Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν επέλεξε την επίσπευση των προεδρικών και βουλευτικών εκλογών και το ερώτημα είναι γιατί. Ο πρώτος λόγος είναι ότι η οικονομία της χώρας, παρότι αυξήθηκε κατά 7% το 2017, δεν πάει και τόσο καλά και οι οιωνοί είναι χειρότεροι, με ενδεχόμενη κρίση τον επόμενο χρόνο. Ο δεύτερος είναι ότι στην εξωτερική πολιτική η κυβέρνηση του ΑΚΡ «τα έχει βρει μπαστούνια» και η εικόνα δεν βελτιώθηκε μετά την υποτιθέμενη θριαμβευτική εισβολή στη Συρία και την κατάληψη του Αφρίν. Ο τρίτος ότι εντός της χώρας συνεχίζεται ένας αιματηρός εμφύλιος, αφού η κυβέρνηση της Άγκυρας έχει να αντιμετωπίσει το Κουρδικό όχι μόνο εκτός, αλλά και εντός συνόρων ως μείζον εσωτερικό πρόβλημα. Υπενθυμίζω ότι οι κουρδικής καταγωγής πολίτες της Τουρκίας υπήρξαν οι πλέον σταθεροί υποστηρικτές του Ερντογάν από το 2002 μέχρι και λίγο πριν από το πραξικόπημα του 2016.
Ο Πρόεδρος Ερντογάν και το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ) ανέλαβαν τη διακυβέρνηση ως μεταρρυθμιστές, με σημαία τον εκδημοκρατισμό της Τουρκίας και την ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Το 2002, ο ΣΥΝ είχε μιλήσει για «ένα είδος δημοκρατικής μεταπολίτευσης στην Τουρκία», με τον Ερντογάν να θεωρείται -και στην Ευρώπη- ισλαμοδημοκράτης και όχι ισλαμιστής. Έκτοτε, ο σημερινός Πρόεδρος κινήθηκε προς συντηρητική κατεύθυνση, κάτι αναμενόμενο, αφού το ΑΚΡ είναι συντηρητικό και νεοφιλελεύθερων αντιλήψεων κόμμα.
Στις μετά το πραξικόπημα επιλογές του Προέδρου και της κυβέρνησης κυριάρχησαν ο περιορισμός της δημοκρατίας και γενικευμένες διώξεις των πολιτικών τους αντιπάλων, με πρώτο στόχο το HDP και την ηγεσία του, καθώς και προοδευτικούς διανοούμενους και μεγάλη μερίδα των ΜΜΕ, με πιο πρόσφατο «θύμα» την εφημερίδα "Cumhuriyet". Και ενώ ως απάντηση στο πραξικόπημα υπήρξε λαϊκή συσπείρωση, ο Πρόεδρος Ερντογάν επέλεξε να λειτουργήσει διχαστικά, προσεταιριζόμενος το εθνικιστικό ΜΗΡ του Μπαχτσελί, ποντάροντας αρχικά σε μια εύκολη επικράτηση στο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές και μετά στη βέβαιη επανεκλογή του στη θέση του Προέδρου με αρμοδιότητες τύπου Γαλλίας και ΗΠΑ.
Η παραδοσιακά δυτικόστροφη Δημοκρατία της Τουρκίας, με τον Ερντογάν στο τιμόνι, δείχνει να απομακρύνεται από τη Δύση και κυρίως από την Ευρώπη. Παλιότερα, διά του Αχμέτ Νταβούτογλου, η Άγκυρα έθετε ως στόχο «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες», αλλά σήμερα έχει προβλήματα με όλους. Το 2011, με την συμβολή και του φυλακισμένου Κούρδου ηγέτη Αμπντουλάχ Οτσαλάν, η κυβέρνηση Ερντογάν είχε ανακοινώσει ένα πρόγραμμα επίλυσης του Κουρδικού, το οποίο δυστυχώς ναυάγησε. Και λέω δυστυχώς διότι ο ελληνικός λαός έχει κάθε λόγο να επιθυμεί μια δημοκρατική και ειρηνική Τουρκία.
Στην ανατολική Μεσόγειο και κυρίως έναντι της Κυπριακής Δημοκρατίας, η Άγκυρα πολιτεύεται με βάση ένα τουρκικό mare nostrum, ενώ οξύνει και τις σχέσεις με την Ελλάδα, παρά τις προσπάθειες της σημερινής κυβέρνησης της χώρας μας να κρατήσει χαμηλούς τόνους, εμμένοντας στην υποστήριξη της ευρωπαϊκής προοπτικής της Τουρκίας και στην τήρηση της συμφωνίας Ε.Ε. - Τουρκίας για το προσφυγικό - μεταναστευτικό.
Η Τουρκία σήμερα είναι μια βαθύτατα διχασμένη χώρα, αφού οι επιλογές του κ. Ερντογάν έχουν συσπειρώσει εναντίον του σχεδόν το σύνολο της αντιπολίτευσης, με συνέπεια να αμφισβητείται πλέον η ποθούμενη από τον ίδιο και τους συμμάχους του άνετη επικράτησή του στις πρόωρες εκλογές του Ιουνίου. Όμως, ό,τι κι αν συμβεί στις εκλογές αυτές, που δεν είναι βέβαιο ότι τελικά θα γίνουν, η Τουρκία θα παραμείνει χώρα των μεγάλων αντιφάσεων, αντιθέσεων και προβλημάτων. Εκτιμώ πως, παρά τα περί του αντιθέτου λεγόμενα, η μεγάλη αυτή χώρα δεν μπορεί να τα «σπάσει» με τη Δύση. Βέβαια, εμείς θέλουμε και ελπίζουμε η Τουρκία να πορευτεί σταθερά στον δρόμο της δημοκρατίας και της ειρήνης.
Σε ό,τι αφορά το Κουρδικό, η κυβέρνηση της Άγκυρας θα υποχρεωθεί, αργά ή γρήγορα, να επιστρέψει στον ειρηνικό και δημοκρατικό δρόμο της επίλυσής του. Επισημαίνω ότι πριν από λίγα χρόνια, η ταχύτερα αναπτυσσόμενη περιοχή της Τουρκίας ήταν το νοτιοανατολικό της τμήμα, ενώ πρώτη σε επενδύσεις στο ιρακινό Κουρδιστάν είναι η Τουρκία. Άρα, η επίλυση του Κουρδικού δεν είναι μόνο ζήτημα εκδημοκρατισμού και εξωτερικής πολιτικής, αλλά και σταθεροποίησης της οικονομίας.
Όσο για την Ελλάδα, οφείλει να επιμείνει στην επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων με διάλογο στη βάση του Διεθνούς Δικαίου και του αμοιβαίου σεβασμού της εθνικής κυριαρχίας. Στην κατεύθυνση αυτή, ποντάρουμε ως αριστερά στην ανάπτυξη της «διπλωματίας των λαών», που ακόμα και στους πιο χαλεπούς καιρούς, έκανε σημαντικές παρεμβάσεις υπέρ της ειρήνης και κατά του ανταγωνισμού των εξοπλισμών ανάμεσα στις δύο χώρες.
* Ο Πάνος Τριγάζης είναι μέλος της Κ.Ε. του ΣΥΡΙΖΑ
