Την προγραμματική ανανέωση του κόμματος και τη διαμόρφωση στρατηγικής συμμαχιών μέσα σε ένα διπολικό μεταμνημονιακό πολιτικό σύστημα, θέτει ως στόχους ο νέος γραμματέας της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Πάνος Σκουρλέτης στην πρώτη του συνέντευξη μετά την εκλογή του στην “Aυγή" της Κυριακής. Ο ΣΥΡΙΖΑ “από το έδαφος της σύγχρονης Αριστεράς οφείλει να επιδιώκει συνεργασίες με όμορους πολιτικούς χώρους υπό όρους και προϋποθέσεις. Μας ενδιαφέρει το κομμάτι της λεγόμενης Κεντροαριστεράς που χειραφετείται από τον σοσιαλφιλελευθερισμό”, υπογραμμίζει.
Παράλληλα, ο Π. Σκουρλέτης απαντά σε όσους επισείουν τον κίνδυνο “ΠΑΣΟΚοποίησης” του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνοντας ότι “δεν είμαστε τόσο αφελείς ώστε να υιοθετήσουμε κάτι που απέρριψε τα προηγούμενα χρόνια η ελληνική κοινωνία”. Για τη συμμετοχή στην κυβέρνηση προσώπων από τον χώρο της Κεντροαριστεράς και της Κεντροδεξιάς σημειώνει ότι πρόκειται “για συγκεκριμένες συνεργασίες - ανοίγματα με διαφορετική πολιτική βαρύτητα το καθένα”.
Για τον γραμματέα της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ, ο ιδεολογικός και πολιτικός αντίπαλος είναι ο νεοφιλελευθερισμός, με πολιτικό εκφραστή τη Ν.Δ., η οποία, όπως σημειώνει, έχει επιλέξει τον διχαστικό λόγο και μετατοπίζεται προς τα ακροδεξιά μαζί με άλλα κόμματα της ευρωπαϊκής Δεξιάς.
Όσον αφορά το κόμμα, ο Π. Σουρλέτης σημειώνει ότι “πρέπει να βγει από το τέλμα και τον λήθαργο” και τονίζει ότι “πλέον δεν έχουμε το άλλοθι του Μνημονίου” και “οι απαιτήσεις και οι ανάγκες είναι πολλές”.
Για τις αυτοδιοικητικές εκλογές, οι οποίες θα γίνουν για πρώτη φορά με απλή αναλογική, ο γραμματέας της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ επισημαίνει ότι “θα επιδιώξουμε πλατιές, νικηφόρες συνεργασίες, που θα έχουν όμως σαφές προγραμματικό στίγμα”.
Συνέντευξη στον Άγγελο Τσέκερη
* Η έξοδος της χώρας από τα προγράμματα κλείνει εκ των πραγμάτων έναν κύκλο εσωστρέφειας για το κόμμα. Ποια είναι τα μεγάλα στοιχήματα του κόμματος το επόμενο διάστημα;
Είναι προφανές πως το προηγούμενο διάστημα τα όρια της κυβερνητικής πολιτικής καθορίζονταν εν πολλοίς από την υλοποίηση της συμφωνίας του καλοκαιριού του 2015. Ήταν κάτι που βάραινε καταλυτικά και ως προς το αποτέλεσμα αλλά και στη συνείδηση των μελών του κόμματος. Είναι επίσης σαφές πως έγιναν και πράγματα εκτός αυτών των ορίων, όπου αυτό ήταν εφικτό. Σήμερα οι δυνατότητες είναι περισσότερες, οι βαθμοί ελευθερίας μεγαλύτεροι, κατά συνέπεια οφείλουμε να αντιστοιχηθούμε με τη νέα πραγματικότητα, η οποία διαμορφώνεται από μια σειρά αντιθέσεις, παλαιές και νέες.
