«Η ακροδεξιά πλημμυρίδα θα ανασχεθεί με συμμαχίες, που θα παίξουν τον ρόλο τους εκλογικά, αλλά κυρίως με την επεξεργασία μιας προοδευτικής, αριστερής στρατηγικής που θα είναι πειστική και ηγεμονική» επισημαίνει στην «Αυγή» ο Νίκος Ξυδάκης. Ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ και βουλευτής Β' Αθηνών σημειώνει ότι στις αυτοδιοικητικές εκλογές θα υπάρξουν προοδευτικές συγκλίσεις, ενώ παρατηρεί ότι αντίστοιχη ανάγκη υπάρχει και στην κεντρική πολιτική σκηνή.
Ο Ν. Ξυδάκης τονίζει όμως ότι το «ουσιώδες και επείγον» για τον ΣΥΡΙΖΑ είναι «να ανανεώσει δραστικά τα διανοητικά εργαλεία και τον λόγο του, τα στελέχη του επίσης, ώστε να μπορέσει να εκφράσει τους νέους κοινωνικούς σχηματισμούς, τους Έλληνες μετά την κρίση», μιλώντας για ένα πρόβλημα «πολύ πιο βαθύ και σύνθετο από τους εκλογικούς συσχετισμούς και τις αναγκαίες συμμαχίες».
Σε σχέση με τη συνταγματική αναθεώρηση, ο Ν. Ξυδάκης υπογραμμίζει πως «δεν μπορώ να φανταστώ ότι θα επικρατήσουν στη Ν.Δ. οι φωνές του ακροδεξιού υπογείου, που επιδιώκουν ρήξη και πόλωση με κάθε μέσο, κάθε τίμημα», προειδοποιώντας ότι, αν κάτι τέτοιο συμβεί «θα την καταδιώκει για πολλά χρόνια». Όσον αφορά την συμφωνία Πολιτείας - Εκκλησίας, ο Ν. Ξυδάκης εκτιμά ότι «πιθανότατα θα αποβεί ιστορική τομή», καθώς «μπορεί να καταστεί αφετηρία για ανασυγκρότηση της ίδιας της Εκκλησίας, με συνοδική και δημοκρατική δομή».
Συνέντευξη στον Κώστα Παπαγιάννη
* Όσο πλησιάζουμε στις ευρωεκλογές εντείνεται η συζήτηση για τις συγκλίσεις προοδευτικών δυνάμεων, ιδιαίτερα λόγω των εκλογικών επιτυχιών υπερσυντηρητικών και ακροδεξιών κομμάτων. Ποια είναι η εκτίμησή σας για το αποτέλεσμα αυτών των ζυμώσεων;
Πρέπει να προσεγγίσουμε το ζήτημα πολιτικά και σε βάθος χρόνου, όχι εκλογικά. Οι ακροδεξιές αντιλήψεις κερδίζουν αποδοχή σε κάποιες χώρες, στην Ευρώπη, στις ΗΠΑ, εσχάτως στην πολυπληθή Βραζιλία, επειδή δίνουν κάποιες συγκεκριμένες απαντήσεις στην κρίση αντιπροσώπευσης, στη λιτότητα, το προσφυγικό και μεταναστευτικό. Οι απαντήσεις αυτές αντιστρατεύονται τα διδάγματα της ιστορίας, τις αρχές του Διαφωτισμού και της δημοκρατίας, έως και την κοινή λογική. Λ.χ. για την ανεργία ή τις συνέπειες της παγκοσμιοποίησης στον μετασχηματισμό της εργασίας ενοχοποιούν τους μετανάστες, τους ξένους, τον Άλλο - αυτό είναι ανιστόρητο και ψευδές. Η Ακροδεξιά τρέφει με μίσος, ρατσισμό και κατασκευή εξωτερικών εχθρών τους ηττημένους του νεοφιλελευθερισμού, τα θύματα των ανισοτήτων.
Για την άνοδο της Ακροδεξιάς, συχνά με μεταφασιστικά χαρακτηριστικά, μπορούμε να αναζητήσουμε πολλά αίτια και αφορμές. Μερίδιο ευθύνης στην Ευρώπη έχουν η σιδηρά δημοσιονομική πειθαρχία της Ευρωζώνης και η περιοριστική πολιτική της ΕΚΤ, τουλάχιστον έως την ποσοτική χαλάρωση που επεβλήθη υπό την απειλή κατάρρευσης των οικονομιών της Ευρωζώνης· ευθύνη έχει η πολιτικά δειλή και εργαλειακή προσέγγιση της κρίσης, στην οποία ενέδωσε και η ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία, ακόμη και μέρη της Αριστεράς.
Γενικά από την Αριστερά δεν υπάρχει μια συνολική στρατηγική απάντηση στην επέλαση του νεοφιλευθερισμού και στον μετασχηματισμό της εργασίας και των κοινωνικών υποκειμενικοτήτων, ήδη από τα τέλη της δεκαετίας του '70 - αρχές του '80. Η Αριστερά ακόμη αμύνεται. Η ακροδεξιά πλημμυρίδα θα ανασχεθεί με συμμαχίες, που θα παίξουν τον ρόλο τους εκλογικά, αλλά κυρίως με την επεξεργασία μιας προοδευτικής, αριστερής στρατηγικής που θα είναι πειστική και ηγεμονική.
