ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΑΓΓΕΛΟΠΟΥΛΟΥ*
Η προτροπή του Ρήγα Βελεστινλή που τιτλοφορεί αυτό το άρθρο διατυπώθηκε το 1797. Η θεσμοθέτηση καθολικής εκπαίδευσης συνιστά βασική πρόνοια κάθε σύγχρονης Πολιτείας και αποτέλεσε βασικό αίτημα των εθνικο-απελευθερωτικών επαναστάσεων του 19ου αιώνα. Οι πρόσφατες αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας σχετικά με την εκπαίδευση των προσφυγόπουλων δικαίωσαν πλήρως τις πολιτικές επιλογές του υπουργείου Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων (ΥΠΠΕΘ) έναντι συλλόγων γονέων και κηδεμόνων που παρασύρθηκαν σε ξενοφοβικές ατραπούς.
Η περσινή σχολική χρονιά σημαδεύτηκε από την προσπάθεια να οργανωθεί η εκπαίδευση των προσφύγων. Στόχος μας ήταν να ανοίξουν τα σχολειά μας για τα προσφυγόπουλα. Η φετινή σχολική χρονιά σημαδεύτηκε από την προσπάθεια να βάλουμε όλο και πιο πολλά προσφυγόπουλα στα σχολεία. Στόχος μας ήταν να δημιουργήσουμε τάξεις Υποδοχής και Δομές Υποστήριξης της Εκπαίδευσης των Προσφύγων (ΔΥΕΠ) παντού στην Ελλάδα. Έχοντας αρχίσει τις προετοιμασίες για την επόμενη σχολική χρονιά, το ΥΠΠΕΘ θέτει ως προτεραιότητα να κρατήσει τα προσφυγόπουλα στα σχολεία δημιουργώντας ένα περιβάλλον μάθησης και υποστήριξης.
Τα διακυβεύματα των δύο προηγούμενων ετών διαφοροποιούνταν τόσο ως προς τη φύση τους όσο και ως προς το πολιτικό τους αποτύπωμα. Πέρυσι αντιμετωπίσαμε τη δυσπιστία ορισμένων συλλόγων γονέων και κηδεμόνων, το ρατσιστικό παραλήρημα ακροδεξιών ομάδων, την ανταγωνιστική στάση ορισμένων ΜΚΟ, αλλά και την υποστήριξη άλλων ΜΚΟ, την έλλειψη πόρων και την πολύτιμη αρωγή ορισμένων διεθνών οργανισμών (Διεθνής Οργανισμός Μετανάστευσης, Ύπατη Αρμοστεία του ΟΗΕ για τους Πρόσφυγες, UNICEF). Το ΥΠΠΕΘ κεφαλαιοποίησε τη συσσωρευμένη στον χώρο τής διαπολιτισμικής εκπαίδευσης εμπειρία, υποστηρίχθηκε σε πρωτόγνωρο βαθμό από έναν πυρήνα πανεπιστημιακών που μετείχαν στην Επιστημονική Επιτροπή η οποία είχε δημιουργηθεί τον Μάρτιο του 2016, αξιοποίησε πόρους Ταμείων της Ε.Ε., δημιούργησε το θεσμικό πλαίσιο της εκπαίδευσης των προσφύγων και προχώρησε σε συνέργειες με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής, το υπουργείο Υγείας (ΚΕΕΛΠΝΟ) και τους ΟΤΑ.
Φέτος αναπτύσσουμε τάξεις υποδοχής και δευτερευόντως ΔΥΕΠ σε όλη τη χώρα, λειτουργούμε νηπιαγωγεία εντός των δομών φιλοξενίας, βαθαίνουμε τις συνεργασίες μας σε τοπικό, εθνικό και διεθνές επίπεδο, προχωρούμε στη φοίτηση προσφυγόπουλων στα ΕΠΑΛ, και σε συνεργασία με το υπουργείο Μεταναστευτικής Πολιτικής συγκροτούμε ένα πανελλαδικό πρόγραμμα ελληνομάθειας για έφηβους και ενηλίκους.
Η εμπειρία των δύο προηγούμενων ετών ανέδειξε τα δυνατά και τα αδύνατά μας σημεία. Η δημιουργία ΔΥΕΠ και τάξεων υποδοχής στα νησιά, η διασπορά των οικογενειών προσφύγων σε όλες σχεδόν τις περιοχές της χώρας, αλλά και η συγκέντρωση στην Αττική και την Κεντρική Μακεδονία, πολλαπλασίασαν τις ανάγκες σε προσωπικό. Εξαιτίας της συνεχούς μετακίνησης του προσφυγικού πληθυσμού, υπάρχουν ακόμα και σήμερα λίγα σχολεία με προσφυγόπουλα που δεν φοιτούν σε τάξεις υποδοχής.
Ο σχεδιασμός της επόμενης χρονιάς προβλέπει αύξηση 30% σε προσωπικό για τις τάξεις υποδοχής και τις ΔΥΕΠ. Πρέπει να δώσουμε όλο μας το βάρος στην επιμόρφωση αυτού του προσωπικού, το οποίο στη συντριπτική του πλειοψηφία αποτελείται από αναπληρωτές εκπαιδευτικούς. Οι εκπαιδευτικοί αυτοί πρέπει να προέρχονται από μια διαδικασία συνειδητής επιλογής. Αν δεν θέλουμε να ενισχύσουμε τη σχολική διαρροή, οφείλουμε να επενδύσουμε σημαντικούς πόρους. Ο σχεδιασμός της επόμενης χρονιάς οφείλει να προβλέπει ένα πανελλαδικό σύστημα επιμόρφωσης, όχι μόνο των εκπαιδευτικών που θα απασχοληθούν σε τάξεις υποδοχής, αλλά και του συνόλου της σχολικής κοινότητας που φιλοξενεί προσφυγόπουλα. Η επιμόρφωση προϋποθέτει ένα ανανεωμένο, ευέλικτο και πρωτοποριακό αναλυτικό πρόγραμμα που θα συνοδεύεται από αντίστοιχο εκπαιδευτικό υλικό.
Τέλος, πρέπει να ενισχύσουμε τους συντονιστές εκπαίδευσης προσφύγων και να ορίσουμε νέα καθήκοντα αλλά και τις οργανωτικές δομές της εκπαίδευσης των προσφυγόπουλων. Η αναμόρφωση της εκπαίδευσης των προσφύγων θα ενισχύσει συνολικά το εκπαιδευτικό μας σύστημα. Προχωράμε εμπνεόμενοι από την προτροπή του Ρήγα, στο έργο του Νέα Πολιτική Διοίκησις για τα «Δίκαια του Ανθρώπου»: “Άρθρον 22. - Όλοι, χωρίς εξαίρεσιν, έχουν χρέος να ηξεύρουν γράμματα. [...] Εκ των γραμμάτων γεννάται η προκοπή, με την οποίαν λάμπουν τα ελεύθερα έθνη”.
* Ο Γιώργος Αγγελόπουλος είναι γενικός γραμματέας του ΥΠΠΕΘ
