Ημέρα της Ευρώπης χθες, 9 Μαΐου, εορταστική υπενθύμιση του πύρινου λόγου του Ρομπέρ Σουμάν, του τότε υπουργού Εξωτερικών της Γαλλίας, με την οποία ανακοίνωσε πριν από 68 χρόνια την ίδρυση της Ευρωπαϊκής Κοινότητας του Άνθρακα και του Χάλυβα. Στηριγμένος στις ιδέες του Ζαν Μονέ, που θέλησε να προωθήσει την εξορυκτική βιομηχανία της Δυτικής Ευρώπης, εντάσσοντας στο σχέδιο την ηττημένη Γερμανία. Μέσα από αυτή την ένταξη, η κατεστραμμένη από τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο Ευρώπη δεν επανέλαβε τα ολέθρια λάθη μετά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Αντιθέτως, έχτισε αργά αλλά σταθερά πρώτα την ΕΟΚ και στη συνέχεια την Ευρωπαϊκή Ένωση, μια ένωση κρατών, η οποία μέχρι τώρα τήρησε την ιδρυτική της υπόσχεση για ειρήνη, ενώ επί δεκαετίες -και μέχρι τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008- είχε τηρήσει σε ένα βαθμό και την υπόσχεσή της για ευημερία.
Φέτος, οι εορτασμοί για την ημέρα της Ευρώπης δεν είχαν το εύρος και τη λάμψη άλλων εποχών. Όχι μόνο επειδή η ημέρα ξημέρωσε με τις ευρωπαϊκές ηγεσίες μουδιασμένες και εξαιρετικά ανήσυχες από την -έστω αναμενόμενη- απόφαση του Αμερικανού Προέδρου Ντόναλντ Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συμφωνία για τα πυρηνικά του Ιράν, ρίχνοντας λάδι στη φωτιά της Μέσης Ανατολής. Αλλά κι επειδή οι εσωτερικές εξελίξεις στην Ε.Ε. δεν προκαλούν ευφορία. Άπαντες έχουν αναγνωρίσει ότι το "κοινό μας σπίτι" έχει αποκτήσει πολλές ρωγμές, ότι απέτυχε να αντιμετωπίσει τόσο την οικονομική κρίση, προστατεύοντας από τη βία της τους ανθρώπους, αντί τις τράπεζες, όσο και την προσφυγική κρίση, επιμένοντας στην ιδρυτική αρχή της αλληλεγγύης. Ωστόσο, οι όποιες προτάσεις μεταρρύθμισης της Ε.Ε. -σε ποια κατεύθυνση, άραγε;- παραμένουν στο επίπεδο της αναγγελίας και της δήλωσης καλών προθέσεων, αντιμέτωπες, μεταξύ άλλων, με την αναβίωση των εθνικών εγωισμών.
Είναι δύσκολο, λοιπόν, να γιορτάσει κανείς, με τα ταρατατζούμ περασμένων εποχών, την ημέρα μιας Ευρώπης που μετράει την πρώτη της έξοδο με το Brexit, που έχει βγάλει από το λεξιλόγιό της τη μαγική λέξη "σύγκλιση", που είναι εσωτερικά διηρημένη σε Βορρά και Νότο, σε Ανατολή και Δύση και που δεν τολμά να αλλάξει.
Οι εορτασμοί θα ανακτήσουν τη λάμψη τους όταν βρει την τόλμη να αλλάξει- καθώς η εναλλακτική είναι να μαραζώσει. Κι είναι κρίμα να πάει χαμένο το ωραιότερο πείραμα του 20ου αιώνα.
