ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ, ΧΡΙΣΤΙΝΑ ΒΑΣΙΛΑΚΗ
Σε μια συμφωνία στον ελάχιστο κοινό παρονομαστή ανάμεσα στην Ευρώπη της δημοκρατίας και αυτή του αυταρχισμού κατέληξαν χθες τα ξημερώματα, ύστερα από μαραθώνιες διαπραγματεύσεις, οι 28 ηγέτες της Ε.Ε. Ωστόσο, παραμένει στοίχημα για την Ε.Ε. η υιοθέτηση μιας πραγματικά κοινής πολιτικής ασύλου στο άμεσο μέλλον μέσω της αναθεώρησης του λεγόμενου Κανονισμού του Δουβλίνου, η οποία θα θεσμοθετεί την αλληλεγγύη μεταξύ των κρατών - μελών.
Ειδικότερα, παρά τις σημαντικές τους διαφορές και υπό την πίεση του βέτο της νέας ιταλικής κυβέρνησης, οι 28 συμφώνησαν χθες στη δημιουργία κοινών κέντρων υποδοχής αιτούντων άσυλο και επεξεργασίας των αιτήσεών τους σε περισσότερες χώρες - μέλη της Ε.Ε. και ενδεχομένως εκτός ευρωπαϊκού εδάφους. Επιπλέον, ικανοποιώντας και τις γερμανικές αξιώσεις, οι Ευρωπαίοι ηγέτες συμφώνησαν να λάβουν περαιτέρω μέτρα για τον περιορισμό της ελευθερίας κίνησης των μεταναστών από τη μία χώρα στην άλλη.
«Όλα τα μέτρα στο πλαίσιο αυτών των ελεγχόμενων κέντρων, συμπεριλαμβανομένων της μετεγκατάστασης και της επανεγκατάστασης, θα λαμβάνονται σε εθελοντική βάση, με την επιφύλαξη της μεταρρύθμισης της διαδικασίας του Δουβλίνου» αναφέρει το κείμενο συμπερασμάτων της συνόδου, που συμφωνήθηκε έπειτα από διαπραγματεύσεις διάρκειας εννέα και πλέον ωρών.
«Οι ηγέτες των 28 χωρών-μελών της Ε.Ε. συμφώνησαν στα συμπεράσματα της συνόδου, συμπεριλαμβανομένων αυτών για τη μετανάστευση» ανακοίνωσε μέσω Twitter ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ντόναλντ Τουσκ περί τις 4.30 το πρωί (5.30 ώρα Ελλάδας). «Είναι υπερβολικά νωρίς να μιλήσουμε για επιτυχία» δήλωσε ο ίδιος μετά το πέρας της συνόδου, προσθέτοντας ότι «αυτό στην πραγματικότητα ήταν το ευκολότερο μέρος του έργου μας σε σύγκριση με τα όσα μας περιμένουν όταν αρχίσουμε να την εφαρμόζουμε».
Οι 28 συμφώνησαν επίσης να κάνουν αυστηρότερους τους ελέγχους των εξωτερικών συνόρων, καθώς και να αυξήσουν τη χρηματοδότηση που προσφέρουν στην Τουρκία, στο Μαρόκο και σε άλλες χώρες στη βόρεια Αφρική για την ανάσχεση των μεταναστευτικών ροών προς την Ευρώπη.
Όπως υποστήριξε η ελληνική πλευρά, σε αυτή τη σύνοδο υπήρξε αντιπαράθεση ανάμεσα στις δυνάμεις που θέλουν μια ευρωπαϊκή συλλογική λύση στη βάση της συνευθύνης και της αλληλεγγύης στο μεταναστευτικό/προσφυγικό ζήτημα, που συνιστά άλλωστε ευρωπαϊκή πρόκληση, και τις δυνάμεις που επιλέγουν να κινηθούν στη βάση της περιχαράκωσης και των μονομερών ενεργειών και όχι στη βάση του συμμερισμού της ευθύνης, η οποία προκύπτει από τη συμμετοχή τους στην ευρωπαϊκή οικογένεια.
Η Ελλάδα από κοινού με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, τη Σουηδία, την Πορτογαλία και τη Μάλτα βρέθηκαν απέναντι στις γνωστές θέσεις που εκφράζουν η Αυστρία και οι χώρες του Βίσεγκραντ και οδηγούν σε μια Ευρώπη - φρούριο.
Η Ιταλία, από τη μεριά της, παρά τις αρχικές ενστάσεις της σε μια συλλογική αντιμετώπιση του ζητήματος, στο τέλος προσχώρησε σε αυτή τη λογική.
Αποφεύχθηκαν σημαντικοί κίνδυνοι
Για την ελληνική πλευρά, με τη συμφωνία που επιτεύχθηκε χθες αποφεύχθηκαν σημαντικοί κίνδυνοι, όπως οι επαναπροωθήσεις μεταναστών και η ρητή αναφορά δημιουργίας κλειστών κέντρων στην Αφρική, αλλά και η πρόκληση των δευτερογενών μετακινήσεων να επιλυθεί με συνοριακούς ελέγχους και την de facto δημιουργία ενός μικρού Σένγκεν. Τον κίνδυνο αυτό είχε επισημάνει ο Έλληνας πρωθυπουργός Αλέξης Τσίπρας κατά την άτυπη συνάντηση εργασίας την περασμένη Κυριακή στις Βρυξέλλες.
Επίσης, αποτράπηκε η μετάθεση στις καλένδες της προοπτικής αναθεώρησης του Δουβλίνου σε μια δίκαιη κατεύθυνση, όπως στην πραγματικότητα αποσκοπούσαν όσοι εισηγούνταν να πάει μετά τις ευρωεκλογές του 2019.
Ο ρόλος της Ελλάδας μετά τη συμφωνία
Μπροστά σ' αυτούς τους κινδύνους, η Ελλάδα μαζί με τις χώρες που συνεργάστηκε έθεσαν στην πρώτη γραμμή τις αξίες της αλληλεγγύης και της συνευθύνης, που αποτελούν, ή θα έπρεπε να αποτελούν, το θεμέλιο της Ευρώπης. Με αυτό τον τρόπο, η ελληνική πλευρά εκτιμά πως διασφαλίστηκε ότι η ευρωπαϊκή προσέγγιση στη διαχείριση των μεταναστευτικών και προσφυγικών ροών πρέπει να είναι ολοκληρωμένη, δηλαδή να αφορά και τις τρεις διαστάσεις του ζητήματος: την εξωτερική (σχέσεις με τρίτες χώρες), τη διαχείριση των συνόρων και την εσωτερική διάσταση. Επίσης, τονίστηκε η σημασία της αποτελεσματικής συνεργασίας με την Τουρκία στο πλαίσιο της κοινής δήλωσης Ε.Ε. - Τουρκίας, ενώ συμφωνήθηκε η χορήγηση της δεύτερης δόσης της χρηματοδοτικής διευκόλυνσης για τους πρόσφυγες στην Τουρκία. Τέλος, στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου τονίζεται ότι ο Κανονισμός του Δουβλίνου πρέπει να αναθεωρηθεί στη βάση της αλληλεγγύης και της συνευθύνης.
Ο Εμ. Μακρόν προετοίμασε το έδαφος
Σημαντικό ρόλο στην επίτευξη συμφωνίας φαίνεται να έπαιξε ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος ήδη από το απόγευμα της Πέμπτης προετοίμασε με ορισμένο αριθμό χωρών ένα γαλλοϊταλικό σχέδιο συμφωνίας, το οποίο καθορίστηκε έπειτα από σειρά διμερών συναντήσεων κυρίως με τον Ιταλό πρωθυπουργό Τζουζέπε Κόντε. «Ήταν η ευρωπαϊκή συνεργασία αυτή που υπερίσχυσε» δήλωσε με ικανοποίηση ο Μακρόν και πρόσθεσε ότι επιδείχθηκε η «αλληλεγγύη» που οφειλόταν στις «χώρες πρώτης υποδοχής».
Για έναν «πολύ καλό συμβιβασμό» έκανε πάντως λόγο και ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι. «Η Ιταλία δεν είναι πλέον μόνη» δήλωσε από την πλευρά του ο επικεφαλής της κυβέρνησης συμμαχίας των λαϊκιστών και της Άκρας Δεξιάς στην Ιταλία Τζουζέπε Κόντε, ο οποίος είχε εμποδίσει την έγκριση της πρώτης εκδοχής του κειμένου των συμπερασμάτων της συνόδου κορυφής.
Μέρκελ: Δεν είναι το τέλος της διαδρομής
Η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ χαιρέτισε τη συμφωνία εκτιμώντας πως είναι ένα βήμα προς τη σωστή κατεύθυνση και εκφράζοντας ικανοποίηση για την πρόοδο που έγινε την τελευταία εβδομάδα. Σημείωσε, ωστόσο, ότι θα ακολουθήσουν κι άλλες συμφωνίες στο μεταναστευτικό μέχρι το Δουβλίνο 4, λέγοντας ότι «δεν είναι το τέλος της διαδρομής, αλλά, αν εφαρμόσουμε αυτά που αποφασίσαμε σήμερα, θα έχουμε διανύσει ένα μεγάλο κομμάτι της».
Η ίδια δήλωσε ότι η Γερμανία θα συνεχίσει να αναζητά διμερείς συμφωνίες, ειδικά για τις δευτερογενείς μετακινήσεις, όσο δεν υπάρχει ο νέος Κανονισμός του Δουβλίνου, κάτι που έκανε πραγματικότητα ήδη χθες ύστερα από συνάντηση που πραγματοποίησε με τον Αλ. Τσίπρα και τον Ισπανό ομόλογό του Πέδρο Σάντσεθ.
Ευρωπαϊκή Αριστερά και Πράσινοι κατά της συμφωνίας
Τις αντιρρήσεις τους αναφορικά με τη συμφωνία που πέτυχαν τα ξημερώματα οι 28 ηγέτες της Ε.Ε. εκφράζουν με ανακοινώσεις τους οι ευρωπαϊκές πολιτικές ομάδες της Αριστεράς και των Πρασίνων.
Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς Γκάμπι Τσίμερ εξέφρασε την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τις λεγόμενες «πλατφόρμες περιφερειακής αποβίβασης» σε τρίτες χώρες και τα «ελεγχόμενα κέντρα» στα κράτη - μέλη της Ε.Ε. για αιτούντες άσυλο.
«Αυτή η απόφαση αποτελεί μέρος μιας επιθετικής δύναμης για την εξωτερικοποίηση των συνόρων της Ε.Ε. μέσω σκοτεινών διαπραγματεύσεων με αυταρχικά καθεστώτα, που έχουν ως αποτέλεσμα τη σκλαβοποίηση των μεταναστών στη Λιβύη και χιλιάδες θανάτους στη Μεσόγειο» αναφέρει η ανακοίνωση.
Από την πλευρά της, η πρόεδρος των Πρασίνων Σκα Κέλερ κατήγγειλε ότι «αυτή η σύνοδος κορυφής κατήργησε το δικαίωμα ασύλου στην Ευρώπη και στο μέλλον καθίσταται σχεδόν αδύνατο να ζητηθεί άσυλο σε ευρωπαϊκό έδαφος», επισημαίνοντας ότι «οι αρχηγοί των κρατών και κυβερνήσεων ακολουθούν την άκρα δεξιά κατεύθυνση, κάτι που κάθε άλλο παρά αποδυναμώνει τη Δεξιά».