Νομίζω πως ένα από τα πρώτα καθήκοντά μας είναι μια αναγκαία προγραμματική ανανέωση με βάση τις νέες συνθήκες και απαιτήσεις. Πρέπει αξιοποιώντας την πλούσια κυβερνητική εμπειρία να διαμορφώσουμε τη νέα προγραμματική μας πρόταση στη μεταμνημονιακή περίοδο. Δεν μιλώ για ένα κυβερνητικό πρόγραμμα, αυτό οφείλουν να το διαμορφώσουν τα κυβερνητικά επιτελεία. Μιλάω για κάτι συνολικότερο, μεγαλύτερου βάθους και ορίζοντα, που προφανώς θα προσανατολίζει και θα τροφοδοτεί την κυβερνητική μας πρόταση. Τα εργαλεία γι' αυτή τη δουλειά δεν μπορεί παρά να είναι τα τμήματα του κόμματος, το Ινστιτούτο “Νίκος Πουλαντζάς” και οι αντίστοιχες επιτροπές της κοινοβουλευτικής ομάδας. Μη ξεχνάμε πως οι νέες αντιπαραθέσεις θα είναι προγραμματικού χαρακτήρα ή εν πάση περιπτώσει οφείλουμε εμείς να το επιλέξουμε. Η αντιπαράθεση με τον νεοφιλελευθερισμό σε όλα τα πεδία πρέπει να είναι προγραμματικού χαρακτήρα. Ένα κόμμα όμως δεν είναι επιτροπή προγράμματος, πρέπει να είναι κοινωνικά γειωμένο, να παρεμβαίνει στους χώρους δουλειάς, στη νεολαία, στην Αυτοδιοίκηση, στις κινηματικές διεργασίες, στο πεδίο του πολιτισμού και των δικαιωμάτων. Και βεβαίως να ξαναμάθει να λειτουργεί, να βγει από το τέλμα και τον λήθαργο. Οι πιο πάνω επισημάνσεις δεν πρέπει να εκληφθούν ως ισοπεδωτική κριτική για όσους το προηγούμενο διάστημα δούλεψαν στο κόμμα, το αντίθετο. Περισσότερο είναι μια συλλογική αυτοκριτική που δεν εξαιρεί κανέναν. Άλλωστε ό,τι κάναμε ή καλύτερα δεν κάναμε για το κόμμα μάς αφορά όλους. Η εποχή που το κόμμα σιωπηρά παρακολουθούσε τη διαπραγμάτευση και τις αξιολογήσεις τελείωσε. Τώρα πλέον δεν έχουμε το άλλοθι του Μνημονίου, οι απαιτήσεις και οι ανάγκες είναι πολλές.
“Στη Ν.Δ. δεν υπάρχει η ηγεμονία της Καραμανλικής μεταπολιτευτικής παράδοσης”
* Η Ν.Δ. υιοθετεί ολοένα και περισσότερο απέναντι στην κυβέρνηση μια πολεμική με ακροδεξιά χαρακτηριστικά. Ποιος ωφελείται, κατά τη άποψή σας, από αυτή την πόλωση;
Είναι μια επιλογή που έγινε αντιληπτή από την εποχή του Αντώνη Σαμαρά. Σηματοδοτήθηκε με την ανάδειξη σε κορυφαίες θέσεις στελεχών προερχόμενων από την ακροδεξιά, αλλά πολύ περισσότερο με την υιοθέτηση μιας Ακροδεξιάς ατζέντας και ρητορικής. Σήμερα στη Ν.Δ. δεν υπάρχει η ηγεμονία της Καραμανλικής μεταπολιτευτικής παράδοσης. Προσέξτε όμως, αυτή η ακροδεξιά μετατόπιση της Ν.Δ. κινείται παράλληλα με αντίστοιχες διεργασίες σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες. Ένας νέος δυναμικός ακροδεξιός χώρος, με έντονα πολλές φορές τα χαρακτηριστικά της λογικής της εθνικής αναδίπλωσης, καθιερώνεται στον ευρωπαϊκό πολιτικό χάρτη. Σήμερα η Ν.Δ. είναι το κόμμα του ακροδεξιού νεοφιλελεύθερου λαϊκισμού, με πολύ έντονα διχαστική πολιτική παρουσία. Μπορεί βέβαια να επιτυγχάνει μια μάξιμουμ συσπείρωση αλλά δηλητηριάζει ταυτόχρονα την πολιτική ζωή του τόπου με μια επικίνδυνα καταστροφική λογική.
Ο νέος πολιτικός χάρτης
* Χαρακτηριστικό του ανασχηματισμού ήταν η αμφίπλευρη διεύρυνση. Πολλοί αριστεροί δεν νιώθουν άνετα με τις διευρύνσεις. Ποια είναι η θέση του ΣΥΡΙΖΑ;
Για να ακριβολογούμε δεν πρόκειται για αμφίπλευρη διεύρυνση, αλλά για συγκεκριμένες συνεργασίες - ανοίγματα με διαφορετική πολιτική βαρύτητα το καθένα. Προφανώς η πολιτική των συνεργασιών του κόμματός μας είναι κάτι ευρύτερο, που οφείλει να έχει σαφή προσανατολισμό και να βασίζεται σε στέρεες προγραμματικές βάσεις. Το κόμμα μας από το έδαφος της σύγχρονης Αριστεράς οφείλει να επιδιώκει συνεργασίες με όμορους πολιτικούς χώρους υπό όρους και προϋποθέσεις. Μας ενδιαφέρει το κομμάτι της λεγόμενης Κεντροαριστεράς που χειραφετείται από τον σοσιαλφιλελευθερισμό. Μερικοί για λόγους σκοπιμότητας προσπαθούν να μεταφράσουν αυτή την πολιτική σε προσχώρηση στην Κεντροαριστερά ή, πιο χοντροκομμένα, σε μια πορεία ΠΑΣΟΚοποίησης του ΣΥΡΙΖΑ. Τους απαντάμε πως δεν είμαστε τόσο αφελείς ώστε να υιοθετήσουμε κάτι που απέρριψε τα προηγούμενα χρόνια η ελληνική κοινωνία. Όσοι τα λένε αυτά δεν έχουν κατανοήσει τις μεγάλες αλλαγές που έγιναν μέσα στο ίδιο τον κόσμο τα χρόνια του Μνημονίου. Ένας νέος πολιτικός χάρτης διαμορφώθηκε μέσα από τις τεκτονικές αλλαγές της ελληνικής κοινωνίας, νέοι συσχετισμοί και νέες συνειδήσεις.
* Η χειραγώγηση της Ν.Δ. από την ακροδεξιά της πτέρυγα, αλλά και η κατάσταση της Κεντροαριστεράς, αφήνουν ένα σοβαρό πολιτικό κενό στον μεσαίο χώρο. Πώς σκοπεύει να το καλύψει το κόμμα;
Νομίζω πως η δεξιά μετατόπιση της Ν.Δ. συρρικνώνει και το ιδεολογικοπολιτικό της εύρος. Εκ των πραγμάτων δημιουργούνται δύο νέοι μεγάλοι πόλοι, ένας νέος μεταμνημονιακός διπολισμός στη βάση μιας νέας προγραμματικής αντιπαλότητας. Στον έναν πόλο κορμός θα είναι η Ν.Δ., στον άλλο ο ΣΥΡΙΖΑ. Μέσα από ένα τέτοιο πλαίσιο πρέπει να προσεγγίσουμε και τις διεργασίες που συντελούνται σε αυτό που ιστορικά αποκαλούσαμε Κέντρο.
Ο κόσμος της Αριστεράς θα στηρίξει αν δει αλλαγές
* Από την άλλη, υπάρχει κάποιος κόσμος της Αριστεράς που μετά το 2015 απογοητεύτηκε και υιοθέτησε ανοιχτά κριτική στάση. Σας αφορά αυτός ο κόσμος; Και ποιος είναι ο τρόπος να τον προσεγγίσει ξανά ο ΣΥΡΙΖΑ;
Αλήθεια, είναι ενιαίος αυτός ο κόσμος που απογοητεύτηκε και απομακρύνθηκε από τον ΣΥΡΙΖΑ μετά το 2015; Ασφαλώς όχι, υπάρχει μεγάλη απόσταση με όσους έχουν διαφορετικές στρατηγικές αναλύσεις και αναφορές για την Ευρώπη και τον σύγχρονο κόσμο. Κάποιες από αυτές τις διαφορές υπήρχαν από παλιά εντός του ΣΥΡΙΖΑ, το μεγαλύτερο όμως κομμάτι του κόσμου που αναφέρεστε μας παρακολουθεί, έστω και απογοητευμένο, περιμένει να δει τα νέα δείγματα γραφής στη νέα περίοδο. Είμαι βέβαιος πως αν διαπιστώσει πως κάτι αλλάζει, θα μας δώσει και άλλη ευκαιρία.
* Βασική κοινωνική αναφορά του ΣΥΡΙΖΑ είναι ο κόσμος της επισφαλούς, υποαμειβόμενης εργασίας. Πώς μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να πείσει αυτούς τους ανθρώπους ότι μιλάει για λογαριασμό τους, την ώρα που οι δυνατότητες της κυβερνητικής πολιτικής είναι ακόμα περιορισμένες;
Σωστά το λέτε πως ο ΣΥΡΙΖΑ θέλει να εκφράσει κατά προτεραιότητα τον κόσμο της εργασίας και ιδιαίτερα τους πιο αδύναμους. Γι' αυτό δίνουμε τη μάχη για την επαναφορά της συλλογικής διαπραγμάτευσης, της αύξησης του κατώτατου μισθού και της κατάργησης του υποκατώτατου. Δεν παραγνωρίζουμε τις μεταμνημονιακές δεσμεύσεις ούτε τους διεθνείς συσχετισμούς, τις αγορές που επιβάλλουν τους κανόνες τους στον σύγχρονο κόσμο, αλλά έχει σημασία να γίνονται από εδώ και εμπρός τα σωστά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση. Πρόκειται για μια διαρκή προσπάθεια σε Ελλάδα και Ευρώπη για την διαμόρφωση πιο ελπιδοφόρων συσχετισμών.
Οι νέοι και οι εργαζόμενοι
* Μπορεί η Αριστερά να εμπνεύσει μια γενιά νέων ανθρώπων, που νιώθουν ότι το μέλλον τους δεν βρίσκεται στην Ελλάδα;
Αυτό το ερώτημα είναι όλο το στοίχημα. Δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με την ιδέα πως η χώρα διαρκώς θα αιμορραγεί και με αυτόν τον τρόπο θα υπονομεύει το μέλλον της. Αν μιλάμε όμως για μια ισχυρή, βιώσιμη και δίκαιη ανάπτυξη, προφανώς στο πρώτο που θα επιβεβαιωθεί μια τέτοια πορεία θα είναι στην αναστροφή αυτής της ψυχολογίας που έχει ένα μεγάλο κομμάτι των νέων σήμερα. Άρα νέες θέσεις αξιοπρεπούς εργασίας, νέες ευκαιρίες απασχόλησης και επιχειρηματικής δράσης, στελέχωση κρίσιμων τομέων του δημόσιου τομέα και του ευρύτερου δημόσιου τομέα με νέους επιστήμονες.
* Ποιες αλλαγές πρέπει να προωθηθούν άμεσα στο κόμμα;
Αυτές που θα αποφασιστούν από τα συλλογικά μας όργανα και θα οδηγήσουν στην καλύτερη αξιοποίηση του στελεχικού μας δυναμικού, μέσα από τις αναγκαίες αναδιατάξεις. Υπάρχει ανάγκη να "ζωντανέψουν" τα τμήματα, οι οργανώσεις, αλλά και να μεγαλώσει η Νεολαία μας.
* Στον κομματικό κόσμο υπάρχει εδώ και πάρα πολλά χρόνια η εικόνα ότι χρειάζονται αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των τάσεων. Το θέμα επανέρχεται σε κάθε συνέδριο, χωρίς όμως να αλλάζει κάτι στο καταστατικό. Υπάρχει, κατά τη δική σας άποψη, τέτοιο ζήτημα; Και με ποιον τρόπο μπορεί να αντιμετωπιστεί;
Η καρδιά της δημοκρατίας στο κόμμα μας χτυπάει πολυτασικά. Το ζήτημα όμως σήμερα είναι να προσδιορίσουμε τι σημαίνει τάση και τι μηχανισμός νομής της εσωκομματικής εξουσίας, αλλά και ποιο είναι το σύγχρονο μαζικό πολιτικοποιημένο κόμμα που ταιριάζει στη δικιά μας Αριστερά.
Συνεργασίες με αυτοδιοικητικά κριτήρια
* Εν όψει των δημοτικών εκλογών, φαίνεται να υπάρχουν πλέον πολύ μεγάλες δυνατότητες για συνεργασίες του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και πολλές διαθεσιμότητες. Ποια είναι, κατά τη γνώμη σας, τα κριτήρια που πρέπει να μπουν σε τέτοιου είδους συνεργασίες;
Τα κριτήρια θα πρέπει να είναι πρώτα απ' όλα αυτοδιοικητικά. Εμείς πρέπει να ασκούμε πολιτική με βάση τα προβλήματα και τις αντιθέσεις του αυτοδιοικητικού χώρου. Αυτή είναι η δικιά μας γνήσια αυτοδιοικητική αντίληψη που σέβεται τη σχετική αυτονομία της Αυτοδιοίκησης. Από εκεί και πέρα πρέπει να επιδιώξουμε πλατιές, νικηφόρες συνεργασίες, που θα έχουν όμως σαφές προγραμματικό στίγμα. Μην ξεχνάτε πως θα είναι οι πρώτες εκλογές με το σύστημα της απλής αναλογικής που σε συνδυασμό με τις θεσμικές αλλαγές που έφερε ο "Κλεισθένης 1" δημιουργούν όρους μεγαλύτερης συμμετοχής των πολιτών αλλά και χειραφέτησης της ίδια της Αυτοδιοίκησης.
