Βρυξέλλες. Χριστίνα Βασιλάκη
Όταν τον Απρίλιο του 2010 με τις δηλώσεις του τότε πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου από το Καστελλόριζο ξεκινούσε η περιπέτεια των Μνημονίων για την Ελλάδα, οι ιθύνοντες των Βρυξελλών κρατούσαν την ανάσα τους προσευχόμενοι ότι αυτό δεν θα σημάνει και την αρχή του τέλους για το ευρώ.
Σχεδόν εννιά χρόνια μετά, μπορεί κάποιοι να αναπνέουν επιτέλους ανακουφισμένοι, αφού η Ελλάδα μετά από σχεδόν 300 δισ. δανείων ολοκληρώνει το πρόγραμμα στήριξης και επιστρέφει στην ομαλότητα της Ευρωζώνης, ωστόσο όλα δείχνουν πως υπάρχουν και ευρωπαϊκές ασθένειες -που αφορούν κυρίως τη διαχείριση κρίσεων- οι οποίες δεν έχουν ακόμα ιαθεί.
Οι Βρυξέλλες είναι αναμφίβολα η πρώτη πρωτεύουσα μετά την Αθήνα που αύριο θα βγει να πανηγυρίσει τη νίκη επί των Μνημονίων. Ο κύριος λόγος είναι ότι η σημερινή Επιτροπή του Ζαν Κλοντ Γιούνκερ επένδυσε σημαντικό πολιτικό κεφάλαιο στη “διάσωση” της Ελλάδας και τώρα επιθυμεί να συμπεριληφθεί στο κάδρο των επινίκιων εορτασμών. Είναι χαρακτηριστικό ότι σήμερα, λίγο πριν από τη λήξη της θητείας της Επιτροπής Γιούνκερ, αρμόδιες πηγές της Ε.Ε. επισημαίνουν πως, παρ’ όλο τον παραλογισμό του 2015, οι “θεσμοί” δούλεψαν από κοινού με την ελληνική κυβέρνηση και πέτυχαν ένα τελικό αποτέλεσμα που ωφελεί όλες τις πλευρές.
Από έλλειμμα 15% το 2009, η Ελλάδα, πέτυχε την προηγούμενη χρονιά πλεόνασμα 0,8%. Η ανάπτυξη έχει επιστρέψει σε θετικούς ρυθμούς και η ανεργία έπεσε κάτω από το 20%. Αυτά τα αδιαμφισβήτητα στοιχεία, σε συνδυασμό με έναν μακρύ κατάλογο μεταρρυθμίσεων που εφάρμοσε η Αθήνα τα τελευταία χρόνια, για τις Βρυξέλλες είναι μια καλή βάση για ένα οικονομικά εύρωστο μέλλον.
Επιπλέον η τελευταία εκταμίευση, που ξεπέρασε τα 15 δισ. και συνέβαλε στη δημιουργία ενός μαξιλαριού ρευστότητας συνολικά 24 δισ., μαζί με τα μέτρα ελάφρυνσης του χρέους και τη συμφωνία για τη μεταμνημονιακή εποπτεία τοποθετούν τη χώρα σε μια ασφαλή θέση έναντι ενδεχόμενων αναταράξεων στις αγορές, παρά τις όποιες αμφιβολίες.
Η αλήθεια είναι ότι ακόμα και οι πιο σκληροί επικριτές της Ελλάδας είναι δύσκολο να κρύψουν την ικανοποίησή τους για το ότι επιτέλους ο ελληνικός πονοκέφαλος ανήκει στο παρελθόν. Κι αυτό γιατί, όπως απέδειξαν οι απανωτές κρίσεις που έχουν απασχολήσει την ευρωπαϊκή ηγεσία τα τελευταία χρόνια, καλό είναι να κλείνουν οι ανοικτές υποθέσεις, επειδή είναι πολύ δύσκολο να προβλέψει κανείς από πού θα έρθει το επόμενο... χτύπημα.
Αυτό το “μάθημα” ήταν σίγουρα άγνωστο το 2010, αλλά και σήμερα δεν είναι ακριβώς ξεκάθαρο ότι έχει βρει την αναγκαία ανταπόκριση. Στο διάστημα των οκτώ ετών του ελληνικού δράματος, πέρα από τις μέχρι εξαντλήσεως προσπάθειες της Ελλάδας να μπει στον ορθό -δημοσιονομικό- δρόμο, η Ευρώπη έγινε επίσης πεδίο μοιραίων αναβολών, αδικαιολόγητων παιχνιδιών εξουσίας και ενός νέου και επικίνδυνου τύπου λαϊκισμού που έφερε ακόμα και τους λαούς των ευρωπαϊκών χωρών τον ένα απέναντι στον άλλο.
Ενδεικτικό είναι το ότι, μετά από χρόνια που οι πολιτικοί των βορειοευρωπαϊκών χωρών δήλωναν σε κάθε τόνο ότι οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι πληρώνουν για τις “αμαρτίες” των Ελλήνων, ο γενικός γραμματέας του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας μόλις την περασμένη εβδομάδα, μιλώντας στο ολλανδικό ραδιόφωνο, ξεκαθάρισε ότι τα κεφάλαια των ελληνικών δανείων προέρχονται από ιδιώτες επενδυτές και δεν έχει χρησιμοποιηθεί “ούτε ένα ευρώ” φορολογουμένων.
Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η παραδοχή των πρώην πρωταγωνιστών της ελληνικής κρίσης Γερούν Ντάισελμπλουμ και Όλι Ρεν ότι, όταν όλα ξεκίνησαν, ο μοναδικός σκοπός ήταν να σωθούν οι μεγάλες τράπεζες των ευρωπαϊκών χωρών και όχι η χρεοκοπημένη Ελλάδα.
Επίσης μπορεί κανείς στις Βρυξέλλες να μη μιλάει πια για την κόντρα μεταξύ της Ευρωζώνης και του ΔΝΤ, ωστόσο είναι πολλές οι περιπτώσεις που η Ελλάδα έγινε “μπαλάκι” μεταξύ των δύο πλευρών εισπράττοντας, φυσικά, και τις επιπτώσεις των όποιων καθυστερήσεων.
Μετά, λοιπόν, τους αυριανούς πανηγυρισμούς οι ιθύνοντες των Βρυξελλών θα επιστρέψουν στα γραφεία τους και θα συνεχίσουν την καθιερωμένη εργασία τους υπό συνθήκες μεγαλύτερης ομαλότητας. Η Ελλάδα θα επιστρέψει στην “κανονική” διαδικασία του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου, κατά την οποία η Επιτροπή θα παρακολουθεί και θα εξετάζει κάθε χρόνο το προσχέδιο του εθνικού προϋπολογισμού, δίνοντας και συγκεκριμένες συστάσεις όπου και όποτε θεωρείται απαραίτητο.
Από την πλευρά του το Eurogroup θα συζητά τα ευρήματα των αποστολών των θεσμών στην Αθήνα στο πλαίσιο της μεταμνημονιακής εποπτείας και ανάλογα θα δημοσιεύει αντίστοιχες ανακοινώσεις.
Ακόμα όμως κι αν η ελληνική κρίση θεωρείται παρελθόν, η Ε.Ε. και ειδικότερα η Ευρωζώνη έχει μπροστά της πολλά ανοιχτά μέτωπα. Η εμβάθυνση της ΟΝΕ είναι, για παράδειγμα, ένα πρότζεκτ που, ενώ ξεπήδησε από την ίδια την κρίση και έχει πλέον συζητηθεί διεξοδικά σε όλα τα πιθανά επίπεδα, βρίσκεται επί της ουσίας ακόμα στη σφαίρα της θεωρίας.
Πολλοί είναι αυτοί στις Βρυξέλλες που έχουν χρησιμοποιήσει τη φράση ότι καλό είναι να φτιαχτεί η στέγη όσο είναι καλοκαίρι. Ωστόσο, όπως αποδεικνύεται, τα ευρωπαϊκά “χούγια” δεν είναι τόσο εύκολο να ξεπεραστούν, καθώς τα αντικρουόμενα πολιτικά συμφέροντα και οι εγχώριες δεσμεύσεις αποτρέπουν την όποια υπέρβαση.
Αυτό φάνηκε, άλλωστε, και στις πρόσφατες συζητήσεις για ένα πραγματικό κοινό σύστημα ασύλου, οι οποίες κατέληξαν σε αδιέξοδο και υπερίσχυσαν πάλι προσωρινές λύσεις που δεν λύνουν ουσιαστικά το πρόβλημα.
