του Δημήτρη Σκαρπαλέζου*
Η τελευταία υπόθεση με την εκπαιδευτική άδεια του Βασίλη Δημάκη θέτει το ερώτημα αν το δικαστικό σώμα είναι αρμόδιο για την εκτίμηση της εφαρμογής ή όχι των διάφορων ευεργετικών μέτρων.
Τίθεται το πρόβλημα δηλαδή κατά πόσο είναι αρμόδιοι οι δικαστές από την εκπαίδευσή τους να εκτιμήσουν αν ένας καταδικασμένος μπορεί να επωφεληθεί από μια εκπαιδευτική διαδικασία, μπορεί να έχει ή όχι το δικαίωμα για να λαμβάνει άδειες, διάφορες άλλες κατά νόμον ελαφρύνσεις, κατά πόσο είναι επικίνδυνο να απελευθερωθεί κ.λπ. Σημειωτέον, πολλοί από τους δικαστές διακατέχονται από έντονα συντηρητικές απόψεις.
Για την επικινδυνότητα ενός κρατούμενου, η εξουσία που είναι κυρίως υπεύθυνη είναι η εκτελεστική, μέσω των πληροφοριών από την αστυνομία, τους ψυχολόγους εμπειρογνώμονες κ.λπ. Για τη δυνατότητα εκπαιδευτικής διαδικασίας, οι περισσότερο αρμόδιοι είναι οι εκπαιδευτικοί που έχουν σχέση με τον κατάδικο και, τέλος, για την εφαρμογή ή μη των ευεργετικών διατάξεων που θέσπισε η Πολιτεία και που πολλοί δικαστικοί υπονομεύουν με τις αποφάσεις τους, θα έπρεπε να έχει λόγο και ο Συνήγορος του Πολίτη γιατί ο -πάντα πολίτης- υπόδικος πρέπει να μπορεί να προστατευτεί από την όποια αυθαιρεσία της δικαστικής εξουσίας.
Σε περιπτώσεις εμπλοκής, όπως η περίπτωση του Β. Δημάκη, πρέπει η κυβέρνηση να πάρει γενναίες αποφάσεις και να δώσει την εκπαιδευτική άδεια γιατί δεν θα μπορούσαμε να αποδεχθούμε θάνατο συνανθρώπου μας από στενομυαλιά δικαστικών και υπευθύνων φυλακών. Ευτυχώς, βέβαια, ο κρατούμενος σταμάτησε την απεργία πείνας που τον είχε φτάσει σε οριακό σημείο.
Ίσως να επείγει να νομοθετηθεί νέο μεικτό όργανο που να μπορεί να γνωμοδοτεί σε αυτές τις περιπτώσεις και επίσης να μπει στα αυτονόητα η δυνατότητα διακριτικής παρέμβασης της Πολιτείας αν υπάρχει επείγον λόγος να πάρει θέση για να αποφευχθεί θάνατος, άλλη ζημία, κατάφωρα άδικη κατάσταση κ.λπ.
Οι δικαστές μόνοι τους ή με ενόρκους θα πρέπει να αποφασίζουν μόνο ως προς το θέμα ενοχής γιατί γι’ αυτό μόνο έχουν εκπαιδευτεί. Ίσως να πρέπει να υπάρξει λοιπόν ένα καινούργιο μεικτό όργανο που θα περιλαμβάνει δικαστές, εκπροσώπους του Συνήγορου του Πολίτη, εκπροσώπους της εκτελεστικής εξουσίας, εμπειρογνώμονες ψυχολόγους, εκπαιδευτικούς κ.λπ.
Ίσως μάλιστα να ήταν χρήσιμο να υπάρχουν και κληρωτοί πολίτες για την εκπροσώπηση του κοινού περί δικαίου και ανθρωπισμού αισθήματος, το οποίο παραβλέφθηκε σε πολλές περιπτώσεις από κοντόφθαλμους και εμπαθείς δικαστές και υπεύθυνους φυλακών.
Στην παρούσα περίπτωση του Β. Δημάκη, πρέπει να τηρηθούν οι εγγυήσεις και να υπάρξει άμεσα λύση, μέχρι να λυθούν με νέους νόμους αυτού του είδους οι εμπλοκές και παράλογες καταστάσεις όπου δικαστές με τις προκαταλήψεις τους βάζουν σε κίνδυνο ζωές, καταστρέφουν τις προσπάθειες επανένταξης, βάλλουν κατά του περί δικαίου και ανθρωπισμού κοινού αισθήματος, απενεργοποιούν νόμους του κράτους.
* Ο Δημήτρης Σκαρπαλέζος δίδασκε Μαθηματικά στο Πανεπιστήμιο Παρίσι 7
