ΡΕΠΟΡΤΑΖ: ΗΛΕΚΤΡΑ ΒΙΣΚΑΔΟΥΡΑΚΗ
Ενίσχυση των συλλογικών διαδικασιών μέσω της επαναφοράς των κοινοτήτων, που πλέον θα έχουν σημαντικό ρόλο στη διαχείριση των τοπικών υποθέσεων, φέρνει το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών με την επωνυμία “Κλεισθενης Ι”, που κατατέθηκε προς διαβούλευση χθες. Μεταξύ άλλων, περιλαμβάνει τη θέσπιση της απλής αναλογικής και την επέκταση των τοπικών δημοψηφισμάτων στις Περιφέρειες. Την ίδια ώρα, η θητεία των αιρετών οργάνων της Αυτοδιοίκησης επανέρχεται στα τέσσερα χρόνια και οι εκλογές θα διεξάγονται τη δεύτερη Κυριακή του Οκτωβρίου, αρχής γενομένης από το 2019. Ο δεύτερος γύρος για την ανάδειξη δημάρχου και περιφερειάρχη θα γίνει την τρίτη Κυριακή του ιδίου μήνα και οι αιρετοί αναλαμβάνουν καθήκοντα την 1η.1.2020.
Επαναφορά των κοινοτήτων
Με τον “Κλεισθένη Ι”, τα τοπικά και δημοτικά διαμερίσματα μετονομάζονται σε κοινότητες ανεξαρτήτως του πληθυσμού τους. Στο νομοσχέδιο τροποποιούνται οι κατηγορίες κοινοτήτων ανεβάζοντας τη βάση μέτρησης πληθυσμού από τους 300 στους 500 κατοίκους. Έτσι, κοινότητα με 500 κατοίκους εκλέγει έναν εκπρόσωπο, ενώ τρεις εκπροσώπους εκλέγουν οι κοινότητες με πληθυσμό από 501 έως 2.000 κατοίκους, πέντε εκπροσώπους οι κοινότητες με πληθυσμό από 2.001 έως 10.000 κατοίκους, από 10.001 έως 50.000 κατοίκους εκλέγονται 11 μέλη και από 50.001 κατοίκους και άνω εκλέγονται 15 εκπρόσωποι κοινότητας.
Όπως είχε αποκαλύψει η “Αυγή” την περασμένη Κυριακή, η εκλογή ενός αντιπροσώπου σε κοινότητα έως των 500 κατοίκων θα γίνεται με ενιαίο ψηφοδέλτιο, ενώ άνω των 500 κατοίκων οι εκλογές γίνονται βάσει συνδυασμών, όπου το 40% των υποψηφίων πρέπει να είναι γυναίκες, αυξάνοντας την ποσόστωση. Ο πρόεδρος της κοινότητας θα αποκτήσει μέσω του “Κλεισθένη Ι” ενισχυμένες αρμοδιότητες έναντι του δήμου, αφού αποφασίζει για την κατανομή του αναλογούντος ποσού για την κοινότητα, το οποίο προσδιορίζεται από τους κεντρικούς αυτοτελείς πόρους που κατανέμονται από το κράτος στους δήμους.
Κριτήρια κατανομής των πόρων
Παράλληλα, στον “Κλεισθένη Ι” περιγράφονται τα 11 κριτήρια κατανομής των κεντρικών αυτοτελών πόρων, δηλαδή της κρατικής χρηματοδότησης προς τους δήμους, που συνυπολογίζουν το μήκος των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, το μήκος και τη βατότητα του οδικού δικτύου, την υπαγωγή στην αντίστοιχη κατηγορία δήμων σύμφωνα με τον "Καλλικράτη", το επίπεδο των παρεχόμενων κοινωνικών υπηρεσιών, τη δυνατότητα άντλησης τοπικών πόρων, τις πληθυσμιακές διακυμάνσεις ανά εποχές και τη δημογραφική τάση, τις κλιματολογικές συνθήκες και τα ιδιαίτερα περιβαλλοντικά χαρακτηριστικά, το επίπεδο των βασικών υποδομών του (λιμένες, συγκοινωνίες, σχολικές και αθλητικές υποδομές κ.λπ.), το ποσοστό ανεργίας, τη χωρική έκταση και το ποσοστό του παραγόμενου ΑΕΠ από τον δήμο ως ποσοστού του ΑΕΠ της χώρας.
Όσον αφορά τις ανταποδοτικές υπηρεσίες, οι οποίες χρηματοδοτούνται από τα δημοτικά τέλη, σε αυτές εντάσσεται και η υπηρεσία πρασίνου, που με τον "Καλλικράτη" χρηματοδοτούνταν από κρατικούς πόρους. Επίσης, συμπεριλαμβάνονται υποκατηγορίες στους γενικούς συντελεστές για τον προσδιορισμό του ανταποδοτικού τέλους.
Κατηγοριοποίηση των δήμων
Το υπουργείο Εσωτερικών εισηγείται έξι κατηγορίες δήμων, τροποποιώντας την προηγούμενη κατηγοριοποίηση. Συγκεκριμένα, ορίζονται ως μητροπολιτικοί οι δήμοι της Περιφέρειας Αττικής πλην Περιφερειακής Ενότητας Νήσων, αλλά και των δήμων του πολεοδομικού συγκροτήματος Θεσσαλονίκης. Οι δήμοι διακρίνονται σε μεγάλους ηπειρωτικούς με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων, σε μεσαίους ηπειρωτικούς με πληθυσμό από 10.000 έως 25.000 κατοίκους, σε μεγάλους και μεσαίους νησιωτικούς με πληθυσμό άνω των 3.500 κατοίκων και σε μικρούς νησιωτικούς έως τους 3.500 κατοίκους.
Απλή αναλογική
Για την ανάδειξη δημοτικών και περιφερειακών συμβουλίων στις εκλογές του 2019 θα εφαρμοστεί η απλή αναλογική. Έτσι, ορίζεται ότι με βάση το εκλογικό μέτρο θα γίνεται από την πρώτη Κυριακή η κατανομή των εδρών στους συνδυασμούς. Το εκλογικό μέτρο θα προκύπτει από τον αριθμό του συνόλου εγκύρων ψηφοδελτίων που έλαβαν οι κατερχόμενοι συνδυασμοί και θα διαιρείται με τις έδρες του δημοτικού και περιφερειακού συμβουλίου. Σε περίπτωση που δεν προκύψει πλειοψηφία για την ανάδειξη δημάρχου ή περιφερειάρχη, η εκλογική διαδικασία επαναλαμβάνεται την επόμενη Κυριακή μεταξύ των δύο επικρατέστερων. Στην κατάρτιση ψηφοδελτίων για τις περιφέρειες, ο αριθμός των υποψήφιων αντιπεριφερειαρχών πρέπει να αντιστοιχεί στον αριθμό των περιφερειακών ενοτήτων.
Τοπικό δημοψήφισμα
Στον “Κλεισθένη Ι” εισάγεται η έννοια του τοπικού δημοψηφίσματος, το οποίο δεν αφορά μόνο τους δήμους αλλά και τις περιφέρειες. Τοπικό δημοψήφισμα μπορεί να διεξαχθεί όλες τις υπόλοιπες χρονικές περιόδους πλην της προεκλογικής για την ανάδειξη εκπροσώπων στη Βουλή και το Ευρωκοινοβούλιο. Για τη διεξαγωγή του απαιτείται είτε απόφαση των 2/3 από το δημοτικό ή περιφερειακό συμβούλιο, είτε αίτημα του 10% των εγγεγραμμένων εκλογέων του δήμου ή της περιφέρειας. Στον δημόσιο διάλογο για το αντικείμενο του δημοψηφίσματος μπορούν να συμμετάσχουν εκτός από τους τοπικούς φορείς και τα πολιτικά κόμματα.
Στον “Κλεισθένη Ι” παραμένει ο θεσμός της Αποκεντρωμένης Διοίκησης μετονομαζόμενος σε “αυτοτελή υπηρεσία ΟΤΑ” και αυτό που αλλάζει είναι ότι θα μπορεί να ελέγχει την ανάθεση έργων, υπηρεσιών, μελετών και προμηθειών σε περίπτωση που το τίμημα υπερβαίνει τις 120.000 ευρώ συμπεριλαμβανομένου ΦΠΑ. Για την ενίσχυση του αναπτυξιακού χαρακτήρα των δήμων μπορούν να συμμετάσχουν σε νομικά πρόσωπα που διαχειρίζονται ή προμηθεύουν εναλλακτικές πηγές ενέργειας ή παρέχουν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας ή αξιοποιούν δημόσια αγαθά.
Εκπληρώνοντας τη δέσμευσή του προς τους αιρετούς σε μια προσπάθεια αποφυγής της πολυνομίας που ταλανίζει την Αυτοδιοίκηση, ο Π. Σκουρλέτης προωθεί μέσω του "Κλεισθένη Ι" τη σύσταση μεικτών διυπουργικών επιτροπών για τον ανακαθορισμό των αρμοδιοτήτων και των διαδικασιών μεταξύ κράτους, δήμων και περιφερειών. Τέλος, στο νομοσχέδιο παρατίθεται σειρά άρθρων για τον εκσυγχρονισμό των φορέων διαχείρισης αποβλήτων. Έντονες ήταν οι αντιδράσεις από ΚΕΔΕ και ΕΝΠΕ, που συγκαλούν συνεδριάσεις των Διοικητικών Συμβουλίων την Τετάρτη, ενώ προσανατολίζονται για κοινό συνέδριο στις 12 Μαΐου.
