ΤΟΥ ΦΡΑΓΚIΣΚΟΥ ΚΑΛΑΒAΣΗ*
Οι συνηχήσεις ονομάτων προκαλούν αθέλητα συγχύσεις νοημάτων. Ακόμα κι αν αναφέρονται σε αντίρροπες τάσεις ή επιδιώξεις. Σαν να μας κλείνει το μάτι η Ιστορία. Για να δούμε και τη διάσταση της ελαφρότητας στα σχέδια των ανθρώπων. Στην αγριεμένη διεθνή σκηνή. Στην ανύποπτη εσωτερική σκηνή.
Αντίρροπες φαίνονται οι επιδιώξεις του Carles Puigdemont (Πουτζντεμόν) της Καταλωνίας και της συνάντησης στο Panmunjom (Πανμουντζόμ), ανάμεσα στους ηγέτες της Βόρειας και της Νότιας Κορέας. Η μια θέλει να διαχωρίσει εκείνα που ήταν μαζί, η άλλη να ενώσει εκείνα που είχαν διαχωριστεί.
Συνοδεύονται από την αμηχανία της δημοσιογραφικής επιφανειακότητας. Καθώς ο ένας φυλακίζεται για πολιτικούς λόγους. Στην Ευρώπη, όχι στη Βενεζουέλα. Στη Γερμανία, όχι στην Τουρκία. Ο έως χθες Ισπανός αυτονομιστής ηγέτης, που κοσμούσε τις τηλεοπτικές ειδήσεις. Σε μια σύγχυση ανάμεσα στην αυτονομία μιας περιφέρειας και την ίδρυση νέου κράτους. Κάτι σαν το Brexit, σε άλλη κλίμακα.
Και καθώς ο Κιμ Γιονγκ Ουν εμφανίζεται ειρηνιστής και κοσμοπολίτης. Ο έως χθες επικίνδυνος Βορειοκορεάτης. Με τις δοκιμαστικές εκτοξεύσεις των πυραύλων με τις πυρηνικές κεφαλές. Με τις διαμάχες με τον Τραμπ για το ποιος έχει πιο μεγάλο κουμπί. Σε μια σύγχυση ανάμεσα στην κυριαρχία και τη συνύπαρξη. Οι Βόρειοι και οι Νότιοι. Παλιά αμερικανική πατέντα. Εξαγώγιμη. Ο γεωγραφικός προσδιορισμός των σκληρών αντιθέσεων. Των ιδεολογικών και των οικονομικών. Και των ποδοσφαιρικών. Στο Πανμουντζόμ θα επιχειρηθεί η συμφιλίωση.
Αντίρροπες, αλλά εξίσου δύσκολες πορείες. Επώδυνες και στις δυο κατευθύνσεις. Η απόσχιση. Η επανένωση. Δυο μοντέλα συνύπαρξης. Με κοινές παθογένειες. Κοινά εργαλεία προπαγάνδας. Κοινή απώθηση στην κριτική σκέψη. Με απόρριψη της ποικιλίας. Της αντίθετης άποψης. Με ψεύτικες ειδήσεις. Διαστρέφοντας τα κίνητρα της άλλης άποψης. Ταπεινώνοντας τους φορείς της. Στη διεθνή σκηνή και στο εσωτερικό παρασκήνιο.
Αντίρροπες τάσεις που διαχέονται. Με αποσύρσεις των διπλωματικών αποστολών. Ψυχρός πόλεμος με ύβρεις και συκοφαντίες. Ανάμεσα σε Νετανιάχου και Ερντογάν. Τρομοκράτες αποκαλεί το Ισραήλ την ακτιβιστική νεολαία που αντιδρά στην αποικιοποίηση της παλαιστινιακής γης. Πυροβολεί ο κρυμμένος ακροβολιστής τον 19χρονο πετροβολητή. Πού κρύβεται ο τρομοκράτης; Στην πράξη ή στην παράταξη; Στον ήχο της δολοφονικής σφαίρας ή στη διεκδίκηση;
Συγχύσεις νοημάτων που διαχέονται. Στην κηδεία της 86χρονης Μιρέιγ Κνολ. Επέζησε από τα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης για να δολοφονηθεί το 2018 μέσα στο σπίτι της στο Παρίσι από δυο 20χρονους νεοφασίστες. Με ανεπιθύμητους στην πένθιμη πορεία και τους αριστερούς. Πακέτο με τους ακροδεξιούς. Οι δεύτεροι επειδή υιοθετούν τη στρέβλωση της ιστορικής μνήμης. Οι πρώτοι επειδή κατήγγειλαν το Ισραήλ για την αποικιοποίηση της Δυτικής Όχθης. Όλοι το ίδιο. Αντισημίτες. Εκούσιες συγχύσεις. Ανάμεσα στο ρατσιστικό μίσος που δολοφονεί και στην κριτική της δολοφονικής πρακτικής. Πάνω στο πτώμα της Ιστορίας.
Συνηχήσεις που διαχέονται. Όταν κρυφές επιδιώξεις προκαλούν κραυγαλέες συγχύσεις. Ανάμεσα στους μάρτυρες και τους κουκουλοφόρους. Για να κλείσουν τα μάτια της Ιστορίας. Και της Δικαιοσύνης. Για να χειριστούν την κοινή γνώμη. Να βαρύνουν την ατμόσφαιρα. Ακόμα και χωρίς λόγο. Όπως ανάμεσα στον Καμμένο και τον Καμμένο. Συγχέοντας την ευθύτητα με τη θρασύτητα. Για να φανεί πως διαφωνούν. Ακόμα και στην εκπαίδευση. Με τη διαστρέβλωση. Όπως με τις νέες υποστηρικτικές δομές των σχολικών μονάδων. Ονομάζουν την αποκέντρωση συγκεντρωτισμό. Και τη συλλογικότητα αναξιοκρατία. Όταν οι λέξεις φθείρονται, τότε οι συνηχήσεις επινοούνται. Ως λογοπαίγνια. Η αριστεία περνάει σε αχρηστία.
Συγχύσεις και παρηχήσεις. Δύσκολοι καιροί. Μνημονιακοί. Επώδυνοι χειρισμοί για όλους τους πολιτικούς χώρους. Για τις ποικίλες εκφράσεις του κάθε χώρου. Με κοινές παθογένειες. Την εξυπηρέτηση των ημετέρων. Ιδεών, προσώπων και συμφερόντων. Με τον φόβο της κριτικής. Με συνεχή δήγματα λεκτικής ξετσιπωσιάς στην αντιπολίτευση. Με τα πρώτα δείγματα λεκτικής αλαζονείας στην κυβέρνηση.
Όπως με το Μακεδονικό. Ονομάζοντας τον γείτονα, φτωχό κι ανίσχυρο, χωρίς ταυτότητα. Ακίνδυνο. Οπότε ας του επιτρέψουμε ολίγη από όνομα. Να το προφέρει στην ντοπιολαλιά του. Όχι επειδή το δικαιούται. Γεωγραφικά, ιστορικά. Από φιλανθρωπία. Με διπλωματική υπεροψία. Ανιστόρητη. Αγεωγράφητη. Για εσωτερικούς λόγους. Με τη θωριά της κυριαρχίας. Επιδιώκοντας συνεννόηση. Συγχέοντας Πουτζντεμόν και Πανμουντζόμ.
* Ο Φραγκίσκος Καλαβάσης είναι καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου
