Live τώρα    
23°C Αθήνα
ΑΘΗΝΑ
Ελαφρές νεφώσεις
23 °C
21.1°C25.3°C
3 BF 46%
ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
Αίθριος καιρός
23 °C
20.2°C24.2°C
2 BF 48%
ΠΑΤΡΑ
Αίθριος καιρός
19 °C
18.8°C21.0°C
3 BF 64%
ΗΡΑΚΛΕΙΟ
Σποραδικές νεφώσεις
22 °C
19.3°C21.8°C
2 BF 68%
ΛΑΡΙΣΑ
Αίθριος καιρός
25 °C
24.5°C24.5°C
3 BF 40%
Το ολοκληρωτικό αδιέξοδο της ελληνικής Κεντροαριστεράς
  • Μείωση μεγέθους γραμματοσειράς
  • Αύξηση μεγέθους γραμματοσειράς
Εκτύπωση

Το ολοκληρωτικό αδιέξοδο της ελληνικής Κεντροαριστεράς

Την ώρα που οι σοσιαλιστές της Ευρώπης αναζητούν δρόμους συνεργασίας με την Αριστερά για να κλείσουν τον δρόμο στην Ακροδεξιά και στον νεοφιλελευθερισμό, στην Ελλάδα, η κατάσταση διαμορφώνεται με έναν εντελώς διαφορετικό και ιδιόμορφο τρόπο.

Η χρυσή εποχή του "εκσυγχρονισμού"

Αυτό που σήμερα προσδιορίζεται ως χώρος της Κεντροαριστεράς προέκυψε ιστορικά από τη μετεξέλιξη του κυβερνητικού ΠΑΣΟΚ στα μέσα της δεκαετίας του 1990. Στόχος της μετεξέλιξης εκείνης ήταν να δρομολογηθούν οι προσαρμογές που απαιτούσε η παγκοσμιοποίηση χωρίς να χαθεί η πολιτική εξουσία. Η διακυβέρνηση της Κεντροαριστεράς συνδέθηκε με τη φούσκα του Χρηματιστηρίου, την επίσης φούσκα του τραπεζικού δανεισμού, το πάρτι των δημοσίων προμηθειών με αποκορύφωμα το 2004, καθώς και την έκρηξη της διαφθοράς στην Ελλάδα. Την ώρα που το καθεστώς αυτό διάβρωνε ολοκληρωτικά τη χώρα, η ρητορική του κεντροαριστερού χώρου ενσωμάτωνε τον φιλελεύθερο εκσυγχρονιστικό λόγο που ήταν αναγκαίος για να συγκαλυφθεί ή και για να δικαιολογηθεί η λεηλασία της χώρας. Ο λόγος αυτός ασκούσε γοητεία σε ένα τμήμα της παλιάς ανανεωτικής Αριστεράς, το οποίο, ακόμα και στις περιπτώσεις που δεν είχε εμφανέστατο πολιτικό έλλειμμα, είχε πλεόνασμα φιλοδοξιών και ναρκισσισμού. Μια δεύτερη προσπάθεια να ανανεωθεί το κεντροαριστερό σύστημα - όταν η διακυβέρνηση Σημίτη κατέρρευσε πλήρως και ο ίδιος τα παράτησε, παραδίδοντας την ηγεσία του ΠΑΣΟΚ στον Γιώργο Παπανδρέου - απέτυχε, παρά την τιτάνια συστημική προσπάθεια να επιβληθεί ο νέος αρχηγός.

Η κατάρρευση των Μνημονίων

Με το Μνημόνιο όλα αυτά κατέρρευσαν. Ο Γιώργος Παπανδρέου ουσιαστικά ανατράπηκε από τον Βενιζέλο, όταν η Ευρώπη θεώρησε απαράδεκτο ρίσκο την προσπάθειά του να επιβάλει τα Μνημόνια και το ΔΝΤ στη χώρα θέτοντας σε δημοψήφισμα το δίλημμα "ναι ή όχι στο ευρώ". Ο Βενιζέλος οδήγησε το ΠΑΣΟΚ σε ολοκληρωτική κατάρρευση, ενώ οι φιλοδοξίες να ανασυγκροτηθεί ο χώρος μέσα από τη ΔΗΜ.ΑΡ., και αργότερα το Ποτάμι, αποδείχτηκαν έωλες. Σήμερα, η Κεντροαριστερά είναι οργανωτικά κατακερματισμένη, με ελάχιστη απήχηση στην κοινωνία και με απόλυτη αδυναμία να ανανεωθεί σε επίπεδο προγράμματος και προσώπων.

Στη βάση αυτή, ο χώρος της Κεντροαριστεράς είναι εγκλωβισμένος σε ένα και μοναδικό σχέδιο, που ονομάζεται "στρατηγική ήττα της Αριστεράς". Μοναδική της φιλοδοξία είναι να ανατρέψει τη σημερινή κυβέρνηση, να επαναπατρίσει τα κοινωνικά στρώματα που την εγκατέλειψαν την περίοδο 2010 – 2015 και να οδηγήσει τον ΣΥΡΙΖΑ σε μονοψήφια ποσοστά, ανασυγκροτώντας το παλιό πολιτικό σύστημα. Με μια κουβέντα, να γυρίσει πίσω την Ιστορία. Η οποία, όμως, σε πείσμα τέτοιου είδους φιλοδοξιών, κινείται πάντοτε προς τα εμπρός.

Ο "διμέτωπος" κατά του λαϊκισμού

Το αδιέξοδο της στρατηγικής αυτής αναπαράγεται στο επίπεδο της επικοινωνίας: η Κεντροαριστερά θα έχει σοβαρό πρόβλημα ταυτότητας αν διεξάγει μονομέτωπο αγώνα απέναντι στην Αριστερά. Για να παρακάμψει το εμπόδιο αυτό, έχει κατασκευάσει το σχήμα της "αντίθεσης στον ακροδεξιό και αριστερό λαϊκισμό", ένα σχήμα που, διά της θεωρίας των δύο άκρων, συνδέει την ελληνική κυβέρνηση της Αριστεράς με τις ακροδεξιές δυνάμεις που απειλούν την Ευρώπη. Πρόκειται για μια εξαιρετικά αμήχανη λογική που συσχετίζει τη διερεύνηση του σκανδάλου της Novartis και την αδειοδότηση των ιδιωτικών καναλιών με τις προσπάθειες των κυβερνήσεων της Πολωνίας και της Ουγγαρίας να χειραγωγήσουν πλήρως τη Δικαιοσύνη και τον Τύπο στις χώρες τους, τις αναρτήσεις ενός υπουργού στα κοινωνικά δίκτυα και τις αποστροφές ενός δημοσιογράφου της κρατικής τηλεόρασης με την άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων σε σχεδόν ολόκληρη την Ευρώπη.

Το επιχείρημα της κυβερνητικής συγκατοίκησης του ΣΥΡΙΖΑ με τους ΑΝ.ΕΛΛ. ακούγεται επίσης κραυγαλέα προσχηματικό όταν εκφέρεται από εκείνη την πλευρά, αφού στο "μέτωπο κατά του λαϊκισμού" η Κεντροαριστερά συγκατοικεί με σκληρούς ακροδεξιούς της Ν.Δ., προερχόμενους από τον χώρο του χουντοφασισμού, χωρίς κανείς να ενοχλείται. Όμως, το πιο βασικό πρόβλημα που προκύπτει είναι ότι αυτός ο διμέτωπος κατά του λαϊκισμού ακούγεται τουλάχιστον ανόητος στα αυτιά των Γερμανών σοσιαλδημοκρατών ή των Γάλλων κεντροαριστερών, που βλέπουν το AfD και τη Λεπέν να επελαύνουν απειλώντας το δημοκρατικό κεκτημένο στις χώρες τους. Ή στα αυτιά των Πορτογάλων και των Ισπανών σοσιαλιστών που εργάζονται ώριμα και συστηματικά στην κατεύθυνση μιας αριστερής εναλλακτικής ενάντια στην Ακροδεξιά και στον νεοφιλελευθερισμό.

Οι μόνοι στην Ευρώπη που υιοθετούν αυτή την γραμμή είναι αυτοί που βρίσκονται στο δεξιό άκρο της ευρωπαϊκής Δεξιάς, κι αυτό γιατί ο συμψηφισμός του ακροδεξιού με τον αριστερό λαϊκισμό, κανονικοποιεί την Ακροδεξιά, έτσι ώστε να μπορούν να κρατάνε ανοιχτή μια πόρτα συνεργασίας μαζί της.

Στο άρμα της ελληνικής Δεξιάς

Όσο η ελληνική Κεντροαριστερά ξεκόβει από το αντίστοιχο ρεύμα της στην Ευρώπη τόσο περισσότερες εκπτώσεις αναγκάζεται να κάνει απέναντι στη Δεξιά. Κι αυτό γίνεται ακόμα χειρότερο στον βαθμό που η Νέα Δημοκρατία κάνει αντίστοιχες εκπτώσεις απέναντι στην Ακροδεξιά. Έτσι, το ρεύμα της Κεντροαριστεράς έχει συρθεί ολοκληρωτικά σε μια εθνικιστική γραμμή για το "Μακεδονικό", αλλά και σε μια απόλυτη αφωνία για το προσφυγικό, πάνω στο οποίο χαράσσεται σήμερα η βασική διαχωριστική γραμμή στην Ευρώπη. Όσο για μέτωπο στον νεοφιλελευθερισμό, δεν μπορεί, φυσικά, ούτε λόγος να γίνεται, καθώς ο χώρος αυτός σηκώνει στην πλάτη του το βάρος της "εκσυγχρονιστικής" διαχείρισης των προηγούμενων δεκαετιών. Οι εσωτερικές πολιτικές διεργασίες στον χώρο έχουν εκφυλιστεί, ενώ μεμονωμένες φωνές διαφοροποίησης, που ζητούν συνεργασία με την Αριστερά πάνω σε ανανεωμένη προγραμματική βάση, δεν μπορούν πλέον να αντιμετωπιστούν με πολιτικά επιχειρήματα, αλλά μόνο με στοχοποίηση και δολοφονία χαρακτήρων.

Η υπόθεση αφορά και την Αριστερά, καθώς πραγματική προοδευτική συνεργασία με την Κεντροαριστερά δεν μπορεί να περιοριστεί σε επίπεδο προσώπων, πολύ περισσότερο δε στο επίπεδο της Αυτοδιοίκησης, όπου οι όποιες συμμαχίες έχουν εντελώς διαφορετικό χαρακτήρα. Ο ΣΥΡΙΖΑ πρέπει να σκεφτεί πολύ σοβαρά το πώς αυτή η συνεργασία θα γίνει απ' ευθείας με τα κοινωνικά στρώματα που τοποθετούνται στην Κεντροαριστερά, στη βάση μιας νέας προγραμματικής ηγεμονίας. Κι αυτό είναι ένας δύσκολος δρόμος που πρέπει να αποκλείει κάθετα την κεντροαριστερή μετάλλαξη, αλλά και την ανοχή σε σοβαρές υποκειμενικές αδυναμίες.

ΣΧΕΤΙΚΑ ΑΡΘΡΑ

ΓΝΩΜΕΣ

ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ

EDITORIAL

ΑΝΑΛΥΣΗ

SOCIAL