Του Γιώργου Παγώνη
Από την εποχή της ιρανικής ισλαμικής επανάστασης του 1979, η ανάδειξη ενός σιίτη θρησκευτικού ηγέτη στη θέση της κυρίαρχης πολιτικής προσωπικότητας της χώρας του δεν είναι κάτι που πολυενθουσιάζει τον δυτικό κόσμο και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ. Αυτός είναι ο γενικός κανόνας, που στην περίπτωση όμως του Ιράκ και του Moqtada al-Sadr ίσως να έχει την εξαίρεσή του.
Το Ιράκ, η αρχαία Μεσοποταμία, είναι το λίκνο του παγκόσμιου πολιτισμού. Το Ισλάμ ήρθε εκεί τον 7ο αιώνα μ.Χ. για να ζήσει τις πιο μεγάλες του στιγμές με τους Αββασίδες χαλίφες. Ώρα μηδέν ήταν το 1258, όταν οι Μογγόλοι κατέστρεψαν εκ θεμελίων τη Βαγδάτη, που ήταν τότε η πόλη των πόλεων. Από τον 17ο αιώνα και μέχρι το 1918 βρέθηκε κάτω από την κυριαρχία των Οθωμανών Τούρκων.
Τα τελευταία 60 χρόνια, έζησε την πιο πολυτάραχη ιστορία στον πλανήτη και τις πιο δραματικές στιγμές. Το 1958, νασερικής έμπνευσης αιματηρό πραξικόπημα, οδήγησε στον θάνατο τον βασιλιά Φεϊζάλ Β', τα μέλη της βασιλικής οικογένειας, τον πρωθυπουργό Νουρή-Σαΐντ και άλλα μέλη της κυβέρνησης. Στο διάστημα 1980-1988 βρέθηκε στη δίνη του πολέμου με το Ιράν. Ατέλειωτες οι συγκρούσεις με τους Κούρδους. Το 1991 υπέστη την εισβολή συνασπισμού δυνάμεων υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ. Το 2003 νέα εισβολή των ΗΠΑ και της Αγγλίας, με σκοπό αυτή τη φορά την ανατροπή του δικτάτορα Σαντάμ Χουσεΐν. Τέλος, το 2014 όλος ο κόσμος είδε τον στρατό της χώρας να καταρρέει και το ένα τρίτο περίπου του εδάφους της να καταλαμβάνεται από το ISIS.
Το Σάββατο 12/5/2018 διεξήχθησαν στο Ιράκ γενικές εκλογές, για την κάλυψη των 329 εδρών του κοινοβουλίου. Νικητής των εκλογών ήταν ο σιίτης θρησκευτικός ηγέτης Moqtada al-Sadr. Με τον πολιτικό του συνασπισμό “Sairoon”, που περιλάμβανε και κοσμικές οργανώσεις ενώ υποστηριζόταν και από τους κομμουνιστές, κατέλαβε 54 έδρες. Η επιτυχία του ήταν έκπληξη. Πολιτικός αντίπαλος του Σαντάμ Χουσεΐν, αλλά δεν υποδέχτηκε τους εισβολείς του 2003 μετά βαΐων και κλάδων. Έχουν μείνει στην ιστορία οι μάχες των παραστρατιωτικών του ομάδων με τους Αμερικανούς, στην ιερή σιιτική πόλη Νατζάφ, το καλοκαίρι του 2004. Παρ’όλα αυτά, οι Αμερικάνοι έχουν έναν ιδιαίτερα σημαντικό λόγο να μην είναι δυσαρεστημένοι με την επιτυχία του. Γιατί ο σιίτης Sadr δεν τα πάει καλά με το Ιράν. Θέλει ένα ανεξάρτητο Ιράκ χωρίς τη στρατιωτική παρουσία των Αμερικανών αλλά ούτε και των Ιρανών. Αυτός είναι ο πυρήνας της πολιτικής του πλατφόρμας.
Τη δεύτερη θέση με 47 έδρες κατέλαβε ο συνασπισμός "Fatah", του ηγέτη των σιιτικών παραστρατιωτικών μονάδων που πολέμησαν σθεναρά το ISIS, Hadi Al Amiri, ο οποίος υποστηρίζεται από το Ιράν. Οι Αμερικανοί, όπως και ο Sadr, ζητούν επίμονα τη διάλυση αυτών των μονάδων.
Στην τρίτη θέση με 42 έδρες βρέθηκε ο συνασπισμός "Νasr" του πρωθυπουργού Ηaider al Abadi, που ανέλαβε καθήκοντα το 2014, ακροβάτησε μεταξύ ΗΠΑ και Ιράν και, με τη συνδρομή περίπου 4.000 Αμερικανών στρατιωτικών συμβούλων, πιστώνεται σε μεγάλο βαθμό τη δημιουργία ενός αξιόμαχου στρατού, που σήκωσε με επιτυχία το βάρος του πολέμου ενάντια στο ISIS, ενώ απέσπασε από τους Κούρδους και όλες τις διαφιλονικούμενες περιοχές. Στον οικονομικό και κοινωνικό τομέα όμω, οι Ιρακινοί έχουν πολύ μεγαλύτερες απαιτήσεις από μια χώρα που παράγει 3.000.000 βαρέλια πετρέλαιο την ημέρα.
Τέλος, την τέταρτη θέση με 26 έδρες κατέλαβε το "Kράτος του Νόμου", του πρώην πρωθυπουργού Nouri al Maliki. O φιλοϊρανός Maliki ήταν πρωθυπουργός της χώρας όταν, τον Ιούνιο του 2014, κατέρρευσε ο ιρακινός στρατός, μετά την επίθεση του ISIS. Μέχρι τότε φιγουράριζε στην πρώτη θέση των πολιτικών προσωπικοτήτων του Ιράκ.
Σήμερα υπάρχουν δύο πολιτικοί πόλοι στο Ιράκ. Ο πόλος των εθνικιστών γύρω από τον Sadr, που προσβλέπει σε ένα ανεξάρτητο Ιράκ και μια τεχνοκρατική κυβέρνηση, και ο πόλος των φιλοϊρανών γύρω από τον Amiri και τον Maliki. Όλα δείχνουν ότι μεταξύ τους δεν υπάρχει περίπτωση κυβερνητικής συνεργασίας. Ο Sadr, που επισκέφτηκε πέρυσι την Σαουδική Αραβία αλλά και την Ιορδανία, έχει γίνει σχεδόν κόκκινο πανί για τους ομόδοξούς του Ιρανούς. O Abadi όμως δείχνει να γέρνει προς το μέρος του. Το ίδιο και τα περισσότερα από τα άλλα κόμματα. Είναι λοιπόν πολύ πιθανόν, οι εκλογές της 12ης Μαΐου 2018 να οδηγήσουν το σιιτικό Ιράκ σε μια κυβέρνηση που θα κρατά αποστάσεις από το σιιτικό Ιράν και οι Αμερικανοί να αρχίσουν να κλείνουν το μάτι σε ένα σιίτη κληρικό, που υποστηρίζεται από τους κομμουνιστές και τους πολέμησε όσο κανείς άλλος το 2004. Αλλά αυτή είναι η Μέση Ανατολή.