* Στην Ελλάδα υπάρχουν αντίστοιχα περιθώρια για προοδευτικές συγκλίσεις ενόψει και των τριπλών εκλογών του 2019; Πώς κρίνετε τη στάση των άλλων προοδευτικών κομμάτων; Ποιες πρωτοβουλίες πρέπει να πάρει ο ΣΥΡΙΖΑ;
Στην Αυτοδιοίκηση θα υπάρξουν συγκλίσεις και πρέπει να υπάρχουν, άλλωστε η απαίτηση είναι η ανάδειξη προσώπων και ηγεσιών, η ανάδυση νέων προτάσεων και πρακτικών, η ανανέωση της αντιπροσωπευτικότητας.
Και στην κεντρική σκηνή υπάρχει αυτή η ανάγκη, ιδίως μετά τη συνεχιζόμενη πολιτική αναδιάρθρωση που φανερώθηκε συμβατικά το 2012. Η Αριστερά και η Κεντροαριστερά δεν έχουν μείνει αδιάβροχες, κάθε άλλο, έχουν κλονιστεί από τις γεωπολιτικές και ιδεολογικές αλλαγές μετά το τέλος του Ψυχρού Πολέμου και από τις επιδράσεις της παγκοσμιοποίησης στον κόσμο της εργασίας. Στη χώρα μας επιπλέον βιώνουμε ακόμη το σοκ της χρεοκοπίας και της Μεγάλης Ύφεσης.
Ο ΣΥΡΙΖΑ καλύπτει ήδη τον «πολιτικό - γεωγραφικό» χώρο Αριστεράς και Κεντροαριστεράς, αλλά το ουσιώδες και επείγον είναι να ανανεώσει δραστικά τα διανοητικά εργαλεία και τον λόγο του, τα στελέχη του επίσης, ώστε να μπορέσει να εκφράσει τους νέους κοινωνικούς σχηματισμούς, τους Έλληνες μετά την κρίση. Οι άνθρωποι μετά την κρίση βρίσκονται ορφανοί, επισφαλείς, με χαμηλές προσδοκίες, τρομαγμένοι, μνησίκακοι. Αυτό είναι το πεδίο μας, το καθήκον μας: οι άνθρωποι. Το πρόβλημα είναι πολύ πιο βαθύ και σύνθετο από τους εκλογικούς συσχετισμούς και τις αναγκαίες συμμαχίες.
* Στο ζήτημα της συνταγματικής αναθεώρησης και με δεδομένη την πόλωση, μπορούν να υπάρξουν συγκλίσεις με προοδευτικές δυνάμεις; Μπορεί να συμβεί κάτι αντίστοιχο ακόμα και με τη Ν.Δ.;
Δεν μπορώ να φανταστώ ότι στην κορυφαία κοινοβουλευτική πράξη, ιστορικών διαστάσεων, θα επικρατήσουν στη Ν.Δ. οι φωνές του ακροδεξιού υπογείου, που επιδιώκουν ρήξη και πόλωση με κάθε μέσο, κάθε τίμημα. Δεν ταιριάζει αυτό στη μεταπολιτευτική διαδρομή του συντηρητικού κόμματος. Αν συμβεί, θα την καταδιώκει για πολλά χρόνια. Ναι, είναι ευκαιρία να επιφέρουμε ουσιαστικές βελτιώσεις στο σύνταγμα, σε μερικά άρθρα μάλιστα θα πρέπει να επιδιωχθεί ομοφωνία, λ.χ. σε ό,τι αφορά την ευθύνη υπουργών και τη βουλευτική ασυλία, αλλά και στην εξομάλυνση της εκλογής Προέδρου και στην κατοχύρωση των κοινωνικών δικαιωμάτων.
* Πώς είδατε τη συμφωνία της κυβέρνησης με την Εκκλησία για το ζήτημα της μισθοδοσίας των ιερέων και την εκκλησιαστική περιουσία; Αισθάνεστε ότι είναι προάγγελος αντίστοιχης συμφωνίας και για τις αλλαγές στο σύνταγμα;
Η συμφωνία Πολιτείας - Εκκλησίας για τη μισθοδοσία των κληρικών και την περιουσία πιθανότατα θα αποβεί ιστορική τομή. Πέραν του οικονομικού πεδίου, μπορεί να καταστεί αφετηρία για αποκρυστάλλωση των διακριτών ρόλων και, περαιτέρω, για ανασυγκρότηση της ίδιας της Εκκλησίας, με συνοδική και δημοκρατική δομή, σύμφωνα με την παράδοση αλλά και τις σύγχρονες ανάγκες.
Ήδη διαπιστώνεται καταρχήν πολιτική συναίνεση. Εφόσον ολοκληρωθεί νομοθετικά και εδραιωθεί, αυτή η συμφωνία μπορεί να αποτελέσει μοντέλο και για άλλου τύπου συγκλίσεις και συνθέσεις.
