Live τώρα    
15°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Αίθριος καιρός
15 °C
12.0°C16.5°C
1 BF 69%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
14 °C
11.5°C16.0°C
0 BF 65%
ΠΑΤΡΑ
Αραιές νεφώσεις
14 °C
7.0°C15.5°C
2 BF 63%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
14 °C
12.8°C15.8°C
2 BF 80%
ΛΑΡΙΣΑ
Ελαφρές νεφώσεις
5 °C
4.9°C12.9°C
0 BF 100%
Το ανθρώπινο
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το ανθρώπινο

Του Αδάμ Γιαννίκου

Στο μάνατζμεντ έμψυχοι και υλικοί πόροι καταλαμβάνουν τον δικό τους χώρο σε λογιστικά φύλλα απ’ την επιμέλεια και ανάγνωση των οποίων κρίνεται η επιτυχία ενός πρότζεκτ. Άνθρωποι και πράγματα αναμετρώνται κατά μία έννοια σε έναν αγώνα διαχείρισης του εφικτού, που έχει αφετηρία την ανθρώπινη ευφυΐα, φίλτρο το απρόοπτο της αλλαγής και προορισμό τη δημιουργία, το κέρδος, το καθένα ξεχωριστά ή και τα δυο μαζί.

Τα πράγματα από μόνα τους φθείρονται γρήγορα. Κι όμως, το προσδόκιμο της ζωής τους πολλές φορές ξεπερνά τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής. Ένα παλιό βιβλίο δοκιμάζεται σκληρά στον χρόνο. Κι όμως, μπορεί αυτό το βιβλίο να επιβιώσει περισσότερα χρόνια απ’ τη νέα ή τον νέο που γεμάτοι ελπίδες είχαν γράψει κάποτε προσεκτικά το όνομά τους στην πρώτη σελίδα. Το ίδιο συμβαίνει -και εντονότερα- με την ιστορία που διαπραγματεύεται το παλιό αυτό βιβλίο, την ιδέα που κρύβεται μέσα σ’ αυτό. Η ιστορία αυτή και η ιδέα που την τροφοδοτεί μπορεί να επιβιώσει για εκατοντάδες ή χιλιάδες χρόνια. Ξεπερνά και το άτομο και το αντικείμενο. Αντίπαλό της έχει μόνο την μυστήρια σχέση της μνήμης με το θερμοδυναμικό βέλος του χρόνου, όπου με το πέρασμα του χρόνου η μνήμη αυξάνεται και τα πράγματα οδηγούνται σε καταστάσεις υψηλότερης αταξίας.

Θα μπορούσε κανείς να πιστέψει ότι οι ιδέες κυβερνούν τον κόσμο και πως οι άνθρωποι λειτουργούν ως ξενιστές, περίπου σαν την ιδέα που ξεπήδησε στα μέσα της δεκαετίας του ‘70 με το εγωιστικό γονίδιο και αργότερα μιμίδιο του Ρίτσαρντ Ντόκινς. Ή με αυτό που, από μια άλλη θέση, ο Βίκτορ Ουγκό διατύπωνε στην Παναγία των Παρισίων ότι «κάθε σκέψη, φιλοσοφική ή θρησκευτική, ενδιαφέρεται για τη διαιώνισή της», για να εξηγήσει στη συνέχεια γιατί η τυπογραφία είναι το μεγαλύτερο συμβάν της ιστορίας και η μητέρα όλων των επαναστάσεων, περιγράφοντας την ανθρώπινη σκέψη ως την αλλαγή δέρματος στον όφι που, από την εποχή του Αδάμ, συμβόλιζε την ευφυΐα. Θα ήταν παράτολμο κανείς να βάλει τις ιδέες απέναντι στους ανθρώπους. Ακόμα κι αν υπάρχει αυτός ο κόσμος που, από την Πλατωνική Πολιτεία μέχρι το Google Search, καθιστά τις ιδέες γνώσιμες και μηχαναγνώσιμες, το ουσιαστικό της ιδέας συνοδεύεται πάντα από το επίθετο της ανθρώπινης. Η ιδέα που χάνεται στη λήθη θα ξεχαστεί γιατί η μνήμη δεν θα αντέξει τον όγκο που της φορτώνει ο χρόνος. Και η μνήμη είναι ανθρώπινη.

Οι άνθρωποι θέλουν να θυμούνται. Η Baynatna είναι η πρώτη δημόσια βιβλιοθήκη με αραβικά βιβλία στο Βερολίνο. Βρίσκεται στη δημοτική βιβλιοθήκη, στο κέντρο της γερμανικής πρωτεύουσας. Bayatna στα αραβικά σημαίνει «ανάμεσά μας», κι όπως δηλώνει ένας εκ των ιδρυτών της βιβλιοθήκης στο Al Jazeera «είναι ένα μέρος για όλους». Ο Μουχανάντ Καϊκονί σπούδασε λογοτεχνία και μετάφραση και είχε τη δική του βιβλιοθήκη στο Χαλέπι της Συρίας, απ΄ όπου απέδρασε το 2013. «Χάσαμε τα σπίτια μας και τη χώρα μας, αλλά χάσαμε και τα βιβλία μας», θα πει. Τρία χρόνια αργότερα, κι έχοντας ήδη εγκατασταθεί στη Γερμανία, ο Μουχανάντ συνάντησε τον συμπατριώτη του Αλί Χασάν, έναν σύρο μουσικό, που του εξομολογήθηκε ότι νοσταλγούσε τα αραβικά βιβλία. Στην παρέα τους προστέθηκε η ιορδανή φοιτήτρια Αρχιτεκτονικής Ντάνα Χαντάντ. Σύντομα ξεκίνησαν μια προσπάθεια να μαζέψουν βιβλία στη γλώσσα τους. Επικοινώνησαν με εκδοτικούς οίκους, ζήτησαν τη συνδρομή εθελοντών μέσα από τα social media, ζήτησαν βοήθεια από πανεπιστήμια. Τα βιβλία άρχισαν να καταφτάνουν και να μπαίνουν σε τάξη μέσα στα ράφια, μερικά απ’ τα οποία είχε δωρίσει ένας ιρακινός γιατρός. Ένα ζευγάρι ιταλών δώρισε είκοσι βιβλία της κόρης τους, η οποία είχε χάσει τη ζωή της σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα. Το όνομά της ήταν γραμμένο στις πρώτες σελίδες.

Μία από τους θαμώνες της βιβλιοθήκης είναι και η σύρια Χίμπα Ομπαΐντ. Εγκατέλειψε τη χώρα της, παίρνοντας μαζί της μονάχα ένα βιβλίο: «Το φαινόμενο της πεταλούδας» του παλαιστίνιου Μαχμούντ Νταρουίς. Το φαινόμενο της πεταλούδας δεν φαίνεται, δεν χάνεται, γράφει ο Νταρουίς. «Είναι η ελαφρότητα του αιωνίου στο καθημερινό». Αυτό το πρότζεκτ των προσφύγων στο Βερολίνο πέτυχε, παρά το πέρασμα του χρόνου. Κέρδος τους η ιδέα μιας χαμένης ζωής που ξαναζεί στα βιβλία, κάνοντας την κάθε μέρα τους μια διαρκή επανάσταση. «Με ένα βιβλίο πετάω», έλεγε ένα πετυχημένο πρότζεκτ του παρελθόντος. «Το φαινόμενο της πεταλούδας προσελκύει το νόημα και φεύγει», γράφει ο Νταρουίς. Τίποτα ανθρώπινο δεν είναι ανέφικτο κι ας αλλάζει.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL