Live τώρα    
19°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
19 °C
16.2°C20.7°C
2 BF 53%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
17 °C
15.2°C17.7°C
1 BF 74%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C16.6°C
3 BF 68%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
17 °C
16.0°C18.0°C
2 BF 59%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
15.9°C15.9°C
0 BF 55%
Η εξέγερση των νοημάτων του Πολυτεχνείου
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Η εξέγερση των νοημάτων του Πολυτεχνείου

 

Η επέτειος τείνει να μείνει ορφανή. Απονοηματοδοτημένη, κλεισμένη σε ένα εναλλακτικό in situ μουσείο, εξελίσσεται σε μια ηθογραφία της εξέγερσης. Δεν είναι ακριβώς η μνήμη που αδυνατίζει, είναι η παρανάγνωση που επεκτείνεται. Όχι κατ' ανάγκην από τους επισκέπτες ή τους σημερινούς αναγνώστες, αλλά από μια γενική πολιτική συνθήκη που μετατοπίζει νοήματα και παραποιεί ερμηνείες.

Το Πολυτεχνείο, ακόμα κι αν γίνεται «τα νεανικά χρόνια του παππού -να, εδώ φαίνεται στη μαυρόασπρη φωτογραφία, ο μαλλιάς», ακόμα κι αν γίνεται η κουρασμένη επίσκεψη στους εκθεσιακούς χώρους και το μαγικό προαύλιο, δεν φθείρεται. Πάντα οι επέτειοι ανακαινίζονται, ανακτούν την ιστορική τους σημασία μέσα από τις διαφοροποιήσεις, τους μετατονισμούς των επιγόνων.

Όταν όμως έχουμε μια δομική μετατόπιση αξιών από τον μέσο όρο της κοινωνίας, όταν αποκηρύσσεται το εξεγερσιακό κριτικό νόημα ή εκλαμβάνεται ως μπάχαλο, όταν νοείται όχι ως μια πρωτοπορία, ως διάβημα αλλαγής προτύπου, αλλά ως ιστορική αναίδεια, όταν μπορεί η χούντα να βρεθεί μαλακά στην αναπόληση, τότε ναι, το νόημα εξατμίζεται εκδικητικά.

Ωσάν η σύγχρονη πραγματικότητα πρέπει να εξαφανίσει τη γιορτή, να την αποψιλώσει ή να τη δημοπρατήσει. Οι επέτειοι γενικά περνούν κρίση. Οι εθνικές επέτειοι συχνά είτε πνίγονται στην εθιμοτυπία είτε χρησιμοποιούνται ως εργαλείο πολιτικής διαίρεσης. Οι πατριώτες και οι προδότες.

Χειραγωγούνται οι γιορτές στις απέραντες τελετουργίες ενός παρωχημένου αυτοδιοικητικού (κυρίως) ακαδημαϊσμού ή στο μπούλινγκ αυτών που δεν γουστάρουμε. Η Ακροδεξιά τα τελευταία χρόνια έχει «καπλαντίσει» σε σημαντικό βαθμό, είτε ιδεολογικά είτε συμπεριφορικά, τις επετείους.

Η κρίση, όμως, αφορά την ίδια τη θητεία στη μνήμη. Ή αλλιώς στον ενεστώτα χρόνο που ενσωματώνει τη μνήμη. Το γενικό πρόβλημα ταυτότητας διαλύει τον υπαρκτικό χρόνο. Μου κάνει εντύπωση, για παράδειγμα, η απόσπαση της Εθνικής Αντίστασης από την 28η Οκτωβρίου. Επειδή δεν μπορεί ένα μέρος του πολιτικού συστήματος να παρκάρει τον εαυτό του στη γιορτή, την τεμαχίζει.

Άλλου τύπου όμως σαλαμοποίηση βλέπουμε και στο Πολυτεχνείο. «Δεσμεύουν» το γεγονός στα περιστατικά του Νοέμβρη του 1973 και το αποκόπτουν από την κριτική ανάπτυξη της εξέγερσης, η οποία αναθεώρησε γραπτά, εισέφερε ερμηνείες, παρήγαγε πολιτικές και συγκρότησε τα κύρια χαρακτηριστικά των περισσοτέρων κομμάτων, αλλά και ιδεολογικών ρευμάτων.

Η διαπάλη στους κόλπους της Αριστεράς ενέχει και παραδοσιακές φράξιες, αλλά και στοιχεία της διερώτησης με την οποία περάσαμε από την ΕΔΑΐτικη στη μεταπολιτευτική Αριστερά, με κόμβο το Πολυτεχνείο του 1973.

Η γιορτή περνάει κρίση και από την ιδιοκτησιακή σχέση που αναπτύσσουν πολλοί με το σώμα της. Όλοι θεωρούν τον εαυτό τους τον συνεπέστερο κληρονόμο, συχνά αποκλείουν τους άλλους, απολακτίζουν επομένως το ενοποιητικό στοιχείο του ιστορικού συμβάντος: η Ελλάδα περνούσε από τη φάση της προλεταριακής καχεξίας (και των συνδικαλιστικών αγώνων) στη φάση της μικροαστικής πραγμάτωσης. Από τον οικοδόμο στον μικρό εργολάβο. Από τον βιομηχανικό εργάτη στον αυταπασχολούμενο. Από τον προλεταριοποιημένο καθηγητή μέσης εκπαιδεύσεως, στον ελεύθερο και αυτόβουλο διανοούμενο, από τον δημιουργό των 500.000 εισιτηρίων στον σκηνοθέτη του ΝΕΚ.

Υψηλά φαινόμενα, που μπορεί κανείς να θεωρήσει ότι σε μια ανατρεπτική παραλληλία ή συνομιλία με το Πολυτεχνείο καθόρισαν αξιωματικές, υπέβαλαν πορείες, υπέδειξαν λύσεις, έχτισαν αδιέξοδα. Εν τέλει φοβάμαι την επέλαση της πολιτικής, πολιτιστικής και κοινωνικής νεοδεξιάς, που μεταβάλλει τη γιορτή σε μια υποβαθμισμένη σχόλη.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL