του Ροίκου Θανόπουλου*
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση (Τ.Α.) ως θεσμός έχει τριπλό χαρακτήρα. Είναι εξουσία η οποία εκπορεύεται από τον δημότη και δυνητικά βρίσκεται κοντά του. Παράλληλα, είναι θεσμός που μπορεί να έρχεται σε ανταγωνιστική σχέση με την κεντρική εξουσία ή/και την κυβέρνηση, διεκδικώντας δικά του αιτήματα ή υιοθετώντας αιτήματα των δημοτών. Και, βέβαια, μπορεί να αποτελεί «σχολή» μαθητείας των δημοτών στη δημοκρατία.
Ειδικά για την Αριστερά, η Τ.Α. αποτέλεσε ιστορικά προνομιακό χώρο, γιατί στα σκοτεινά χρόνια, πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, της έδινε τη δυνατότητα νομιμοποίησης, αποδείκνυε τον φιλολαϊκό της χαρακτήρα και αναδείκνυε τις ικανότητές της να διοικεί. Παράλληλα, η Τ.Α. χρησιμοποιήθηκε και από την Αριστερά σαν χώρος επιβεβαίωσης της κομματικής της επιρροής. Αυτή η θεώρηση, δηλαδή το να προτάσσεται το κομματικό τού πολιτικού, έβλαψε την Τ.Α., υπονομεύοντας την αυτονομία της. Δυστυχώς αυτή την προσέγγιση, με διάφορες παραλλαγές, ακολούθησε και ο ΣΥΡΙΖΑ.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση μπορεί να είναι πεδίο συσπειρώσεων των πολιτών με βάση τα προβλήματα του χώρου που καλύπτει ο δήμος, επεξεργασίας εξειδικευμένων προτάσεων, καθώς και αγώνων για τη λύση τους. Η παραπάνω θέση οδηγεί στη σκέψη ότι οι δημοτικές παρατάξεις πρέπει να δημιουργούνται με κριτήριο τις διαφορετικές πολιτικές αντιλήψεις για τη λύση των προβλημάτων και όχι τις κομματικές ταυτότητες. Τα μέλη και οι φίλοι του ΣΥΡΙΖΑ θα πρέπει να πρωτοστατούν και να συμμετέχουν σε δημοτικές παρατάξεις στις οποίες ισότιμα θα παίρνουν μέρος και άλλοι δημότες. Δεν έχει λόγο ένας «ανένταχτος» δημότης να συμμετέχει σε μια δημοτική παράταξη στην οποία οι αποφάσεις προκαθορίζονται στα κομματικά γραφεία. Άρα πρέπει να εξασφαλίζεται η αυτονομία των παρατάξεων ώστε να επιτυγχάνονται ευρύτερες συσπειρώσεις.
Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο είναι ότι πρώτα πρέπει να καταρτίζεται το πρόγραμμα της παράταξης με ανοιχτές διαδικασίες και μετά να ακολουθεί η επιλογή τού πιο κατάλληλου δημότη που θα ψηφιστεί στην παράταξη ως υποψήφιος/α δήμαρχος. Το αντίστροφο δημιουργεί κινδύνους προσωποπαγών και εγωκεντρικών καταστάσεων. Όπως, επίσης, θα πρέπει να εξασφαλίζεται η συνεχής συμμετοχή -σε όλη τη διάρκεια της θητείας του δημοτικού συμβουλίου- των εκλεγμένων δημοτικών συμβούλων της (αριστερής) δημοτικής παράταξης. Οι μετακινήσεις στελεχών (π.χ. όπως του Γ. Σακελλαρίδη στον Δήμο Αθηναίων) δείχνουν μιαν αντίληψη υποτίμησης του θεσμού και υπονομεύουν την εμπιστοσύνη του δημότη, ο οποίος ψήφισε την παράταξη και τον υποψήφιο για να τον εκπροσωπήσει για μια ολόκληρη θητεία.
Τέλος, η «θεωρία» ότι στους δύο μεγάλους δήμους (Αθήνας και Θεσσαλονίκης) η «μάχη» έχει πολιτική σημασία, ότι αντανακλά την εκλογική απήχηση του ΣΥΡΙΖΑ και ότι για τον λόγο αυτό το κόμμα πρέπει να ορίζει τον υποψήφιο δήμαρχο, είναι λάθος. Μεγαλύτερη πολιτική σημασία έχουν ο τρόπος προσέγγισης του θεσμού της Τ.Α., οι ευρύτατες συσπειρώσεις, ο σεβασμός σε αυτόν και στους πολίτες. Το δίλημμα ανάμεσα στην καταγραφή της κομματικής επιρροής -άρα την κομματικοποίηση του θεσμού- και στην υπεράσπιση της αυτονομίας του και λύσης των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι δήμοι, εύκολα μπορεί να απαντηθεί από την ανανεωτική Αριστερά.
ΥΓ.: Η παραπάνω θεώρηση ισχύει και για τις Περιφέρειες
* Ο Ροίκος Θανόπουλος εργάζεται στο Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών
