του Μιχάλη Πετρόπουλου*
Η ανακοίνωση των επιδόσεων των υποψηφίων στον εισαγωγικό πανελλήνιο διαγωνισμό για τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα ουσιαστικά δηλώνει και το πέρας της φετινής σχολικής χρονιάς. Παράλληλα δημοσιοποιήθηκαν από το υπουργείο Παιδείας τα στατιστικά στοιχεία του διαγωνισμού,1 η μελέτη των οποίων παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον λόγω του μεγέθους του δείγματος, καθώς εξάγονται ενδιαφέροντα και ασφαλή συμπεράσματα.
Περιοριζόμενος σε μερικά καίρια στατιστικά στοιχεία, παρατηρούμε ότι στα ΕΠΑΛ το 67,20% των υποψηφίων στα Μαθηματικά έγραψε κάτω από 5 (!) και κάτω της βάσης το 83,68% (!) και γενικά, πέραν ελαχίστων μαθημάτων, το ποσοστό των υποψηφίων που πέτυχε βαθμολογίες κάτω του 10 υπερβαίνει σημαντικά το 50%, φθάνοντας ακόμα και το 90,55%! Δεν εξετάζουμε περιπτώσεις απόλυτης αποτυχίας -100% κάτω από τη βάση- λόγω απουσίας στατιστικού δείγματος.
Οι διαγωνιζόμενοι των Γενικών Λυκείων (ΓΕΛ) πέτυχαν πολύ χαμηλά ποσοστά, παρά τη θεωρούμενη άποψη ότι οι μαθητές τους είναι υψηλότερης στόχευσης. Ενδεικτικά αναφέρουμε ότι στην κατεύθυνση Σπουδών Οικονομίας και Πληροφορικής οι επιδόσεις κάτω του 10 στα Μαθηματικά έφθασαν το 83,17% (και κάτω του 5 το 52,83%!), στη Βιολογία το 68,88% και στην Πληροφορική το 50,46%!
Με τέτοιες επιδόσεις, εύλογα ανακύπτει το ερώτημα τι Οικονομικά και Πληροφορική θα σπουδάσουν... Φανταζόμαστε τι θα γινόταν αν εξετάζονταν και Φυσική για τις σχολές Πληροφορικής... Στις θετικές σπουδές κάτω της βάσης του 10 απέδωσε το 56,21% των υποψηφίων στα Μαθηματικά, στη Φυσική το 39,78% (με σημαντικότατη μείωση των ποσοστών στις ανώτερες βαθμολογίες), στη Βιολογία το 31,43% και στη Χημεία το 26,25%.
Στις ανθρωπιστικές σπουδές τα πράγματα ήταν σαφώς καλύτερα, με ιδιαίτερο προβληματισμό όμως να δημιουργεί το 46,21% κάτω της βάσης στην Ιστορία. Αυξημένη, επίσης, είναι γκρίνια για τις αποκλίσεις των βαθμολογιών των δύο βαθμολογητών στη Νεοελληνική Γλώσσα, αναδεικνύοντας τα προβλήματα αντικειμενικής αξιολόγησης των γραπτών στο μάθημα αυτό.
Στα εσπερινά σχολεία οι επιδόσεις των υποψηφίων προκαλούν θλίψη και θα αποφευχθεί η οποιαδήποτε αναφορά. Η βιασύνη για τη μετατροπή τους σε τριετή είναι δυσερμήνευτη...
Παρατηρούμε ότι το μέγεθος της αποτυχίας των υποψηφίων είναι απρόσμενα υψηλό. Σύμφωνα με τις κρίσεις των επιστημονικών ενώσεων ως προς τη δυσκολία και την επιστημονική επάρκεια των θεμάτων που τέθηκαν, δεν δικαιολογούνται επιδόσεις κάτω της βάσης, αφού διακρίνονταν, σε γενικές γραμμές, από λογική κλιμάκωση, καλύπτοντας σημαντικό ποσοστό της διδακτέας ύλης, με μικρές γνωστικές απαιτήσεις προηγούμενων τάξεων.
Τα στατιστικά στοιχεία οφείλουμε να τα αξιοποιήσουμε, αν επιθυμούμε να αναζητήσουμε λύσεις στα προβλήματα. Προφανής είναι η αναντιστοιχία μεταξύ των βαθμών προαγωγής των μαθητών στα σχολεία και των επιδόσεών τους στις Πανελλαδικές. Θα είχε ιδιαίτερο ενδιαφέρον η κοινοποίηση συγκριτικών στατιστικών στοιχείων μεταξύ των προφορικών βαθμολογιών στα τετράμηνα και των τελικών επιδόσεων στις γραπτές εξετάσεις, ιδίως στη Γ’ Λυκείου.
Όλες οι πληροφορίες είναι πλέον αναρτημένες στο Διαδίκτυο και δεν είναι δύσκολη η επεξεργασία τους. Κάθε χρόνο -μετά την ανακοίνωση των βάσεων- διαπιστώνουμε χαμήλωμα του πήχη στη Μέση Εκπαίδευση. Χρειάζεται να αναζητηθούν οι αιτίες και να διορθωθούν οι όποιες στρεβλώσεις.
Είτε διατηρηθεί, λοιπόν, είτε όχι ο πανελλήνιος εισαγωγικός διαγωνισμός (δύσκολη η κατάργηση ενός θεσμού που τυγχάνει κοινωνικής αποδοχής ως προς την αντικειμενικότητα και τη διαφάνεια), με κάποιον τρόπο θα γίνεται η επιλογή. Όμως, μακροημερεύει επικίνδυνα η φθορά στη Μέση Εκπαίδευση, ιδίως του Λυκείου, με συνεχείς μειώσεις στην ύλη (ποσοτικές και ποιοτικές) στη λογική ενός σχολείου «ευχάριστου» προς τον μαθητή. Οι συνέπειες είναι ορατές.
Παράλληλα διαπιστώνεται ότι στα μαθήματα που απαιτείται αφαιρετική σκέψη σε αυξημένο επίπεδο οι επιδόσεις προκαλούν μελαγχολία. Και δεν θα αναλύσουμε εδώ τη σπουδαιότητά της.
Συμπερασματικώς είναι σημαντικό να αναζητηθούν τα αίτια της επικίνδυνα μακρόχρονης αδυναμίας των μαθητών να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις των Πανελλαδικών. Αναγκαστικώς περιορίστηκα, λόγω χώρου, σε ορισμένα μόνο παραδείγματα, αλλά ευελπιστώ στην ανάπτυξη διαλόγου γύρω από αυτά τα τόσο κρίσιμα ζητήματα με στόχο τη βελτίωση του επιπέδου της παρεχόμενης εκπαίδευσης.
1. https://tinyurl.com/y9stnyn2
* Ο Μιχάλης Πετρόπουλος είναι φυσικός, MSc στη διδακτική φυσικών επιστημών, υποψήφιος διδάκτωρ ΕΑΠ
