Live τώρα    
18°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
18 °C
15.1°C19.8°C
3 BF 56%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Σποραδικές νεφώσεις
16 °C
14.7°C17.0°C
1 BF 75%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
16 °C
14.8°C17.1°C
3 BF 66%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Ελαφρές νεφώσεις
15 °C
14.8°C17.5°C
1 BF 58%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
14 °C
13.9°C16.9°C
0 BF 62%
Ανδρών επιφανών...
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Ανδρών επιφανών...

Τα σχολειά μας ήταν γειτονικά. Εκείνη πήγαινε στο έβδομο της οδού Λιοσίων, εγώ στο τέταρτο της Β. Ουγκώ. Αλλά και τα σπίτια μας γειτονικά. Εκείνη στην οδό Ακομινάτου, σε ένα όμορφο νεοκλασικό. Εγώ στην οδό Καλλέργη, σε ένα μικρό σπίτι με αυλή.

Γνωριστήκαμε, πού αλλού παρά στα φροντιστήρια αγγλικής γλώσσας "Ν.Ε. ΣΤΡΑΤΗΓΑΚΗ", όπως έγραφαν οι ταμπέλες ανά την Αθήνα.

Την έλεγαν Ειρήνη και κάθε βράδυ που τη συνόδευα στο σπίτι της, έβρισκε την ευκαιρία να μου μιλάει για τον πατέρα της. Από τις διηγήσεις αυτές είχα καταλάβει ότι είχα να κάνω με ένα απλό αλλά ψαγμένο κορίτσι της γειτονιάς μας, έστω κι αν η οικογένειά της βαστιόταν...

Μια μέρα κι ενώ είχαμε σχολάσει από τα αγγλικά η Ειρήνη μου λέει:

- "Πρέπει να φύγω γρήγορα για το σπίτι. Δεν μπορώ να αργήσω απόψε.

- Μα τι συνέβη; ρώτησα

- Την Κυριακή έχουμε μνημόσυνα και πρέπει να βοηθήσω...

- Μνημόσυνα για ποιους;

- Για κάποιους που δεν πρόλαβαν να τους κλάψουν ούτε να τους κηδέψουν οι δικοί τους.

- Α, ο πόλεμος! κάνω εγώ.

- Και μάλιστα άγριος, δεν έχει τελειώσει ακόμα.

- Πόσα χρόνια μπορεί να κρατήσει ένας πόλεμος; ρωτάω.

- Ου! μπορεί και δέκα και είκοσι. Και αν είναι εμφύλιος... χαιρέτα μου τον πλάτανο!

- Δηλαδή, μιλάς τώρα για εμφύλιους κι έτσι....

- Ναι, ο πατέρας μου που ήταν στον εμφύλιο μικρός ΕΠΟΝίτης, μου έχει περιγράψει σκληρές καταστάσεις.

- Μπορώ να έλθω κι εγώ; ρώτησα δειλά.

- Δεν ξέρω, ο πόλεμος αυτός συνεχίζεται. Αυτό λέει συνεχώς ο πατέρας μου.

- Έλα τώρα, είμαι από τη δική σου μεριά...

Έτσι βρέθηκα την επόμενη Κυριακή στο μοναδικό στο είδος του αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. "Εδώ είναι το Δημόσιο Σήμα," μου λέει ένας κύριος με μαύρο κοστούμι. "Έθαβαν τους επιφανείς τους νεκρούς οι Αθηναίοι. Ο Περικλής κάπου εκεί, από αυτήν την τετράγωνη πέτρα, εκφώνησε τον επιτάφιο λόγο του για τους νεκρούς του Πελοποννησιακού πολέμου''.

''Ανδρών επιφανών πάσα γη τάφος" ήταν η πιο σημαντική αναφορά του ιστορικού αυτού κειμένου.

''Σήμερα τιμούμε τους 'επιφανείς' μας, που έδωσαν τη ζωή τους για να σβήσει από τον κόσμο η φασιστική πανούκλα. Όπου κι αν χρειάστηκε, έκαναν τη γη τάφο''.

Με αυτά τα λόγια ξεκίνησε τον επιμνημόσυνο λόγο του ο πατέρας της Ειρήνης.

Τον Δεκέμβρη του '44 τμήματα του εφεδρικού ΕΛΑΣ προωθούνται από την Ομόνοια στην πλατεία Κουμουνδούρου. Έχουν στόχο την κατάληψη του κτηρίου Χατζηκώστα που το χρησιμοποιούσαν σαν φυλακή στην οποία κρατούνταν κυρίως στελέχη από τις ΕΑΜικές οργανώσεις των συνοικιών της Αθήνας. Η απελευθέρωσή τους θα ήταν σημαντική στις δύσκολες αυτές συνθήκες. Οι ταγματασφαλίτες της φρουράς οπισθοχώρησαν με την εμφάνιση των νεαρών του ΕΛΑΣ. Τη θέση τους κατέλαβαν όμως βρετανικά τανκς, οπότε οι ΕΛΑΣίτες με τον ελαφρύ οπλισμό δεν μπορούσαν να ολοκληρώσουν το σχέδιό τους.

Την επόμενη μέρα και ενώ οι μάχες μαίνονταν σε όλη την Αθήνα, στου Χατζηκώστα οι ταγματασφαλίτες μαζί με τους Εγγλέζους κάνουν έφοδο, συλλαμβάνουν τους δεκαπέντε από τους δεκαεφτά κρατούμενους αγωνιστές και τους εκτελούν στο αρχαίο νεκροταφείο του Κεραμεικού. Τους υπόλοιπους δύο λέγεται ότι τους εκτέλεσαν μέσα στη φυλακή και αυτό διασταυρώνεται με τη δική μου εμπειρία, όταν, στα εφηβικά μου χρόνια, ένας παλιός αντιστασιακός, ο Νίκος Κύργιας, μου είχε πει ότι το τοπικό παράρτημα των αγωνιστών της Αντίστασης επρόκειτο να διοργανώσει ειδική εκδήλωση και να εγκαταστήσει μνημείο στη μνήμη των εκτελεσμένων της φυλακής. Η εκδήλωση αυτή δεν έγινε ποτέ γιατί μεσολάβησε η δικτατορία του 1967.

Βέβαια, στην άλλη όχθη υπήρχαν κι εκείνοι που έλεγαν ''Πας Έλλην πολεμών τους Γερμανούς δεν είναι Έλλην'', για να γίνουν στη συνέχεια υπουργοί στις κυβερνήσεις Καραμανλή του Πρεσβύτερου (βλ. Γεώργιος Θέμελης) ή που οι μετακατοχικές Αρχές τους έστησαν αγάλματα, όπως ο περιβόητος συνεργάτης των Βουλγάρων κατακτητών Τσαούς Αντών, βουλευτής κι αυτός μετέπειτα του Καραμανλή (βλ. Αντώνης Φωστερίδης).

Σκέφτομαι πόσο δίκιο είχε η Ειρήνη όταν μου έλεγε ότι οι πόλεμοι, κυρίως οι εμφύλιοι, κρατούν πολύ. Πάντα θα υπάρχουν δύο κόσμοι, δύο ψυχές...

Και οι επιφανείς μαχητές...

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL