Της Χρυσούλας Κατσαβριά - Σιωροπούλου*
Η ανεργία και η απασχόληση, ως ποσοστά και απόλυτοι αριθμοί, αποτελούν δείκτες που συμπυκνώνουν, με τον πιο αποκαλυπτικό τρόπο, την κοινωνική και οικονομική κατάσταση ενός τόπου, μιας περιφέρειας, μιας χώρας ή ενός ευρύτερου συνόλου χωρών. Ακριβώς γι’ αυτό τον λόγο, η συζήτηση γύρω από αυτό το θέμα αναδεικνύει, αναπόφευκτα, την ιδεολογική, την πολιτική και την ταξική σύγκρουση ανάμεσα στις δυνάμεις της εργασίας και του κεφαλαίου.
Η συγκέντρωση της εξουσίας, της δύναμης και του πλούτου, σε παγκόσμιο επίπεδο, συνοδεύονται από την κυριαρχία του νεοφιλελευθερισμού. Και, φυσικά, δεν είναι καθόλου τυχαίο ότι στις μητροπόλεις του καπιταλισμού ο δείκτης της ανεργίας αντιμετωπίζεται ως αποκλειστικά οικονομικό μέγεθος. Είναι μάλιστα χαρακτηριστικό το γεγονός ότι στην Ε.Ε. η επιδίωξη της ολοκλήρωσης συνδέεται με τα χρέη των χωρών, τα ελλείμματα και τον πληθωρισμό. Η απασχόληση και η ανεργία δεν ενδιαφέρουν καθόλου τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, παρά μόνο στον βαθμό που προκαλούν παρενέργειες στην αυστηρή επίτευξη των στόχων του Μάαστριχτ, δηλαδή των στόχων της άρχουσας ελίτ. Στο πλαίσιο αυτό, εναπόκειται σε κάθε κράτος - μέλος της Ε.Ε. να ασκήσει πολιτικές υπέρ των εργαζομένων. Με τη διαφορά, ασφαλώς, ότι τέτοιες πολιτικές απαιτούν πόρους οι οποίοι, προφανώς, δεν περισσεύουν, καθώς κατευθύνονται στην κάλυψη των ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους.
Το υποτιθέμενο αντίδοτο του νεοφιλελευθερισμού είναι η παροχή κινήτρων για επενδύσεις, δηλαδή μικρότεροι φόροι για τα κέρδη, μεταφορά περισσότερων πόρων προς τις επιχειρήσεις και «ελευθερία» στη δράση του κεφαλαίου. Και αυτό γιατί με τους αυτοματισμούς της ιδιωτικής οικονομίας μπορεί να επιτευχθεί η ανάπτυξη και η ευημερία, η αύξηση της προσφοράς θέσεων εργασίας και η αύξηση του εισοδήματος.
Όμως, τα κοινωνικά ερείπια και οι διευρυνόμενες ανισότητες σε κάθε χώρα και μεταξύ των χωρών μαρτυρούν ότι το μοντέλο του νεοφιλελευθερισμού είναι αναποτελεσματικό και βλάπτει σοβαρά την κοινωνία των πολλών.
Το έργο το είδαμε και στην Ελλάδα με τη βίαιη προσαρμογή στο ηγεμονικό νεοφιλελεύθερο μοντέλο, παράλληλα με την ανάπτυξη ιδιαίτερων, ελληνικών χαρακτηριστικών: «εκσυγχρονισμός» της διαφθοράς και της διαπλοκής, κρατικοδίαιτη επιχειρηματικότητα, εκτροχιασμός όλων των θεμελιωδών μεγεθών της οικονομίας, υπερδανεισμός κράτους - επιχειρήσεων - νοικοκυριών, διεύρυνση εισοδηματικών και κοινωνικών ανισοτήτων, πολιτικός αμοραλισμός και καιροσκοπισμός. Αυτή όμως ήταν η τέλεια συνταγή για τη χρεοκοπία. Την οποία το παλιό πολιτικό σύστημα διαχειρίστηκε προς ίδιον όφελος και προς όφελος της κρατικοδίαιτης επιχειρηματικότητας. Την οποία πλήρωσε η κοινωνία των πολλών με λιτότητα, ισοπέδωση δικαιωμάτων και δυσθεώρητα υψηλή ανεργία και φτώχεια.
Μια γρήγορη ματιά στους αριθμούς που αποτυπώνουν την εξέλιξη της ανεργίας στην περιοχή της Θεσσαλίας, από το 2010 μέχρι σήμερα, επιβεβαιώνει την αλήθεια των παραπάνω εκτιμήσεων. Με την υποσημείωση, ασφαλώς, ότι πίσω από κάθε αριθμό κρύβεται ένα πλήθος από ανθρώπινα δράματα και ακραίες κοινωνικές καταστάσεις. Σύμφωνα λοιπόν με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το β' τρίμηνο του 2018, στην Περιφέρεια Θεσσαλίας με πληθυσμό 618.800 άτομα και εργατικό δυναμικό 313.600 άτομα, οι άνεργοι ήταν 59.400, το δε ποσοστό ανεργίας ανήλθε στο 18,9%.
Η Περιφέρεια Θεσσαλίας είναι στην 7η θέση, με το χαμηλότερο ποσοστό ανεργίας ανάμεσα στις ελληνικές Περιφέρειες (σύνολο χώρας: 21,5%).
Επιπροσθέτως, οι απασχολούμενοι την περίοδο ΠΑΣΟΚ - Ν.Δ. - ΠΑΣΟΚ (2010-2014) μειώθηκαν κατά 69.600, ενώ το ποσοστό ανεργίας εκτοξεύτηκε από το 11,3% στο 25,8%. Αντίθετα, οι απασχολούμενοι επί ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. (2015-2018) αυξήθηκαν κατά 24.000.
Την ίδια περίοδο (2010-2014), οι άνεργοι, σε απόλυτους αριθμούς, αυξήθηκαν κατά 59.400 (δηλαδή από 38.200 σε 80.400), ενώ επί ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝ.ΕΛΛ. (2015-2018) μειώθηκαν κατά 24.900 (δηλαδή από 84.300 μειώθηκαν σε 59.400).
Ανάλογη πορεία έχουμε και στον νομό Καρδίτσας.
Συγκεκριμένα, το ποσοστό ανεργίας στην Περιφερειακή Ενότητα Καρδίτσας για τα έτη 2010, 2012, 2014 και 2017 έχουν ως εξής:
2010: 11,3%, 2012: 15,9%, 2014: 28,5%, 2017: 25,7%. Διαφορά 2010-2014: 17,2%. Διαφορά 2012-2014: 12,6%. Διαφορά 2014-2017: -2,8%.
Έτσι οδηγούμαστε αβίαστα στο συμπέρασμα ότι η προσπάθεια που καταβλήθηκε από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ απέδωσε σημαντικούς καρπούς υπέρ των δυνάμεων της εργασίας, και μάλιστα σε περίοδο εφαρμογής περιοριστικών πολιτικών. Η προσπάθεια αυτή περιελάμβανε την εφαρμογή Ολοκληρωμένων Προγραμμάτων:
*Από το 2015 έως σήμερα, έχουν ενταχθεί σε προγράμματα Ενεργητικών Πολιτικών Απασχόλησης στην Περιφέρεια Θεσσαλίας, 18.133 άνεργοι, εκ των οποίων οι 6.463 είναι νέοι έως 29 ετών.
* Ο συνολικός προϋπολογισμός για τα έργα μέχρι σήμερα (συμπεριλαμβανομένων αυτών που βρίσκονται σε εξέλιξη) ανέρχεται στα 76.048.831 ευρώ.
* Τα εν εξελίξει προγράμματα σήμερα, είναι συνολικού προϋπολογισμού 39.138.864 ευρώ και απευθύνονται σε 8.557 άνεργους ωφελούμενους.
Ωστόσο, ο σχεδιασμός εξελίσσεται και περιλαμβάνει, μέχρι το α' τρίμηνο του 2019, την προκήρυξη 11 νέων προγραμμάτων συνολικού προϋπολογισμού 632.500.000 ευρώ, που θα απευθύνονται σε 88.500 ανέργους, σε όλη την ελληνική επικράτεια. Ενδεικτικώς, πέντε εκ των ειδικών προγραμμάτων που αφορούν σε τρεις μεγάλες ομάδες ωφελουμένων:
* Ειδικό πρόγραμμα απασχόλησης για άνεργους πτυχιούχους ανώτατων εκπαιδευτικών και τεχνολογικών ιδρυμάτων ηλικίας 22-29 ετών σε υπουργεία και εποπτευόμενους δημόσιους φορείς: 5.500 ωφελούμενοι.
* Δράσεις κατάρτισης, πρακτικής, πιστοποίησης σε ΤΠΕ νέων πτυχιούχων θετικής, τεχνολογικής, οικονομικής κατεύθυνσης 24-29: 3.000 ωφελούμενοι.
* Παρέμβαση επαγγελματικής ενδυνάμωσης σε ανέργους ηλικίας 18-29 (κατάρτιση, πρακτική, πιστοποίηση), στους τομείς της αγροδιατροφής, μεταποίησης, κυκλικής οικονομίας): 10.000 ωφελούμενοι.
* Στοχευμένη κατάρτιση και πιστοποίηση ανέργων θεωρητικών σπουδών σε κλάδους αιχμής (22-29): 3.000 ωφελούμενοι.
* Πρόγραμμα επιδότησης νέων θέσεων εργασίας «υψηλού γνωσιακού περιεχομένου» σε κλάδους έξυπνης εξειδίκευσης (RIS3) και παραγωγικής δραστηριότητας της χώρας: 10.000 ωφελούμενοι.
Η έξοδος από την επιτροπεία και τα Μνημόνια είναι πλέον γεγονός αναμφισβήτητο. Αναμφισβήτητος είναι και ο δυναμικός ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας. Η χώρα διαθέτει πλέον το δικό της, το ελληνικό στρατηγικό σχέδιο για την ανάπτυξη.
Όμως, εκείνο που διαφοροποιεί τη ριζοσπαστική και προοδευτική πολιτική που εφαρμόζουμε από τον άκρατο νεοφιλελευθερισμό που καραδοκεί είναι ο χαρακτήρας και το περιεχόμενο της ανάπτυξης. Εμείς τη θέλουμε δίκαιη, που σημαίνει την επιδίωξη της πλήρους απασχόλησης. Αυτό με τη σειρά του σημαίνει επενδύσεις σε τομείς και κλάδους που αυξάνουν την απασχόληση και όχι μόνο τα κέρδη. Σε αυτή την κατεύθυνση ενισχύεται η διαπραγματευτική δύναμη των εργαζομένων, η ανάκτηση των δικαιωμάτων τους και η αποτελεσματική διεκδίκηση της αύξησης των εισοδημάτων τους.
Στον αντίποδα, η ανεργία δεν είναι μόνο η χειρότερη μορφή κοινωνικής ανισότητας. Αποτελεί και το πιο ανάλγητο μέσο χειραγώγησης της κοινωνίας των πολλών. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το κεφάλαιο και οι δυνάμεις του νεοφιλελευθερισμού θεωρούν «χρήσιμη» την ύπαρξή της, αρκεί να είναι και διαχειρίσιμη.
Για μας, για τον ΣΥΡΙΖΑ, η σύγκρουση με τον νεοφιλελευθερισμό, την κλεπτοκρατία και το παλιό πολιτικό σύστημα είναι μονόδρομος. Το δικό μας καθήκον είναι να βαδίσουμε μαζί με τους εργαζόμενους, την κοινωνία των πολλών, τις νέες γενιές της πατρίδας μας, της Θεσσαλίας, της Καρδίτσας, με στόχο τη διαμόρφωση των ευνοϊκότερων και δικαιότερων συνθηκών για τη ζωή και το μέλλον τους.
* Η Χρυσούλα Κατσαβριά - Σιωροπούλου είναι βουλευτής Καρδίτσας του ΣΥΡΙΖΑ
