάσει. Αυτή τη στιγμή, ο ΣΥΡΙΖΑ έχει την ιστορική ευκαιρία, όντας Κυβέρνηση, να προχωρήσει και να υλοποιήσει το σχέδιο για δημόσια, δωρεάν και δημοκρατική παιδεία, με ένα εκπαιδευτικό σύστημα υψηλής ποιότητας. Η παιδεία αποτελεί για εμάς μη διαπραγματεύσιμο κοινωνικό αγαθό.

* Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Εκπαίδευσης και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ΕΚΠΑ, μέλος Κεντρικού Συμβουλίου Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

* Μεταπτυχιακή φοιτήτρια Πολιτικής Επιστήμης και Κοινωνιολογίας, ΕΚΠΑ, μέλος Κεντρικού Συμβουλίου Νεολαίας ΣΥΡΙΖΑ

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL